به گزارش ایرنا، خراسان رضوی با پنج هزار و ۲۰۰ کیلومتر راه آسفالته اصلی و فرعی، هفت هزار و ۶۰۰ کیلومتر راه آسفالته روستایی و هفت هزار و ۷۶۰ کیلومتر راه غیرآسفالته در جایگاه دوم کشور از نظر طول راهها قرار دارد.
این استان ۵۱ گردنه در راههای شهری خراسان رضوی به طول ۵۴۵ کیلومتر، ۱۷۲ گردنه در راههای روستایی استان به طول ۵۷۴ کیلومتر و ۱۳۶ منطقه کولاک‌گیر و مه‌گیر به طول ۵۸۶ کیلومتر دارد که معمولا در زمستان این مقاطع کانون آسیبها و حوادث جاده ای است و امسال راهداران استان در قالب ۷۲ گروه با ۵۳۴ خودرو مخصوص برفروبی در جاده های استان مستقر شده اند.
بررسی بارشهای خراسان رضوی نشان می دهد که عمده عملیات راهداری در نیمه شمالی استان متمرکز است و برخی شهرستانهای استان حتی در فصول بارش نیز چندان دچار مشکل نمی شوند اما ادارات راهداری همین شهرستانها هم به تجهیزات معمول برای برفروبی یا مهار سیلابها نیاز دارند.
به عنوان نمونه فرماندار تربت جام در پاسخ به نحوه خدمت رسانی راهداری این شهرستان به خبرنگار ایرنا گفت: ما چند دستگاه گریدر و برفروب داریم که این تجهیزات کافی است و تنها آرزو می کنیم برف و باران ببارد تا خشکسالی از شهرستان ما رخت بربندد.
حسین جمشیدی افزود: این شهرستان مسطح است و نقاط مرتفع و کوهستانی و دارای گردنه ندارد که در حوزه راهداری زمستانی دچار مشکل شود و در شرایط بحرانی نیز تیپ ۳۸ محمد رسول الله ارتش، که در شهرستان مستقر است، به کمک ستاد مدیریت بحران شهرستان می آید.
البته اوضاع همه شهرستان های خراسان رضوی به این شکل نیست و آمار امسال نشان می دهد که حجم فعالیت راهداری زمستانی خراسان رضوی بیشتر شده است، چنانکه رییس مرکز مدیریت اطلاعات راهها و حمل و نقل جاده‌ای خراسان رضوی به ایرنا گفت: در پی بارش برف پاییزی ۲ هزار و ۳۹۱ کیلومتر از جاده های استان برف روبی شد که در مقایسه با پاییز پارسال ۴۰ درصد افزایش داشت.
یوسف بنی‌اسدی افزود: ۳۱۷ راهدار مستقر در جاده های استان این مقدار عملیات برف روبی را با استفاده از ۲۸۶ دستگاه ناوگان راهداری و تجهیزات ویژه برفروبی انجام دادند.
وی ادامه داد: در این مدت سه هزار و ۱۲ تن شن و نمک در طول جاده های استان استفاده شده است در حالی که میزان مصرف شن و نمک در عملیات برفروبی پاییز پارسال هزار و ۹۴۷ تن بوده است.
به عنوان نمونه شهرستان تربت حیدریه با ۷۷۰ کیلومتر راه ارتباطی در ۱۴۰ کیلومتری جنوب مشهد قرار دارد و بر اساس داده های راهداران در هر شبانه روز فقط در محور ارتباطی آن با مشهد حدود ۲۵ هزار تردد ثبت می شود، که این مسیر دارای چند گردنه مه گیر نیز هست.
ناتوانی راهداری تربت حیدریه در مدیریت بحرانها
رییس اداره راهداری و حمل و نقل جاده‌ای تربت‌حیدریه در خصوص چالش های راهداری زمستانی گفت: ناوگان ماشین آلات راهداری این شهرستان پاسخگوی امدادرسانی به حجم بالای ترافیک و ظرفیت بالای شاهراههای ترانزیتی این منطقه به ویژه در محور منتهی به مشهد نیست.
علی‌اصغر کرباسی که در آیین آغاز طرح ترافیک زمستانی با حضور جمعی از مسوولان محلی سخن می گفت، افزود: تربت حیدریه در دالان راههای شرق ایران واقع است و حلقه اصلی اتصال استانهای جنوب و جنوب شرق کشور به مشهد مقدس محسوب می شود، بنابراین می طلبد برای روان سازی خدمات؛ ناوگان ماشین آلات راهداری این شهرستان ارتقای کمی و کیفی یابد.
وی اضافه کرد: هم اکنون اداره راهداری تربت حیدریه از ۲۲ دستگاه انواع ماشین آلات سبک، سنگین و نیمه سنگین برخوردار است که نه تنها نمی توانند پاسخگوی امدادرسانی حمل و نقل جاده‌ای و نگهداری راهها باشند، بلکه به دلیل عمر بالا توانایی لازم در مواقع بحران را ندارند.
کرباسی بیان کرد: راهداران تربت حیدریه به کمک ماشین آلات موجود در فصل بهار و تابستان مشغول خدمت رسانی به خیل عظیم مسافران نوروزی و زائران امام رضا (ع) و در فصل زمستان نیز درگیر رفع بحران و چالش هایی همچون برف روبی هستند، بنابراین ناوگان فرسوده موجود کارایی لازم برای این حجم بالا از خدمات را ندارد.
وی تصریح کرد: در شرایط کنونی دست کم نیاز به ۱۰ دستگاه ماشین آلات نیمه سنگین، برف روب و نمک پاش است که اگر چه رفع این نیازها مورد توجه مسوولان و دستگاههای ذیربط قرار دارد اما به دلیل شرایط اضطراری این اقدامات باید شتاب گیرد.
رییس اداره راهداری و حمل و نقل جاده‌ای تربت‌حیدریه اضافه کرد: اکنون ۳۵ نفر از همکاران اداره راهداری و حمل و نقل جاده‌ای تربت‌حیدریه در سه محور ثابت جاده‌ای شامل راهدارخانه رباط سنگ در محور گردنه سبز، راهدارخانه محور گرماب در محور مشهد و راهدارخانه محور گناباد در تاسیسات بوری‌آباد و همچنین راهدارخانه مرکزی در محل اداره مرکزی مشغول خدمت رسانی هستند.
کمبود نیروی انسانی
فرماندار چناران در خصوص چالش های راهداری این شهرستان گفت: هم اکنون اداره راهداری این شهرستان به حوزه راه های شهرستان گلبهار نیز، با وجود جدا شدن از این شهرستان و ارتقا به شهرستانی مستقل، خدمت رسانی می کند.
محسن مه آبادی افزود: با توجه به فعالیت راهداری در ۲ شهرستان و بازنشسته شدن برخی کارکنان، اکنون راهداری با مشکل کمبود نیروی انسانی مواجه است حال آنکه مجموع نیروی انسانی این اداره ۲۵ نفر است.
وی بزرگراه مشهد- چناران را یکی از چهار جاده پرتردد کشور عنوان و اضافه کرد: در حال حاضر ۴۰ کیلومتر از این بزرگراه مهم و پرتردد در حوزه راهداری چناران قرار دارد و راهداری زمستانی در این حوزه با پنج دستگاه برف روب، سه دستگاه گریدر و یک لودر انجام می شود.
فرماندار چناران، کمبود و عمر بالای ماشین آلات راهداری را دیگر مشکل این بخش دانست و گفت: اولویت راهداری جاده های اصلی و شریانی است و البته در بخش روستایی نیز خدمات رسانی به ویژه در مناطق کوهستانی و سخت گذر با بهره گیری از ظرفیت بخش خصوصی انجام می شود.
مه آبادی بیان داشت: به عنوان نمونه راهداری در فصل زمستان در دهستان کوهستانی "بقمچ" از طریق بستن قرارداد با یکی از اهالی که دارای خودرو سنگین است، شن و نمک مورد نیاز برای بازکردن جاده در روزهای برفی و یخبندان را در اختیار اهالی قرار داده است.
متوسط عمر ناوگان راهداری خراسان رضوی ۲۷ سال است
معاون راهداری اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده ای خراسان رضوی گفت: متوسط عمر ناوگان فعال راهداری استان شامل ۶۶۳ دستگاه خودرو سبک، نیمه سنگین و سنگین، ۲۷ سال است.
علیرضا خجسته افزود: البته عمر ناوگان سبک راهداری با میانگین ۱۷ سال کمتر از سایر ناوگان است که با توجه به میانگین عمر بالای ماشین آلات سنگین و نیمه سنگین راهداری، نوسازی و جایگزینی دستگاههای به روز قطعا در افزایش کارایی و عملکرد این اداره کل تاثیرگذار خواهد بود.
وی اظهار داشت: هم اینک شهرستان مشهد با داشتن مسیرهای بزرگراهی پرتردد مشهد- باغچه، مشهد - تربت حیدریه و مشهد - چناران و همچنین جاده های فریمان، کلات و سرخس و گردنه و مسیرهای کوهستانی در بخش احمدآباد از اهمیت بسزایی در عملیات راهداری زمستانی استان برخوردار است.
معاون راهداری اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده ای خراسان رضوی خاطرنشان کرد: پس از مشهد به ترتیب شهرستان های قوچان، تربت حیدریه، فریمان، نیشابور، تربت جام و درگز بیشترین حجم عملیات راهداری زمستانی را در استان داشته اند.
تامین ناوگان جدید راهداری
مدیرکل راهداری و حمل و نقل جاده ای خراسان رضوی، ماه گذشته در جمع خبرنگاران با بیان اینکه ۹۸ درصد ماشین آلات راهداری استان فرسوده است گفته بود: قانون بودجه فرصتی ایجاد کرده است تا سازمان راهداری امکان واردات ماشین آلات راهداری با عمر زیر پنج سال را داشته باشد.
جعفر شهامت افزود: در سراسر کشور حجم بالایی از ماشین آلات راهداری نیاز به نوسازی دارد لذا اگر معافیت مالیاتی برای واردات این ناوگان برقرار شود، تحولی مهم در حوزه تامین ماشین آلات راهداری به وجود خواهد آمد.
وی خاطرنشان کرد: در صورت تامین این ناوگان به صورت کشوری، سهمی متناسب با نیاز استان به خراسان رضوی تعلق می گیرد و مسایل ما در حوزه ماشین آلات راهداری و زمستانی برطرف می شود.
هرچند راهداری خراسان رضوی با تمام توان و نیروی انسانی خود و حتی با بهره گیری از بخش محلی و خصوصی در حوزه راهداری زمستانی وارد عمل شده است اما به نظر می رسد باید برای رفع دیگر مشکلات از جمله نوسازی ناوگان اقدامات جدی تر و سریع تری در دستور کار قرار گیرد، چرا که دست اندرکاران این حوزه بعید می دانند که وعده واردات ماشین آلات راهداری پیش از زمستان ۱۴۰۲ محقق شود.