هنرمندان، فرهنگوران و شهروندان شیراز، شهری که عنوان یکی از فرهنگ‌شهرهای مهم ایران را بر پیشانی دارد، چشم به راه به ثمر نشستن نهال مهم‌ترین پروژه عمرانی دهه اخیر هستند. استقبال از ایجاد محیط‌های مدرن فرهنگی همواره رونق اقتصاد هنر را به همراه داشته است؛ چنانکه طی سال‌های گذشته افزوده شدن دو پردیس سینمایی بخش خصوصی به مجموعه‌های فرهنگی این شهر با حمایت مثال‌زدنی، مردم همراه بوده است.
آمار رو به رشد توزیع امکانات فرهنگی در فارس
نمی‌توان از دیده دور داشت که گشایش‌هایی در این زمینه در دولت تدبیر و امید رخ داده که موجب بهبود فضای فرهنگی و توسعه آن در شیراز شده است؛ همانگونه که از آمار رسمی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس برمی‌آید تعداد پروژه‌های عمرانی به بهره‌برداری رسیده با وجود دشواری‌های اقتصادی سال‌های اخیر و بودجه انقباضی، در دولت تدبیر و امید رشدی ۲۰درصدی داشته است.
در این حوزه، هم از منظر زیرساخت‌های اداری و هم از منظر زیرساخت موسسات فرهنگی شاهد افزایش امکانات بوده‌ایم؛ برای مثال تشکیلات اداری فرهنگ و ارشاد اسلامی مستقر در شهرستان های استان از سال ۱۳۹۲ تاکنون ۴۳درصد، تعداد مراکز آموزش عالی هنر ۵۰ درصد و تعداد موسسات فرهنگی و هنری فعال نیز رشدی ۶۳درصدی را نشان می‌دهد.
در زمینه موسیقی بر تعداد سالن‌های اجرا در دولت تدبیر و امید بیش از ۳۳درصد افزوده شده است و برخی زیرساخت‌ها که پیش از سال ۱۳۹۲ فراهم نبوده به دارایی فرهنگی‌هنری فارس اضافه شده است؛ در این زمینه باید به ایجاد چهار مجتمع فرهنگی چندمنظوره برخوردار از سالن سینما و دو پردیس بزرگ سینمایی اشاره کرد که ۱۱ سالن به تعداد سالن‌های سینما در شیراز افزودند.
همچنین در سال ۱۳۹۲ تنها ۱۷ سالن سینما در سراسر استان فارس وجود داشت که در سال ۱۳۹۹ به ۳۱ سالن رسیده که نمایان‌گر رشدی ۸۲درصدی در این زمینه است و با افزایش ۲۴درصدی صندلی سالن‌های فعال، مخاطبان نیز طی این سال‌ها ۳۲۵درصد بیشتر به حوزه سینمایی رغبت نشان داده‌اند.
هنرمندان فارس نیازمند پردیس‌های هنری مدرن
با تمام این احوال، همچنان هنرمندان شیراز نیازمند پردیس تئاتر، پردیس موسیقی، پردیس‌های سینمایی بیشتر و سالن‌های تمرین هستند؛ چراکه مجموعه‌های متمرکز برای انجام فعالیت‌های گسترده در این کلان‌شهر بسیار اندک یا در اختیار بخش خصوصی است؛ افزون بر این تجمع نهادهای فرهنگی در برخی قسمت‌های شهر نیز مشکل‌آفرین است.
جز این‌ها، فرسودگی سالن‌ها و تالارهای بزرگ شهر و اندک بودن تعداد آن‌ها در مقایسه با ظرفیت و امکانات همواره برای برگزاری برنامه‌های مهم فرهنگی و هنری معضلاتی به همراه داشته است، شیراز همچنین از سالن‌هایی با امکانات به‌روز بی‌بهره است و دشواری برپایی دکورهای خاص برای هنرمندان به‌ویژه اهالی تئاتر دردسرساز است.
قصه ۱۰ ساله تالار مرکزی شیراز
این مشکلات قدمتی دیرینه دارد و برای افزایش ظرفیت فرهنگی و هنری فارس، پروژه تالار مرکزی شیراز برای اولین بار در سال ۱۳۹۰ کلنگ‌زنی شد.
تالار مرکزی شیراز در زمینی به مساحت ۱۸هزار مترمربع و زیربنای ۲۰ هزار مترمربع در محل ساختمان قدیمی سیلوی شهر قرار دارد. برای این مجموعه سالن همایش دو هزار نفری با زیربنای ۴ هزار مترمربع، گالری نمایش آثار هنری، اتاق مخصوص تمرین موسیقی و تئاتر، کارگاه ساخت دکور، کتابخانه تخصصی، فضای نگهداری ادوات موسیقی و… در نظر گرفته شده است و درصورت ساخته شدن، بزرگترین مجموعه فرهنگی شیراز خواهد بود.
پس از اولین کلنگ‌زنی، مسئولان با توافقی یک‌سال‌ونیمه، در مهرماه ۱۳۹۲ از واگذاری پروژه به پیمانکار و آغاز مراحل نقشه‌برداری آن طی قراردادی ۴۲۰ میلیارد ریالی سخن گفتند و مدت زمان تحویل پروژه را ۳۶ ماه برآورد کردند و این پروژه برای دومین بار کلنگ‌زنی شد.
در سال ۱۳۹۵ اعتباری بالغ بر ۷۰ میلیارد ریال برای ساخت آن پیش‌بینی شد و برای سال ۱۳۹۶ نیز ۹۰ میلیارد ریال به این امر تخصیص یافت.
در مهرماه ۱۳۹۶ طی بازدید وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی از مراحل ساخت و ساز تالار مرکزی شیراز قول افزایش اعتبار داده شد و مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی وقت، بهزاد مریدی اعلام کرد که ساخت اسکلت بخش اول تالار و فونداسیون بخش دوم به اتمام رسیده است و هنوز عملیات ساخت بخش سوم آن آغاز نشده است.
همچنین در بازدید استاندار پیشین فارس، اسماعیل تبادار از تالار مرکزی پیمانکار این طرح اعلام کرد که این پروژه ۲۳درصد پیشرفت فیزیکی داشته است و اعتبار این طرح در سال ۱۳۹۶، ۸۰ میلیارد ریال بوده است و با توجه به اینکه ساخت این مجموعه به اعتباری ۴۲۰ میلیارد ریالی نیاز دارد، تنها ۱۲۰ میلیارد ریال آن محقق شده است و همچنان ۳۰۰ میلیارد ریال دیگر برای ادامه فعالیت‌ها و پیشبرد آن نیاز است.
در فروردین ۱۳۹۸ مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس در بازدید از این پروژه اعلام کرد: در حال رایزنی‌های لازم هستیم تا برای تکمیل این طرح از راه‌های پیش بینی شده وارد شویم.
کمی بعد، در اردیبهشت ماه همان سال شهرداری شیراز برای ساخت تالار اعلام آمادگی کرد و دلیل توقف آن را کمبود بودجه مالی فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس عنوان کرد.
مشارکت یا واگذاری به بخش غیردولتی راه برون‌رفت تالار مرکزی از بن‌بست
استاندار فارس نهم مردادماه ۹۹ در سفر رئیس سازمان برنامه و بودجه به فارس خواستار تحقق منابع برای مجموعه فرهنگی تالار مرکزی شیراز شد.
عنایت‌الله رحیمی در همین زمینه به خبرنگار ایرنا گفت: این پروژه قرار است از طریق مشارکت یا واگذاری به بخش غیردولتی واگذار شود و اقدامات لازم در این زمینه درحال انجام است.
پیرو سفر رئیس سازمان برنامه و بودجه، حسن نوروزی، رییس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان فارس نیز ۲۳مردادماه جاری از این پروژه ملی بازدید کرد. در این بازدید، افزون بر نظارت بر پیشرفت پیشرفت فیزیکی پروژه، بودجه و مسایل مالی آن نیز بررسی شد تا بتوان سازوکارها و جوانب پیشرفت آن را بازارزیابی کرد. در گزارشی که پس از این بازدید منتشر شد، عنوان شده است که تا به امروز، مبلغ ۱۸۰ میلیارد ریال برای ساخت تالار مرکزی شهر شیراز هزینه شده و طبق برآورد مهندسان مشاور، برای تکمیل ساختمان این پروژه، اعتباری بالغ بر ۸۰۰میلیارد ریال نیاز است؛ همچنین مشکلات پیش روی پروژه در حال احداث تالار مرکزی عدم تامین اعتبار لازم، پرداخت حقوق نیروهای مشاور پروژه از محل اسناد خزانه اسلامی و عدم انتقال سند و املاک موجود در طرح به اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان فارس عنوان شده است و مقرر شد برای این طرح کد مستقل به منظور مشخص شدن سهم اعتبار تعریف شود.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس با توجه به ایجاد گشایش‌های تازه، در گفت‌وگو با ایرنا، تالار مرکزی شیراز را یکی از طرح‌های بسیار مهم فرهنگی و هنری استان فارس دانست و افزود: بودجه‌ای که از آغاز در نظر گرفته شده بود، طبق وعده‌های پیمانکار در آن زمان عملیاتی نشد و منجر به ادامه‌دار شدن ساخت‌وساز شد.
صابر سهرابی اظهار کرد: در دولت دوازدهم موضوع واگذاری پروژه‌های نیمه‌تمام به بخش خصوصی مطرح شد و در همین زمینه بسته‌های تشویقی به‌منظور تکمیل تالار مرکزی برای فعالان بخش خصوصی در نظر گرفته شده است.
وی با بیان اینکه تاکنون با بیش از ۱۰ نفر سرمایه‌گذار فرهنگی جلساتی برگزار شده است، افزود: این جلسات در سطح وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، استانداری فارس و اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان برگزار شده است و حتی در این میان با شهرداری شیراز نیز مذاکراتی صورت گرفت که به نتیجه نرسید.
بسته‌های تشویقی هدیه دولت به سرمایه‌گذاران حوزه فرهنگ
سهرابی ضمن دعوت از سرمایه‌گذاران حوزه فرهنگ و هنر برای مشارکت در ساخت این تالار ابراز داشت: با توجه به تبصره ۱۸ ماده قانون واگذاری‌ها، وزارت فرهنگ و ارشاد آماده است که تالار مرکزی را به بخش خصوصی واگذار کند. وزارت فرهنگ و ارشاد نیز مبلغ ۲۵ میلیارد تومان بودجه درقالب بسته تشویقی برای تکمیل این طرح اختصاص داده است که امکان دارد آن را به‌صورت بلاعوض یا به‌صورت تسهیلات بلندمدت کم‌بهره در اختیار بخش خصوصی قرار دهد.
دبیر شورای فرهنگ عمومی فارس بیان کرد: افزون بر این استاندار فارس تاکید کرده است که مجوزهای هتل و تجاری نیز برای سرمایه‌گذار در نظر گفته شود تا مشارکت در این طرح برای ایشان بازده مالی داشته باشد.
سهرابی سرمایه‌گذاری در حوزه فرهنگ و هنر را سودآور خواند و اظهار کرد: از آنجا که سرمایه‌گذاران همواره به‌دنبال حوزه‌های تجاری هستند، فرهنگ را نادیده گرفته‌اند و باوری به سودآوری در این زمینه ندارند، درحالیکه با توجه به اقبال هنرمندان و شهروندان شیرازی به هنر و فرهنگ این موضوع در شیراز توجیه‌پذیر است.
وی افزود: این واگذاری‌ها بلندمدت است و با توجه به اینکه تالار مرکزی شیراز در گذر عرفان واقع شده است، قطعاً در رونق فعالیت‌های فرهنگی و هنری بسیار تاثیرگذار خواهد بود.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس راه‌اندازی تالار مرکزی شیراز را موضوعی بسیار مهم برای این کلان‌شهر توصیف کرد و ادامه داد: تکمیل و بهره‌برداری از این مجموعه در گروه همیاری بخش خصوصی است و با مساعدت دولت زمینه انجام آن فراهم شده است.