به گزارش خبرنگار ایرنا، گردشگری در دنیای امروز بعد از صنعت، نفت و گاز، سومین اقتصاد پول ساز در تجارت جهانی محسوب می‌شود. بین روش‌های مختلف حمل‌ونقل در گردشگری، راه‌آهن به دلیل ارزان‌تر بودن، ایمنی بیشتر و راحتی آن، اهمیت ویژه‌ای دارد. به دلیل همین جذابیت قطار، نوعی گردشگری به نام گردشگری ریلی به وجود آمده است که یکی از اشکال مختلف توریسم با محوریت سفر با قطار است.
از سوی دیگر توسعه سریع مسیرهای مونوریل و ریلی در مناطق جنگلی و کوهستانی و استفاده از جذابیت‌های داخلی قطارها حاکی از تقاضای زیاد و اهمیت راه‌آهن در توسعه این نوع گردشگری است. کشور ما با جغرافیای وسیع، مناظر طبیعی بکر و دارا بودن بیش از ۱۴ هزار کیلومتر شبکه راه‌آهن استاندارد موقعیت ممتازی برای گسترش گردشگری ریلی دارد و در این خصوص راه آهن شمال را می توان جزو منحصربه فردترین مسیر در بحث گردشگری ریلی قلمداد کرد.
قرار داشتن راه آهن شمال در زمره یکی از زیباترین خطوط ریلی ایران بیراهه نیست اگر بر آن لقب زیباترین خطوط ریلی کشور را بگذاریم چرا که در این مسیر و در ایستگاههای مختلف با جاذبه هایی طبیعی، تاریخی و فرهنگی مواجه می شوید که می تواند لذت سفر به دل کوهها و جنگل های خطه شمال کشور را برای هر مسافری جذابتر کند.
راه آهن شمال به عنوان بخشی از خطوط ریلی سراسری از سال ۱۳۱۶ فعالیت خود را آغاز کرد که از نظر قدمت جز شبکه ریلی قدیمی کشور به شمار می رود و این وضعیت باعث شده تا در طولِ مسیرِ عبور از آن، دفتری از تاریخ راه آهن کشور باز شود.
از پل های منحصر بفرد ورسک، اوریم و کلانتری گرفته که به خاطر نحوه ساخت از آنها به عنوان شاهکار مهندسی راه آهن نام برده می شود تا خانه های باقی مانده کارگران و دست اندرکاران خارجی سازنده مسیر و ساختمان ایستگاههای ۲۲ گانه راه آهن شمال که همان چهره قدیمی و بافت سنتی آن از بخش های جذاب این مسیر به شمار می رود.
مسیر ۳۳۱ کیلومتری راه آهن شمال از خروجی گرمسار در استان سمنان آغاز می شود و تا ورودی ایستگاه گلوگاه در مازندران ادامه دارد.
عبور و گذر ریل راه آهن از درون کوهها و جنگل های مازندران که با تونل و پل ها به هم متصل شده اند، دنیایی دیگر از جاذبه های گردشگری مازندران را برای هر بیننده ای رقم می زند که می توان به درستی به آن لقب ورود به دنیای "گردشگری ریلی"داد.
بنا به گزارش ارائه شده از سوی راه آهن شمال روزانه قطار در مسیرهای گرگان به تهران، ساری به تهران، ساری به مشهد و همچین چندین رام ریل باس به عنوان قطار حومه ای در مسیر های پل سفید به گرگان و فیروزکوه به تهران جابجایی مسافران را انجام می دهند و افراد از جذابیت های مسیر ریلی مازندران بهره مند می شوند.
پل ورسک شاهکار مهندسی راه آهن ایران
پل ورسک از بزرگ‌ترین پل‌های راه‌آهن سراسری کشور است که در ارتفاعات روستای ورسک در شهرستان سواد کوه قرار دارد. این پل که در ارتفاع ۱۱۰ متری از ته دره با وسایل ابتدایی آن زمان ساخته شد از شاهکارهای مهندسی راه آهن کشور از ان یاد می شود.
شرکت دانمارکی کامپساکس، سازنده این پل با تضمین ۷۰ ساله آن را احداث کرد و در دوران جنگ جهانی دوم توسط چرچیل، نخست‌وزیر وقت انگلیس پل پیروزی لقب گرفت.
پل ورسک در مهرماه ۱۳۵۶ با شماره ۱۵۳۴ ثبت آثار ملی شد. این پل در کتاب رکوردهای گینس، در بخش پل‌های با ارتفاع بیش از ۶۱متر به ثبت رسید.
تونل ۵۵ گدوک، نماد دقت در ساخت
در فاصله ایستگاههای گدوک تا دوگل یکی از طولانی ترین تونل های راه آهن شمال با نام "تونل ۵۵ گدوک "به طول سه کیلومتر وجود دارد.
البته طولانی بودن ویژگی خاص این تونل در دل کوههای البرز نیست، بلکه آنچه این تونل را از دیگر تونل های مسیر متمایز کرده، دقت در ساخت آن است.
این تونل با وجود این که در دل کوه قرار دارد ولی به گونه ای ساخته شده که هیچ انحنایی در مسیر آن دیده نمی شود و چنانچه فردی وسط این تونل قرار بگیرد می تواند هر ورودی و خروجی پل را که مانند دو چراغ در دو طرف آن می درخشند، مشاهده کند.
سه خط طلایی تلفیقِ زیبایی طبیعت و معماری
ریل راه آهن شمال در مسیر پر پیچ و خم خود از دل کوههای سر به فلک کشیده البرز گذر می کند و به همین خاطر مسیرهای شیب دار زیادی دارد. در یکی از نقطه های این مسیر ریل راه آهن چون ماری سه بار دور کوه می پیچد تا در مسیر اصلی و همسطح قرار بگیرد.
مردم محلی به این نقطه از ریل راه آهن که هر قطاری سه بار در حال طی کردن مسیر دیده می شود به گونه ای که گویی سه قطار پشت سر هم و با فاصله حرکت می کنند، نام سه خط طلایی را داده اند.
سه خط طلایی در حد فاصل ایستگاه گدوک تا ورسک واقع است، مسیری که قطار باید خود را با طی کردن یک مسیر ۲ کیلومتری از ارتفاع به دامنه کوه کشانده تا بتواند وارد دشت سرسبز و خرم مازندران شود.
سه خط طلایی نوعی چشم انداز را ایجاد کرده است که حتی کارشناسان راه آهن نیز نمی توانند تشخیص بدهند که قطار در حال ورود به استان مازندران است تا این که قرار است این استان را ترک کند.
شوراب، روستایی در نقش موزه راه آهن شمال
روستای "شوراب" در شهرستان سوادکوه علاوه بر این جذابیت که مردمانش خانه های خود را در دل کوه ساخته اند اما بخش دیدنی و تاریخی خطوط راه آهن شمال در آن قرار دارد، چرا که تعدادی از خانه های کارگران و دست اندرکاران خارجی ساخت این مسیر در این روستا باقی است.
همچنین ابزارهای کار ساخت راه آهن در آن زمان از جمله بیل، کلنگ و دیگر ملزومات در انبارهای شرکت راه آهن در این روستا قرار دارد که خود برای بیننده می تواند جذاب و دیدنی باشد.
وجود کلیسای کوچک در حاشیه جاده سوادکوه به تهران بالاتر از پادگان ' دوآب ' که محل عبادت و نیایش افراد کارگران و مهندسان خارجی هنگام ساخت ریل راه آهن بود، از دیگر بخش های تاریخی خط آهن شمال کشور به شمار می رود. این کلیسا هفتم مرداد ۱۳۸۲ با شماره ثبت ۹۲۷۱ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است،
راه آهن شمال یاد کسانی را هم که برای ساختش کشته شدند، با ساخت آرامگاهی در مسیر ریل با نام ' اخوت ' گرامی داشته است. این قبرستان در حد فاصل ایستگاههای پل سفید تا سوادکوه واقع است و علت نامگذاری آن هم دفن شدن مسلمانان و مسیحیان خارجی در یک مکان است.
علاوه بر این آرامگاه، محلی هم در پایِ پل ورسک وجود دارد که جسد هشت نفر از کارگران خارجی دست اندرکار ساخت راه آهن که بر حادثه انفجار دینامیت هنگام کار کشته شدند، دفن شده است. قبر ' وال کِر ایگنر ' یکی از مهندسان ناظر ساخت راه آهن شمال نیز در آرامگاه روستای ورسک وجود دارد.
راه آهن شمال در مسیر جذابیت
سرپرست اداره کل راه آهن شمال با اشاره به قدمت و تاریخی بودن خطوط ریلی این اداره کل گفت : سابقه ایجاد خطوط ریلی این اداره به سال ۱۳۱۶ بر می گردد همراه با قدمت آن با ویژگی های خاص و منحصر به فردی همراه است که بر جذابیت این مسیر می افزاید.
رحمان معصومی با اشاره به اینکه تا چند سال قبل مسیر راه آهن شمال به طول ۳۷۰ کیلومتر از سمنان تا گلستان بود، افزود : در حال حاضر با منفک شدن بخش هایی از این مسیر و قرا رگرفتن در حوزه کاری اداره کل راه آهن مابقی مناطق، مسیر عبور قطار در خطوط راه آهن شمال از درون جنگل و کوهها می گذرد که به همراه ایجاد تنوع برای مسافران به نوعی خاطره سازی ایجاد می کند.
وی ادامه داد: در طول مسیر ۳۳۱ کیلومتری ۲۲ ایستگاه قرار دارد که ساختمان برخی از این ایستگاه ها از جمله قائمشهر، گدوک و ورسک قدیمی بوده و همین موضوع بر جاذبه های تاریخی آن افزوده است.
سرپرست اداره کل راه آهن شمال گفت: روزانه در مسیر این خط ریلی قطار گرگان به تهران، ساری به تهران، ساری به مشهد و بالعکس در حال تردد است و همچنین ۶ رام ریل باس در مسیر پل سفید به گرگان و یک رام ریل باس مسیر فیروزکوه به تهران جابجایی مسافران را انجام می دهند.
وی گفت: سالانه بیش از یک میلیون مسافر از طریق خطوط ریلی راه آهن شمال جابجا می شوند و از مسیر ریل قادر به دیدن جذابیت های گردشگری مازندران هستند.
به گفته معصومی حمل و نقل ریلی به عنوان ارزانترین و به صرفه ترین شیوه حمل و نقل، در مازندران با مزیت جاذبه های تاریخی و طبیعی همراه است که خطوط ریلی شمال کشور را متمایزتر کرده است.