ایجاد هوش مصنوعی با اختراع توربین بخار آغاز شد و بعد با اختراع نیروی برق و الکترونیک به صورت دیجیتالی ادامه پیدا کرد.
اکنون در مرحله چهارم فرایند انقلاب علمی یکی از پرسش های اساسی برای انسان این است که چگونه می توانیم از هوش مصنوعی در خدمت به جامعه انسانی استفاده کنیم؟
انسانها با ساخت ابزار و تکامل اطلاعات سعی دارند، پیشرفت تکنولوژی به گونه ای باشد که همانگونه که انسان می‌اندیشد و عمل می‌کند ابزار هم آن را انجام دهد، بر همین اساس سالهاست که واژه‌هایی همچون، شهر هوشمند، اینترنت اشیا و هوش مصنوعی (Artificial Intelligence) به دایره لغات انسانها افزوده شده و بر همین اساس محیط های آکادمیک و علمی بیشترین سرمایه گذاری را در شناخت فرایند پیچیده تصمیم گیری توسط ابزار انجام داده‌اند.
هوش مصنوعی اکنون در بسیاری از فعالیت های انسانها خود را به گونه ای در آمیخته که شاید کمتر به آن توجه داشته باشیم، بسیاری از موتورهای جستجو بر اساس سوابق شخصی استفاده گر، مطالب و یافته‌ها را به فرد معرفی می‌کند و یا استفاده از مسیریاب ها این روزها بسیاری از رانندگان نا آشنا به خیابان های شهری را به رانندگانی خبره در پیدا کردن نشانی تبدیل کرده است.
یکی دیگر از کاربردهای هوش مصنوعی را می‌توان در سهل کردن فرایند احراز هویت دانست، بر این اساس با توجه به حضور بسیاری از مردم در پیشخوان‌های دولت برای ثبت نام در بازار بورس اوراق بهادار که نیاز به احراز هویت حضوری دارد، یک شرکت دانش بنیان برای جلوگیری از شیوع کرونا به کمک آمد تا فرایند احراز هویت به صورت غیر حضوری انجام شود.
با توجه به رشد روزافزون شرکت های دانش بنیان می توان ادعا کرد، هوش مصنوعی در کسب و کارهای نوین یکی از ابزارهای موفقیت به شمار می‌رود.
کسب و کارهای نوین، تجربه جهانی
معاون پژوهش و فناوری دانشگاه فردوسی مشهد گفت: کسب وکارهای نوین در زنجیره توسعه ملی جایگاه ویژه‌ای دارند و در ایران نیز در حال پیدا کردن جایگاه خود هستند و بر همین اساس حمایت از آنها بسیار مهم است زیرا ثابت کرده‌اند که با دانش می‌توان در مسیر کارآفرینی مبتنی بر ابتکارهای حاصل از ایده های نو با کمک مراکز دانشگاهی و پژوهشی، کارهای جدید انجام داد.
احمدرضا بهرامی افزود: کسب و کارهای نوین باید دارای ایده محوری، دانش فنی و حاصل از یک یافته یا ایده علمی باشند.
وی ادامه داد: دانشگاه فردوسی مشهد در نظر دارد از مسیر کسب و کارهای نوین، مسوولیت اجتماعی خود را در حوزه هایی که مبنای آن تقاضای خارج از محیط دانشگاه باشد و همچنین عرصه هایی که ظرفیت رقابت پذیری و مزیت نسبی داشته باشد ایفا کند.
هوش مصنوعی و دانشگاه فردوسی مشهد
دانشگاه فردوسی مشهد نیز به عنوان قطب بزرگ دانش در منطقه شمال شرق کشور سعی کرده است تحقیقات گسترده در این زمینه داشته باشد.
بر همین اساس ساخت سیستم پایش سلامت هوشمند از راه دور در دوران شیوع ویروس کرونا یکی از دستاوردهای این دانشگاه در این زمینه بوده است.
هوش مصنوعی با اختراع توربین بخار آغاز شد و بعد با اختراع نیروی برق و الکترونیک به صورت دیجیتالی ادامه پیدا کردمدیر این طرح گفت: با توجه به شرایط کنونی و به دلیل افزایش ناگهانی تعداد بیماران مبتلا به کووید ۱۹ و تقاضای بسیار برای خدمات پزشکی، یکی از اصلی ترین راه حل‌ها، توسعه خدمات پزشکی و پرستاری از راه دور است.
دکتر بهشید بهکمال افزود: در این راستا و به همت یکی از هسته‌های فناور مستقر در مرکز رشد فناوری دانشگاه فردوسی مشهد و با اتکا بر توانمندی دانشجویان و دانش‌آموختگان این دانشگاه اولین سیستم هوشمند مراقبت سلامت مبتنی بر تکنولوژی اینترنت اشیا طراحی و تولید شد.
وی ادامه داد: همه بخش‌های سخت افزاری و نرم افزاری این محصول توسط این هسته فناور تولید شده و از نظر کیفیت و دقت با بهترین نمونه‌های خارجی قابل رقابت است. این سیستم دارای چهار سنسور برای سنجش علایم حیاتی فرد، شامل رطوبت بدن، دمای بدن، اکسیژن خون و ضربان قلب است.
عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد گفت: یکی دیگر از امکانات این سیستم، امکان ثبت خودکار علایم بالینی بیمار و نظارت آنلاین پزشک از راه دور است، در این سیستم علایم چهارگانه فرد توسط یک دستبند هوشمند دریافت شده و در پایگاه داده ذخیره می‌شود و پزشک یا پرستار می‌تواند از طریق نرم افزار هوشمند تحت وب به صورت آنلاین علایم بیمار را مشاهده نماید.
وی افزود: مدل کامل شده این محصول، عملکرد مشابه تجهیزات اتاق مراقبت‌های ویژه دارد و می‌تواند علایم حیاتی بیمار را نشان دهد. سخت افزار سیستم از نظر قیمت حدود یک دهم تجهیزات اتاق ICU است ولی از نظر عملکرد کارایی بسیار بیشتری دارد. بخش نرم افزاری سیستم امکانی دارد که در حال حاضر در اتاق ICU وجود ندارد و می‌تواند اطلاعات را در هر محل جغرافیایی از طریق اینترنت به پزشک ارائه دهد.
بهکمال ادامه داد: همچنین در نقاهتگاه‌ها، هر بیمار دارای یک دستبند هوشمند است که توسط آن اطلاعات علایم حیاتی بیماران اندازه‌گیری شده و روی مانیتور ایستگاه پرستاری نمایش داده می‌شود و این امکان وجود دارد تا از طریق نرم افزار مبتنی بر وب، توسط یک یا ۲ پرستار حاضر در محل یا پزشکان خارج از محل نقاهتگاه افراد تحت نظارت کامل باشند.
وی گفت: در شیوه و مدل شخصی یا خانگی، علایم حیاتی فرد، شرایط محیطی و سایر پارامترهای با اهمیت به صورت خودکار از طریق دستبند اندازه‌گیری شده و پس از تحلیل و بررسی توسط نرم افزار اطلاعات لازم یا هشدارهایی برای اعضای خانواده، پرستار و پزشک ارسال می‌گردد.
جایگاه ایران در پژوهشهای مرتبط با هوش مصنوعی
یک پژوهشگر هوش مصنوعی نیز در حاشیه پیش نشست همایش ملی "هوش مصنوعی و علوم اسلامی" در دانشگاه فردوسی مشهد به خبرنگار ایرنا گفت: هدف هوش مصنوعی این است که کارها و فعالیت‌هایی را که انسان هوشمند می‌تواند انجام دهد آسان کرده و به نتیجه برساند.
دکتر سیدعلی حسینی با اشاره به کاربردهای هوش مصنوعی در پردازش تصویر، صوت و همچنین تحلیل احساسات فردی افزود: هوش مصنوعی به اندازه‌ای برای کشورها مهم و شناخته شده است که برخی وزارتخانه هوش مصنوعی ایجاد کرده‌اند.
وی ادامه داد: با این حال، ایران در زمینه تحقیق و پژوهش در عرصه هوش مصنوعی مقام نخست منطقه غرب آسیا و جایگاه نهم جهان را در اختیار دارد.
این پژوهشگر گفت: استفاده از هوش مصنوعی یک راهبرد است که می‌تواند همه جا نقش خود را به خوبی ایفا کند و شاهد آن هستیم که دیگر کشورها از هوش مصنوعی به درستی در صنعت خود استفاده کرده‌اند ولی در ایران به این مقوله فقط به عنوان یک موضوع علمی و پژوهشی پرداخته شده است.
وی با اشاره به فعالیتهای انجام شده برای استفاده از هوش مصنوعی در علوم دینی افزود: از آغاز دهه ۸۰ در ایران نیز فعالیت‌هایی برای استفاده از هوش مصنوعی در علوم دینی انجام شده که اکنون به شکوفایی و بلوغ رسیده است زیرا تفاوت نگاه کاربردی ایران به استفاده از هوش مصنوعی در علوم دینی متفاوت از سایر کشورهاست. آنها کاربرد هوش مصنوعی را در علوم دینی فقط به عنوان یک دانش می‌شناسند ولی هدف ما این است که بتوانیم از دل آیات قرآنی و روایات معصومین (ع) نیازهای جامعه در موضوعات گوناگون را به صورت دقیق، سریع و صحیح استخراج کنیم.
ایران در زمینه تحقیق و پژوهش در عرصه هوش مصنوعی مقام نخست منطقه غرب آسیا و جایگاه نهم جهان را در اختیار داردحسینی ادامه داد: کاربست هوش مصنوعی در علوم دینی این فضا را ایجاد می‌کند تا در بستری مناسب پژوهشگران علوم مختلف بتوانند از منابع اسلامی به صورت صحیح استفاده کرده و پژوهش خود را تکمیل کنند.
وی گفت: با توجه به اینکه فرد محقق دینی از علوم اسلامی به صورت بین رشته‌ای در گرایش‌های مختلف از جمله، اقتصاد روانشناسی یا مدیریت استفاده می‌کند به راحتی می‌تواند به منابع صحیح از دین در موضوع مورد تحقیق خود دست یابد و بر اساس آن شالوده و بن مایه فعالیت اسلامی خود را ایجاد کند.
برسی آخرین دستاوردها در کنگره هوش مصنوعی
یکی دیگر از فعالیتهای دانشگاه فردوسی مشهد برگزاری کنگره هوش مصنوعی در این دانشگاه بود.
این کنگره که به واسطه شیوع ویروس کرونا به صورت غیرحضوری و در قالب ارتباط ویدیوکنفرانس با مشارکت متخصصان دانشگاهی برگزار شد، آخرین نتایج تحقیقاتی در این موضوع را مورد بررسی قرار داد.
دبیر کنگره هوش محاسباتی هدف این کنگره علمی دانشگاهی را ایجاد فرصتی منحصر به فرد برای تمام علاقه‌مندان ایرانی و بین‌المللی در دانشگاه، صنعت و جامعه به منظور ارایه پژوهشهای اصیل در حوزه‌های متنوع هوش محاسباتی و کاربردهای نوآورانه ذکر کرد.
دکتر محمدرضا اکبرزاده توتونچی افزود: همچنین به منظور ایجاد پیوند بین محققان سیستم‌های هوشمند کشور و صاحبان مسئله از میان متخصصان صنعت و ارگانهای دولتی، در کنار برگزاری کنگره و سخنرانی‌های کلیدی، کارگاه‌های آموزشی در سطوح علمی و صنعتی، میزگردهای صنعتی، مسابقات علمی و استارتاپ نیز در نظر گرفته شد.
وی ادامه داد: هوش مصنوعی امروز صرفاً یک کنجکاوی علمی یا یک تحقیق که نتایج آن محدود به تعدادی صنایع پیشرفته باشد و کاربرد آن برای مردم در آینده و مکانی بسیار دور نمایان شود، نیست.
دبیر این کنگره گفت: با توجه به آخرین دستاوردهای هوش مصنوعی، در عصر جدیدی از انقلاب صنعتی قرار گرفته‌ایم که نسبت به قبل متحول شده است.
وی افزود: در این میان تحقیقات هوش مصنوعی در ایران در جایگاه بسیار شایسته قرار دارد و هر روز تحقیقات بسیاری از محققان ایرانی در معتبرترین محافل علمی جهان پذیرش و ارایه می‌شود.
مدیر قطب علمی رایانش نرم و پردازش هوشمند اطلاعات دانشگاه فردوسی مشهد ادامه داد: از نظر گسترش مرزهای دانش اینک در جایگاه بسیار خوبی قرار داریم و بستر اطلاعاتی مناسبی نیز در حال شکل گیری است که امیدوارم بکارگیری بسیاری از این تحقیقات در حل چالش‌های کشور به کار آید.
دبیر اجرایی کنگره مشترک هوش محاسباتی نیز گفت: با توجه به رشد فزاینده پیشرفت هوش مصنوعی در همه علوم و زندگی بشر و همچنین متشکل بودن این کنگره از سه کنفرانس مطرح در زمینه هوش محاسباتی، این نشست علمی دانشگاهی مورد استفاده بسیاری از استادان، دانشجویان، پژوهشگران، متخصصان صنعت و افرادی که در زمینه هوش مصنوعی فعالیت دارند قرار خواهد گرفت.
دکتر رضا منصفی افزود: انتقال فناوری چالش‌های قابل توجهی را با خود به همراه دارد و شاید مهمترین امری که در این راستا به آن توجه داشته‌ایم بومی سازی فناوری از طریق ایجاد فضای مشارکت بین دانشگاه، صنعت و جامعه و تاکید بیشتر بر نیازهای کشور است اما فرهنگ فناوری در جامعه نیاز به بررسی همه جانبه دارد که فقط با یک حرکت ملی و باور عمیق به توانایی‌های ما امکان پذیر است.