به گزارش ایرنا، مجموعه تاریخی تپه حصار در جنوب شهر دامغان و در نزدیکی روستای حیدرآباد قرار گرفته و این میراث کهن ایران زمین در هزاره‌های چهارم و سوم قبل از میلاد یکی از مراکز مهم تولیدی برای ساخت انواع اقلام صادراتی نظیر اشیای سنگی و فلزی در فلات ایران بوده است.
تپه حصار دامغان با قدمتی افزون بر هفت هزار سال یکی از تمدن‌های ایران است که مستندات و آثار زیادی از آن در موزه‌های اقصی نقاط جهان و کشور وجود دارد.
این مجموعه تاریخی، ۲۴ شهریور ۱۳۱۰ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
تپه حصار هفت هزار ساله برای نخستین بار توسط «اریخ اشمیت» از دانشگاه پنسیلوانیا در سال ۱۳۱۲ مورد کاوش قرار گرفت و پس از آن و در سال ۱۳۵۵ هیاتی از باستان‌شناسان دانشگاه پنسیلوانیا، تورین ایتالیا و مرکز باستان‌شناسی ایران به سرپرستی رابرت دایسون و موریتزیو توزی کاوش‌هایی در تپه حصار انجام دادند.
براساس بررسی‌های انجام شده، تپه حصار دامغان سه دوره اصلی فرهنگی از اواخر نوسنگی تا پایان عصر مفرغ را پشت سر گذاشته است و کاوش‌های انجام شده نشان می‌دهد استقرار در تپه حصار در ظاهر تا حدود ۱۷۰۰ سال قبل از میلاد به‌طور پیوسته ادامه داشت و پس از آن هیچ‌گاه مورد سکونت قرار نگرفت، اما در دوره ساسانی ساختمانی بزرگ دارای گچ‌بری‌های زیبا در فاصله حدود ۲۰۰ متری تپه حصار ساخته شد.
در گمانه‌زنی‌های سال ۱۳۸۵ به‌منظور تعیین محدوده واقعی این محوطه، با کشف گورستانی از عصر آهن (۵۵۰ تا ۱۵۰۰ پیش از میلاد) در غرب تپه‌حصار مشخص شد که این محوطه، برخلاف آنچه تصور می‌شد، پس از عصر مفرغ نیز مورد سکونتِ اقوام بوده است.
نکته جالب دیگر از تپه هفت‌هزارساله حصار دامغان دفن مردگان به سمت مشرق یعنی رو به سوی طلوع آفتاب است که این آیین نشان می‌دهد خورشید یکی از خدایان مهم این مردم به‌شمار می‌رفته که با ظهور ظروف سیاه رنگ این قاعده ترک شد و در کنار مردگان، اشیاء مختلفی از قبیل ظروف سفالی، آلات، ادوات برنزی و بعضی اوقات سلاح‌های جنگی قرار داده می‌شد.
عبور ریل آهن، زخمی بر تپه‌حصار
یکی از موضوعات دردآور در این بنای تاریخی، گذر ریل راه آهن از دل این مجموعه بی نظیر است که به مشکل بزرگی برای نگهداشت و حفظ بنا تبدیل شده و عبور روزانه ده ها قطار محور تهران- مشهد از وسط این مجموعه می‌تواند به نابودی این اثر بینجامد که امیدواریم طرح انتقال خط ریل به زودی اجرایی شود.
به گزارش ایرنا، دامغان(صد دروازه) از شهرهای باستانی و قدیمی ایران است که مرکز ایالت قومس بوده و عده‌ای این شهر را پایتخت اشکانیان می‌دانند.
شهرستان دامغان با قدمت هفت هزار ساله، دارای ۲ هزار اثر تاریخی و فرهنگی است که از این تعداد ۴۰۰ اثر شناسایی و تاکنون ۱۳۱ اثر ثبت ملی شدند.