به گزارش خبرنگار ایرنا ، تقریباً یک سال از آغاز واکسیناسیون کووید ۱۹ برای کودکان در برخی کشورهای توسعه یافته جهان می گذرد و در کشور ما نیز با اندکی تاخیر از بهمن ماه سال گذشته فاز نخست واکسن کودکان ۵ تا ۱۱ سال به صورت همگانی آغاز شد و اکنون به مرحله سوم نزدیک شده است.
البته پیش از آن ، شهریور ماه سال گذشته و تنها سه روز مانده به آغاز سال تحصیلی واکسیناسیون گروه سنی ۱۲ تا ۱۸ سال آغاز شده بود که خود از دیگر دستاوردهای دولت سیزدهم محسوب می شود که در نخستین ماه از سکانداری کشور پس از عمومی کردن واکسین کرونا، کودکان و نوجوانان را نیز زیر چتر واکسیناسیون قرار داد. طبق آمارها بیش از ۹۸ درصد گروه سنی ۱۲ تا ۱۸ سال استان مازندران با جمعیتی بالغ بر ۳۰۰ هزار نفر مرحله نخست واکسن کرونا را تزریق کردند و جالب تر آن که تا امروز ۹۵ درصد از این گروه سنی دُز دوم واکسن را نیز دریافت داشته اند.
اما با وجود گذشت حدود هشت ماه از آغاز واکسیناسیون گروه سنی ۵ تا ۱۱ سال در کشور و به تبع آن در مازندران و در آستانه آغاز نخستین سال تحصیلی کاملاً حضوری پس از همه گیری کرونا ، آمار واکسن این گروه سنی در استان بسیار نگران کننده است بطوری که حتی هفته گذشته استاندار مازندران ، معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استاندار و همچنین مدیران آموزش و پرورش استان نیز به این نگرانی اشاره کردند و خواستار چاره اندیشی شدند.
طبق گزارش دانشگاه علوم پزشکی مازندران که هفته گذشته در جلسه ستاد مدیریت استانی کرونا ارائه شد، تاکنون تقریباً فقط ۳۰ درصد از جمعیت گروه سنی ۵ تا ۱۱ سال مازندران برای دریافت دُز نخست واکسن کرونا مراجعه کردند که البته این آمار در سطح کشور نیز تقریباً به همین شکل است.
حال فارغ از تفاوت یا همترازی مازندران با دیگر نقاط کشور در واکسیناسیون گروه سنی زیر ۱۱ سال ، به اعتقاد بسیاری این مساله نیازمند آسیب شناسی و ورود جدی مسئولان و رسانه ها به عنوان نهادهای اقناع و آگاهی ساز است. به طوری که روح الله سلگی معاون سیاسی ، امنیتی و اجتماعی استاندار مازندران پیشتر بیشترین نگرانی را مربوط به واکسیناسیون حوزه دانش آموزی اعلام کرد و گفت که عقب ماندگی واکسیناسیون دانش آموزی اصلاً قابل قبول نیست و باید در این زمینه رسانه ها و آموزش و پرورش و همچنین مدارس ورود جدی داشته باشند.
وی افزایش میزان واکسیناسیون دانش آموزان را نیازمند آگاه سازی و ایجاد اطمینان در والدین دانست و از مدیران مدارس و مشاوران سلامت، آموزش و پرورش و همچنین رسانه های مجازی و مکتوب خواست تا در این زمینه برای برطرف کردن نگرانی خانواده ها و تامین امنیت کودکان اقدام کنند.
سلگی میزان واکسیناسیون کرونا در کودکان زیر ۹ سال استان را ۱۹ درصد عنوان کرد و گفت : به طور حتم نیاز به آسیب شناسی و توجیه والدین برای حفظ سلامت و تضمین امنیت دانش آموزان از طریق واکسیناسیون داریم.
چرایی استقبال سرد از واکسن کودکان؟
واکسیناسیون کودکان پنج سال به بالا از بهمن ماه پارسال در سراسر کشور آغاز و در ابتدا با نگرانی و اما و اگرهای متعددی در مورد عوارض، لزوم و همچنین واکنش جسمی کودکان همراه شد. پس از اعلام واکسیناسیون این گروه سنی ، رشته تحلیل های شخصی در فضای مجازی در باره آنچه که عوارض واکسن کرونا برای کودکان نامیده شد ، شکل گرفت ؛ تحلیل ها و نتیجه گیری هایی که تا امروز نه تنها از سوی نهادهای متولی داخلی کشور، بلکه از طرف نهادهای بین الملل و حتی انجمن های مستقل تایید نشده است.
به طور مثال اواخر سال گذشته نهاد سلامت سنگاپور (HSA) گزارشی از تنها ۱۰ مورد عارضه جدی برای واکسن « فایزر» به عنوان واکسن رایج آن کشور برای کودکان ۵ تا ۱۱ سال ارائه داد که از میان ۲۳۸ هزار و ۲۵۳ کودک واکسینه شده بروز یافته بود. این تعداد که تنها حدود چهارهزارم درصد (۰/۰۰۴ درصد)محسوب می شود ، عوارضی شامل تشنج، آپاندیسیت، کاهش فشار خون، عکسل العمل آلرژیک، اختلال کارکرد کلیه ها و التهاب عروق کوچک از خود بروز دادند که البته از سوی این مرکز نیز به طور قطع ناشی از واکسن کرونا دانسته نشد بلکه اعلام شد که عوامل مختلفی می تواند در بروز چنین علائمی دخیل باشد.
همچنین به گزارش کمیسیون ملی سلامت چین (NHC) در حدود ۸۴/۵ میلیون کودک بین ۳ تا ۱۱ سال آن کشور واکسن کرونا دریافت کردند و ۴۹/۵ میلیون از آنها نیز دز تقویتی (بوستر) گرفتند ، اما هیچ گزارش روشن و واضحی از عوارض برای این گروه از کودکان چینی در هیچ منبع پزشکی معتبری دیده نشده است و حتی در پایگاه اینترنتی « ان اچ سی NHC » نیز اخبار مربوط به عوارض وجود ندارد.
وزارت بهداشت نیز بارها با هشدار ابتلای کودکان به سویه امیکرون کرونا و دیگر سویه‌های جدید اعلام کرده بود که همراه با همه گیری سویه امیکرون تقریباً حداقل ۲۰ درصد موارد بستری تنفسی در سطح کشور کودکان هستند. بسیاری از صاحب نظران معتقد هستند عوارض جدی و خطرناک در کودکان (و حتی بزرگسالان) الزاما بطور مستقیم با واکسن ایجاد نشده و احتمالا بیماری های زمینه ای و یا خاص کودکان در بروز آن دخیل بوده است و گاهی یک عارضه مربوط به خود بیماری زمینه ای بوده که تصادفا در زمان دریافت واکسن بروز نمود.
با این حال ، همچنان شاهد نگرانی والدین از عوارض مجازی واکسن کرونا هستیم که قاطبه آنها مرجع ترس و نگرانی خود را تحلیل کارشناسان (کسانی که خود را در فضای مجازی کارشناس معرفی می‌کنند) در شبکه های اجتماعی همچون اینستاگرام و دیگر فضاهای مجازی می دانند، که اکنون به کودکان منتقل کرده‌اند.
واقعیت بر ترازوی آمار و هشدار برای والدین مازندرانی
با همه این تفاسیر ، آمارها بهترین بیانگر واقعیت هستند و طبق گزارش دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی مازندران تاکنون هیچ مرگ و یا عوارض جدی خطرناک ناشی از واکسن کرونا در گروه سنی ۵ تا ۱۱ سال استان مشاهده و ثبت نشده است. مدیر روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی مازندران به خبرنگار ایرنا گفت: تا امروز جز برخی عوارض که البته در بزرگسالان نیز مشاهده می شود، آسیب جدی که ناشی از واکسن کرونا باشد در گروه سنی خردسالان دیده نشد.
دکتر سیمین بابایی با اشاره به افزایش شمار موارد مشکوک به کرونا در کودکان و نوجوانان افزود : هفته دوم شهریور از حدود ۸۷ مورد مشکوک مبتلا به ویروس کرونا در گروه سنی زیر ۱۸ سال، تنها یک مورد قطعی بود که نشان از اثرگذاری واکسیناسیون بر افزایش ایمنی در برابر این ویروس دارد.
وی گفت : این وضعیت ناشی از عوامل متعددی همچون فصل تابستان و آغاز دورهمی ها، کاهش سطح رعایت فاصله گذاری اجتماعی، سویه های جدید و قابل سرایت به گروه سنی پایین است و نمی توان آن را ناشی از واکسیناسیون دانست.
مدیر روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی مازندران همچنین افزایش شمار موارد مشکوک ابتلا به کرونا در گروه سنی پایین را نگران کننده توصیف کرد و گفت : متاسفانه به دلیل تبلیغات سوء نسبت به واکسیناسیون کودکان و همچنین تحلیل های شخصی بی اساس در فضای مجازی جوی نگران کننده برای والدین ایجاد شده که نتیجه ای جز ناامنی برای کودکان ندارد.
بابایی تعلل در واکسیناسیون کودکان با توجه به آغاز رسمی سال تحصیلی به صورت حضوری را بسیار خطر آفرین دانست و تاکید کرد : والدین نباید فضاسازی‌ها درباره عوارض واکسن را به یک باور تبدیل کرده و سلامت فرزندان خود را به تفسیرهای شخصی گره بزنند و آن را به خطر بیندازند.
سرایت مجازی‌سازی به سلامت کودکان
امروزه فضای مجازی بر هر رویداد اجتماعی جدید ولو سلامت هم باشد سرایت می کند. داغ و تازه بودن رویدادها همچون واکسیناسیون کودکان نیز برای جلب توجه و افزایش دنبال کننده موضوعی ترغیب کننده است تا تعداد بازدیدها و به اصطلاح « لایک » افزایش یابد. کارشناس مشاوره و روانشناس بالینی در همین باره در مصاحبه اختصاصی با ایرنا گفت : بیش از هر زمانی دیگر شاهد گسترش سایه مجازی سازی مسائل هستیم که به طور کامل هیچ حد و مرزی را نمی شناسد و هیچ ارزشی نیز برای حوزه های تخصصی قائل نیست.
صدیقه خسروانی با بیان اینکه بیشترین اثر پذیری همواره ناشی از ترس و اضطراب نسبت به یک مسئله است ، افزود : به همین دلیل والدین به دلیل نگرانی و توجه بالا نسبت به فزندان خود همواره حتی نسبت به دروغ در باره سلامت فرزندان خود نیز واکنشی سریع و عمیق دارند.
وی سلامت را موضوعی حساس و نیازمند اظهارنظرهای کاملا کارشناسانه دانست و تاکید کرد: از ابتدای همه گیری ویروس کرونا و حتی پیش از آن(کمتر) شاهد استیلای فضای مجازی و گردانندگان بر موضوعات هستیم که نظرات شخصی خود را به عنوان مرجعی علمی القا کرده‌اند و موضوع واکسن کودکان نیز از این قاعده مستثنی نیست.
این روانشناس ذوب کردن تمامی رفتارها در فضای مجازی را آسیبی جدی عنوان کرد و گفت که به اعتقاد او می تواند حتی عوارضی عمیق تری را به همراه داشته باشد و همانند دوره نخست کرونا حتی به مرگ افراد منجر شود.
خسروانی تلقین افراد دیگر خانواده را نیز در عقب نشینی والدین نسبت به واکسیناسیون تاثیرگذار دانست و افزود : به هر حال مسائل علمی مراجع صالحی دارد که مسائلی همچون واکسیناسیون را بر پایه آزمایشات علمی مطرح و اجرایی می کنند.
وی رفتار تابع را یکی دیگر از پیامدهای دنباله روی از شبکه های اجتماعی عنوان کرد و گفت : این مسلله رفته رفته فرد را از تصمیم گیری خلع کرده و وی را وادار می کند تا تمامی رفتارها را بر مبنای نظر دیگران که به درجه ای از اطمینان به آنها رسیده تنظیم و اجرا کند.
این روانشناس اظهار داشت : آگاهی سازی از طریق رسانه ها با استفاده از جامعه هدف و همچنین گفت و گو مستقیم کارشناسان با والدین بهترین شیوه برای برون رفت از وضعست بی توجهی والدین نسبت به واکسیناسیون کودکان است که باید به صورت مستمر باشد.
وی در پایان خواستار هوشیاری بیشتر والدین نسبت به سلامت فرزندانشان شد و تاکید کرد که نباید به بهای نظرات یک یا حتی چندین شخص درباره عوارض احتمالی واکسن سلامت فرزندان را به خطر بیندازند.