پیامبر اکرم (ص) در یازدهمین روز از ماه مبارک رمضان اینگونه دعا کردند اَللّهُمَّ حَبِّبْ إِلَی فِیهِ الْإِحْسَانَ وَ کرِّهْ إِلَی فِیهِ الْفُسُوقَ وَ الْعِصْیانَ وَ حَرِّمْ عَلَی فِیهِ السَّخَطَ وَ النِّیرَانَ بِعَوْنِک یا غِیاثَ الْمُسْتَغِیثِینَ. خدایا در این ماه نیکی را پسندیده من گردانده و نادرستی‌ها و نافرمانی‌ها را مورد کراهت من قرار ده و خشم و آتش برافروخته را بر من حرام گردان، به یاری‌ات ای فریادرس دادخواهان.
حجت الاسلام علی‌رضا شاه فضل قمصری به خبرنگار معارف ایرنا گفت: در این روز از خدا می خواهیم که احسان و نیکوکاری را برای ما دوست داشتنی کند. اینکه انسان به مرحله ای از کمال دست پیدا کند که انجام کارهای خیر را دوست داشته باشد، توفیق بسیار بزرگی است. بسیاری از انسان ها کارهای خوب را انجام می دهند و این در حالی است که کار خوب را دوست ندارند ولی چون کار خوب ثواب دارد یا از عدم انجام کار خوب ترس دارند یا به دلیل انگیزه های مشابه نسبت به انجام آن اقدام می کنند.
وی افزود: انجام کار خیر به هر انگیزه ای که باشد می تواند خوب باشد (مگر انگیزه های شیطانی )؛ اما در رتبه بندی کار خیر باید بدانیم که کار خیر زمانی ارزش بالاتری دارد که انسان اولا آن کار را برای رضای خدا انجام دهد و ثانیا کار خیر را دوست داشته باشد و با میل و رغبت انجام دهد. همانگونه که در آیه ۱۸۴ سوره بقره می فرماید و من تطوع خیرا فهو خیر له یعنی هر کس کار خیر را از روی میل و رغبت انجام دهد، برای او بهتر است. لذا در این دعا از خدا می خواهیم که انجام کار خیر را محبوب ما بگرداند.
شاه فضل ادامه داد: بهترین مثال برای محبوب بودن کار خیر در این ایام، روزه گرفتن است. برخی از کسانی که روزه می گیرند از روی میل و رغبت نیست، بلکه از ترس خدا و ترس از جهنم است که البته ارزشمند است ولی اگر کسی اهل خودسازی و کمال باشد، تلاش می کند که روزه هایش از روی میل باشد و با گریه و ناله با ماه رمضان وداع می کند.
برخی نیز معتقدند تربیت انسان باعث می شود تا در وجود خود هیچ وقت به دنبال نافرمانی الهی نرود. حجت الاسلام حسن عامری استاد حوزه علمیه حضرت عبدالعظیم (ع) گفت: در دعای امروز از خدا می خواهیم تا خوبی ها را در دلهایمان محبوب بگرداند و بدی ها اعم از گناه، نافرمانی و ظلم را در وجودمان مکروه بگرداند، به گونه ای که از هر چیز بدی تنفر پیدا کنیم. اگر بتوانیم خودمان و نسل مان را به گونه ای تربیت کنیم که از خوبی ها خوشمان بیاید و از بدی ها تنفر پیدا کنیم و در وجود معنوی انسان چنین اتفاقی بیافتد، هرگز به دنبال گناه نخواهیم رفت و خوبی ها را ترک نخواهیم کرد.
وی درباره واژه های احسان، فسوق و عصیان گفت: احسان شامل تمام واجبات و مستحبات می شود و فسوق و عصیان نیز شامل گناهان و مکروهات است. البته باید توجه کنیم که میزان و مقدار احسان و عصیان دارای درجه بندی هایی است که به اشخاص بستگی دارد ولی رسیدن به درجه های بالاتر نیازمند رعایت واجبات و مستحبات و دوری از کارهای حرام و مکروه به صورت دقیقتر است، به گونه ای انجام مستحبات و ترک مکروهات برای برخی افراد مانند اولیای الهی واجب می شود. مثلا نماز شب بر رسول خدا (ص) واجب بود.
این استاد حوزه ادامه داد: هر کسی که به جایی رسیده، از اینجا بوده است. یعنی از باطنی برخوردار شده که بتواند خوبی ها را دوست داشته باشد و از بدی ها فرار کند و اگر وجود انسان بتواند همچون قطب نمایی در درون خود دو قطب خوبی ها و بدی ها را پیدا کند و به درستی عمل کند، تمام خشم و عذاب الهی که به واسطه ترک خوبی ها و انجام گناهان در انتظار انسان است، بر او حرام می شود. رسیدن به آرزوهای نهایی بشر در همین دو نکته است و حاصل شدن این مساله نیز به اقرار انسان به عجز و ناتوانی خود برمی گردد. یعنی ممکن است مقدمات را فراهم کنیم ولی رسیدن به نهایت آن به عنایت الهی بستگی دارد.
حجت الاسلام شاه فضل در این زمینه گفت: در فراز دوم دعای روز یازدهم از خدا می خواهیم انجام کارهای بد را برای ما زشت و ناپسند بگرداند. دستیابی به این حالت که انسان از انجام کار بد متنفر باشد، هر چند آن کار به حسب دنیایی لذت بخش باشد، بسیار ارزشمند است. شاید بتوان گفت اولیاء الهی به این مقام نائل می شوند و رسیدن به این مقام، نزدیکی به مقام عصمت است. چون اگر انسان از کاری متنفر باشد قطعا از آن دوری خواهد کرد. برای دستیابی به این مقام اولا باید از خدا درخواست کرد تا ما را به این جایگاه برساند و ثانیا باید در آثار شوم و ناپسند گناه تفکر کرد. اگر کسی خوب در عاقبت و سرانجام و نیز حقیقت گناه بیاندیشد، خواهد دانست که گناه نه تنها برای انسان سودی ندارد بلکه او را به بدبختی و ضلالت می کشاند و بدترین عاقبت ها را برای او رقم می زند.
وی افزود: در سومین فراز دعای امروز از خدا می خواهیم هر آنچه که موجب خشم او و نیز فراهم آوردن آتش جهنم می شود را از ما دور کند و رفتار ها و اندیشه هایی را از ما دور کند که سرانجام آن غضب الهی و آتش جهنم است. یکی از اموری که خشم الهی را برمی انگیزد این است که انسان اهل حرف باشد ولی اهل عمل نباشد. قرآن می فرماید کبر مقتا عند الله ان تقولوا مالا تفعلون. کسانی که دیگران را نصیحت می کنند اما خودشان به نصایح عمل نمی کنند، مورد خشم و غضب الهی هستند. امیدواریم در این ماه خداوند به ما توفیق دوری از گناه و هر آنچه که موجب خشم و غضب او می شود عنایت بفرماید.