پیامبر اکرم (ص) در دوازدهمین روز از ماه مبارک رمضان اینگونه دعا کردند: اَللّهُمَّ زَینِّی فِیهِ بِالسِّتْرِ وَ الْعَفَافِ وَ اسْتُرْنِی فِیهِ بِلِبَاسِ الْقُنُوعِ وَ الْکفَافِ وَ احْمِلْنِی فِیهِ عَلَی الْعَدْلِ وَ الْإِنْصَافِ وَ آمِنِّی فِیهِ مِنْ کلِّ مَا أَخَافُ بِعِصْمَتِک یا عِصْمَةَ الْخَائِفِینَ خدایا مرا در این ماه به پوشش و پاکدامنی بیارای و به لباس قناعت و اکتفا به اندازه حاجت بپوشان و بر عدالت و انصاف وادارم نما، و مرا در این ماه از هرچه میترسم ایمنی بخش، به نگهداری‌ات ای نگهدارنده هراسندگان.
حجت الاسلام علی‌رضا شاه فضل قمصری درباره قناعت به خبرنگار معارف ایرنا گفت: در این دعا از خدا می خواهیم لباس قناعت بر ما بپوشاند. تشبیه قناعت به لباس، بسیار زیبا و عمیق است. کسانی که در زندگی خود اهل قناعت باشند بالاترین ثروت را در اختیار دارند. چرا که افراد قانع دست نیاز به سوی دیگران دراز نمی کنند و مردم آنها را غنی و بی نیاز می دانند. این که لطف خدا شامل انسان شود و خصلت قناعت در درون فرد شکل بگیرد برابری می کند با اینکه خدا همه چیزی به فرد داده باشد.
این حافظ قرآن اضافه کرد: واقعیت خصلت های انسانی این است که زیادی نعمت، او را سیر نمی کند بلکه هر چه نعمت خدا به انسان های عادی بیشتر باشد، آدمی حریص تر می شوند و نعمت های بیشتری طلب می کند و ممکن است این حالت، انسان را از بندگی خدا دور کند و او را مجذوب دنیا نماید اما اگر کسی لباس قناعت بر تن کند با اندک نعمتی قانع می شود و شکرگزار نعمت الهی خواهد بود. لذا در این فراز از خدا می خواهیم ما را با لباس قناعت بپوشاند.
برخی از کارشناسان معتقدند بزرگترین بحران دوران کنونی جهان مساله عدم رضایت و قناعت نداشتن است. حجت الاسلام حسن عامری استاد حوزه علمیه حضرت عبدالعظیم (ع) گفت: در این دعا می خوانیم خدایا من را به لباس قنوع درونی و کفاف بیرونی بپوشان. به عبارت دیگر قناعت درونی داشته باشیم و دچار حرص و طمع نشویم و از طرف دیگر به هرچه خدا روزی کرده به همان اکتفا کنیم. چون بزرگترین بحرانی که انسان را در عصر کنونی تهدید می کند، بحران عدم رضایت است نه بحران انرژی و مالی و مانند آن.
وی ادامه داد: انسان ها معمولا به آنچه که خدا روزی آنها کرده راضی نیستند و همین مساله اجازه نمی دهد تا انسان را به حدی برساند که از خوبی ها خوشش بیاید و از بدی ها متنفر شود. لذا در این دعا از خدا می خواهیم تا ما را به گونه ای تربیت کند که مسیر زندگی مان بر اساس عدل و انصاف باشد.
این پژوهشگر مذهبی از قاعده انصاف در روایات سخن گفت و افزود: اگر هر خوبی را برای خود می پسندیم، برای دیگران نیز بپسندیم و هر چه از بدی ها برای خودمان خوش نمی داریم، برای دیگران هم نپسندیم. بنابراین ما دوست نداریم کسی به ما دروغ بگوید ولی ممکن است به دیگران دروغ بگوییم یا انتظار داریم دیگران به عدالت با ما رفتار کنند ولی خودمان ممکن است عدالت نداشته باشیم.
عامری اضافه کرد: عملکرد ما در مقابل دیگران به چهار قسمت عدل، انصاف، احسان و ایثار تقسیم می شود. اگر بخواهیم درجه بندی کنیم بالاترین درجه آن ایثار است. چون در برخی موارد عدالت و انصاف و حتی احسان جوابگو نیست. بنابراین عدالت پایه این عملکرد انسان است. البته انسان به صرف عمل کردن به عدالت نمی تواند بگوید یک انسان کامل است. چون باید انصاف نیز داشته باشد و در مواردی که عدالت جوابگو نیست، موضوع انصاف مطرح می شود و برخی موارد نیز که انصاف جوابگو نیست، احسان مطرح می شود.
وی به عنوان نمونه به آیه ۸۳ سوره بقره استناد کرد و گفت: وقتی می گوییم و بالوالدین احسانا یعنی کاری که پدر و مادر در حق فرزند انجام می دهد یا فرزند در حق پدر و مادر می کند، احسان است ولی کسی که از همه هستی خود در راه خدا میگذرد، ایثار می کند و فداشدن برای باقی ماندن یک ارزش بالاتر است.
این استاد حوزه افزود: ممکن است در برخی موارد احسان نیز کاربرد نداشته باشد که آنجا ایثار مطرح است. چون احسان یعنی گذشتن از حق خود برای دیگران، درحالی که در انصاف می گوییم هر کسی به حق خود برسد اما ایثار در جایی است که انسان از همه موجودیت خود برای رسیدن به یک ارزش والاتر می گذرد. اگر این موارد یعنی حبب ا لی فیه الاحسان و فسوق... یک نتیجه دارد و آن این است که امنیتی را برای انسان ایجاد می کند. اگر در جامعه ای عدل و انصاف وجود داشته باشد، امنیت برای افراد ایجاد می شود همه عادل و منصف هستند و شما از هر چه که بترسی خدا شما را حفظ میکند.
وی از قاعده طلایی انصاف یاد کرد و گفت: رعایت این قاعده باعث می شود تا جامعه و دنیا به امنیت برسد به گونه ای که به فرموده حضرت علی(ع) هیچ کس برای دریافت حق خود هیچ واهمه ای از کسی ندارد، به گونه ای که به هر اداره ای مراجعه کند حق خود را دریافت می کند و در هر معامله ای حق خود را اخذ خواهد کرد.
عامری افزود: ریشه همه ظلم ها و بی انصافی ها آلودگی های درونی ما و گرفتاری به بعضی گناهان و لغزش ها مانند حسد، کینه، نفاق، حرص و طمع، زیاده طلبی و انحصار طلبی است و برای رسیدن به عدل و انصاف دعای روز سیزدهم راهگشاست.
در بخش دیگری از این دعا سخن از درخواست زیبایی از خداست و حجت الاسلام شاه فضل گفت: در دعای این روز از خدا زیبایی و زینت را درخواست می کنیم. زینت معنوی انسان یکی از ارزشمندترین اقسام زیبایی است. هر یک از ما انسان ها اشکالاتی داریم و گناهانی داشته ایم که ارزش معنوی ما را خدشه دار می کند. یکی از الطاف خدا به بندگانش این است که با صفت ستاریت خودش، زشتی های انسان را می پوشاند به گونه ای دیگران ما را زیبا می بینند.
وی افزود: در دعای کمیل می خوانیم «کم من قبیح سترته و کم من ثناء جمیل لست اهلا له نشرته» یعنی خدایا چه بسیار زشتی های من که تو آنها را پوشاندی و در مقابل، برخی زیبایی ها را من نداشتم ولی تو مرا در چشم دیگران دارای آن صفات نشان دادی. خوشا به حال کسانی که همواره مورد توجه الطاف خدا هستند و خداوند زشتی های آنها را می پوشاند و زیبایی هایشان را نمایان می گرداند.
نظر شما