گروه جامعه ایرنا - گزارش‌های وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در دولت مردمی نشان می‌دهد از ابتدای فعالیت دولت سیزدهم تاکنون ۴۹۴ طرح درمانی به بهره برداری رسید، در حالی که از سال ۹۸ تا ۱۴۰۰ مجموع طرح های افتتاحی این حوزه ۱۳۴ مورد بوده است.
از مجموع طرح‌های درمانی افتتاح شده در دولت مردمی، ۱۶ طرح مربوط به اورژانس بیمارستانی عمدتا در مناطق محروم و کم‌برخوردار و ۱۶ طرح مربوط به کلینیک‌های ویژه تخصصی و فوق تخصصی بود و در این مدت ۱۰۶ طرح بیمارستانی از جمله ۲ کلان بیمارستان مهم در تهران افتتاح و تجهیز شده‌اند.
در فاصله سال‌های ۹۸ تا ۱۴۰۰ حدود هفت هزار و ۳۹۱ تخت بیمارستانی در کشور راه اندازی شده است که تکمیل ۱۵ هزار و ۳۹۹ تخت بیمارستانی مربوط به دوران فعالیت دولت کنونی است و تعداد کل تخت‌های بیمارستانی کشور ۱۵۰ هزار مورد است که در دولت سیزدهم، معادل ۱۰ درصد مجموع تخت‌های بیمارستانی به ظرفیت درمان کشور اضافه شد.
در دوران همه‌گیری کرونا به‌ویژه در موج شیوع اُمیکرون، نیاز جدی به افزایش این تخت ها وجود داشت و در حالی که تعداد کل تخت‌های ویژه نوزادان در کشور تا قبل از دولت مردمی، ۵۵۶ تخت بود؛ این تعداد به ۱۰۵۰ تخت افزایش یافت.
در طول سه سال قبل از دولت مردمی، ۳۴۷ تخت دیالیز در کشور راه اندازی شده بود اما در حال حاضر تعداد تخت دیالیز به ۹۲۲ افزایش یافته و قابل توجه آن که این دستگاه ها، تولید داخل هستند.
در فاصله سال‌های ۹۸ تا ۱۴۰۰ در کشور، ۹۱ دستگاه و تجهیزات پزشکی سرمایه ای از جمله سی. تی. اسکن و ام. آر. آی تامین شده بود که این تعداد در دولت مردمی به ۲۲۸ دستگاه رسید و امروز مردم برای دریافت خدمات تصویربرداری نیازی به سفر از مناطق محروم به مراکز استان و کلانشهرها ندارند.
تبدیل وضعیت ۶۹۰۰۰ نفر مشمولین قانون تبدیل وضعیت ایثارگران تا مهر ۱۴۰۱، تعیین تکلیف حدود ۲۹۶ پرونده شهدای خدمت در حوزه سلامت در راستای ارتقای فرهنگ ایثار و شهادت، برگزاری آزمون جامع بدو خدمت به صورت متمرکز برای بیش از ۳۱ هزار نفر از کارکنان و مستخدمان وزارت بهداشت و دانشگاه‌های علوم پزشکی برای اولین بار در سطح کشور، دریافت مجوز استخدام ۲۵ هزار نیرو با نگاه ویژه و اولویت بهداشت بر درمان، روستا بر شهر و مناطق محروم و کم برخوردار جهت پروژه‌های جدیدالاحداث و آماده افتتاح، توزیع ۷۶ هزار و ۵۲۴ نیروی طرحی در سطح کشور بر اساس نیاز و با اولویت مناطق محروم و حاشیه‌نشین و راه‌اندازی کارگروه پشتیبانی و اجرای برنامه پزشک خانواده و نظام ارجاع در حوزه تامین زیرساخت‌های فیزیکی، نیروی انسانی و تامین مالی طرح، از جمله اقدامات معاونت توسعه مدیریت و منابع وزارت بهداشت در حوزه نیروی انسانی بوده است.
مدیریت ساخت بیش از پنج هزار و ۴۰۰ طرح بهداشتی درمانی در سراسر کشور، تکمیل، بهره‌برداری و افتتاح ۲۱۴۸ طرح بهداشتی و درمانی تا پایان سال ۱۴۰۱، تکمیل و تحویل ۴۷ طرح پایگاه اورژانس و پد بالگرد زیر بنا ۲۳۲۰۷ مترمربع، توسعه سرمایه‌گذاری خارجی به‌منظور ساخت ۵۰ خانه بهداشت و ۵۰۰ تخت دیالیز در سطح کشور با اولویت مناطق محروم، توسعه دفاتر خدمات سلامت از ۳۰۰ دفتر خدمات سلامت به ۴۶۵ دفتر در سراسر کشور، تجهیز، راه‌اندازی و افتتاح ۱۰۸۰۰ تخت بیمارستانی در سراسر کشور شامل تکمیل، تحویل و افتتاح و آماده افتتاح ۳۳ طرح بیمارستانی، تکمیل و تحویل ۱۶ طرح اورژانس بیمارستانی ویژه با زیر بنای معادل ۲۷ هزار مترمربع، تکمیل و تحویل ۱۶ پروژه کلینیک ویژه با زیر بنای معادل ۳۴ هزار و ۴۰۰ مترمربع و سه طرح مرکز تشخیص و درمان غربالگری سرطان با زیر بنا ۲۱۰۷ مترمربع انجام شده است.
تأمین نیروی انسانی تخصصی و فوق‌تخصصی و جبران کاستی‌های گذشته به‌ویژه در مناطق کمتر برخوردار
از سوی دیگر وزارت بهداشت برای تأمین نیروی انسانی تخصصی و فوق‌تخصصی و جبران کاستی‌های گذشته به‌ویژه در مناطق کمتر برخوردار، اقداماتی از جمله برداشتن سقف کارانه پزشکان در مناطق محروم با هدف افزایش تعداد و ماندگاری پزشکان در این مناطق و کاهش پرداخت از جیب بیماران، تقویت بومی گزینی در دوره پزشکی عمومی و تخصصی، افزایش حقوق و لحاظ کردن کارانه برای دستیاران، کاهش مالیات پزشکان شاغل در مراکز درمانی از ۳۰ به ۱۰ درصد، پذیرش چهار هزار متقاضی در مقطع دستیاری برای اولین‌بار و مستثنی کردن رشته‌های طب اورژانس و بیهوشی از طرح دوره تعهد خدمت قبل از آزمون دستیاری همچنین افزایش حق انتخاب رشته داوطلبان آزمون دستیاری از ۱۰ به ۱۰۰ رشته محل را انجام داد که اثرات آن در سال‌های آینده به‌خوبی ملموس خواهد بود.
حضور مداوم متخصصان در بیمارستان‌های پرمراجعه دانشگاهی کشور (مقیمی) به‌منظور دسترسی عادلانه، سریع و به‌موقع آحاد جامعه به خدمات سلامت در همه روزها به‌ویژه روزهای تعطیل، پاسخگویی ۲۴ ساعته بیمارستان‌ها، تعیین تکلیف بیماران در حداقل زمان ممکن، انجام به‌موقع ویزیت بیماران، اعمال جراحی و عملیات اورژانسی و افزایش رضایتمندی مردم، برنامه‌ریزی‌شده است.
در این برنامه دسترسی به پزشک متخصص در خارج از ساعات اداری و ایام تعطیل هم فراهم شده است و این خدمات در بیمارستان‌های تک تخصصی توسط پزشک مقیم رشته تخصصی مربوطه و در بیمارستان‌های آموزشی توسط دستیار ارشد و یا متخصص رشته تخصصی ارائه می‌شود و در صورت نیاز به سایر رشته‌های تخصصی غیرمقیم، ارائه خدمت توسط پزشک در دسترس صورت می‌پذیرد همچنین برنامه ماندگاری پزشکان در مناطق محروم و کمتر برخوردار به‌منظور جذب و افزایش انگیزه ماندگاری پزشکان در مناطق کمتر برخوردار کشور و ساماندهی نظام ارجاع و کاهش پرداخت از جیب مردم اجرایی شده است.
توسعه خدمات دندانپزشکی در بخش دولتی هم در دستور کار بوده است و در کمتر از ۲ سال ۵۳ مرکز دندانپزشکی راه‌اندازی شده است. در سال گذشته با اعتبارات اختصاص‌یافته به حوزه بیمه سلامت حدود ۶ میلیون نفر تحت پوشش بیمه رایگان قرار گرفتند. علاوه بر اینها طبق ماده ۴۱ قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت وزارت بهداشت موظف است در هر دانشگاه یک مرکز سطح دو ارائه خدمات درمان ناباروری راه‌اندازی کند. براین اساس دسترسی مردم به خدمات درمان تخصصی ناباروری در همه دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور ایجاد خواهد شد. باعث افتخار و خرسندی است که در دولت مردمی ۱۰۳ مرکز سطح سه خدمات تخصصی و ۴۰ مرکز سطح دو ناباروری در کشور راه‌اندازی شده است.
توزیع دسترسی عادلانه به خدمات بهداشتی و درمانی در کشور
سیاست وزارت بهداشت در دولت سیزدهم بومی‌گزینی است تا بتوان از پزشکان بومی برای همان منطقه پزشک متخصص تربیت کنیم و بخش عمده‌ای از نیازهای مناطق محروم به خدمات پزشکی و دندانپزشکی از طریق تعهد دستیاران و دانشجویان پذیرش شده تأمین خواهد شد. به‌طوری که ظرفیت مورد نیاز برای پوشش مناطق محروم، در کمیسیون مشترک معاونت‌های درمان و آموزشی وزارت بهداشت به صورت سالانه بر اساس نیازسنجی نیروهای مورد نیاز دانشگاه‌ها تعیین و ابلاغ می‌شود. به این ترتیب، خدمات تخصصی پزشکی و دندانپزشکی بر اساس اولویت‌های تعیین شده در کشور، توزیع خواهند شد که به دسترسی عادلانه به خدمات بهداشتی درمانی خواهد انجامید.
افزایش ظرفیت رشته پزشکی (به میزان ۲۰ درصد سالانه) و رشته دندانپزشکی (به میزان ۱۰ درصد در سال ۱۴۰۱ نسبت به ۱۴۰۰، ۱۵درصد در سال ۱۴۰۲ نسبت به سال گذشته)، افزایش ظرفیت آزمون دستیاری بویژه در رشته‌های اصلی و مورد نیاز کشور، رشد ۲ برابری پذیرش در مقطع فوق‌تخصص و ۲۵ درصدی در ظرفیت فلوشیپ انجام شده یا در دستور کار است که نتایج این اقدامات در زمینه تأمین نیاز نیروی انسانی تخصصی و فوق‌تخصصی، در سال‌های آینده برای همگان ملموس و قابل مشاهده است.
اکنون اولویت برای پوشش دسترسی به خدمات تخصصی در رشته‌های پایه شامل داخلی، جراحی عمومی، زنان و زایمان، کودکان، طب اورژانس و بیهوشی است که افزایش جذب در این رشته‌ها در اولویت قرار دارد. در عین حال بازنگری دستورالعمل اجرایی توزیع دانش‌آموختگان رشته‌های تخصصی بالینی در سال ۱۴۰۱ با تغییراتی، موجب افزایش انگیزه و کارایی پزشکان متخصص و بهبود دسترسی به خدمات آنان شده است؛ افزایش امتیاز بومی برای تعیین محل متخصصان متعهد خدمت در مسیر افزایش ماندگاری پزشکان در مناطق کم‌برخوردار و مورد نیاز از ۳۰ به ۵۰ امتیاز دوم، اولویت‌بخشی به بانوان متخصص متأهل دارای فرزند برای تعیین محل تعهد در جهت تحکیم بنیان خانواده و قانون جوانی جمعیت و حمایت از خانواده، افزایش ظرفیت پذیرش، افزایش حقوق دستیاران، برداشتن سقف کارانه پزشکان در مناطق محروم و همچنین کاهش مالیات پزشکان شاغل در مراکز درمانی از ۳۰ به ۱۰ درصد، بخشی از این اقدامات بوده است.
اجرای طرح دارویار تحولی نوین در صنعت دارو
اجرای طرح «دارویار» از ۲۳ تیر سال گذشته با هدف اصلاح سیاست‌های ارزی دارو، تقویت صنعت و افزایش صادرات دارو، کنترل قاچاق معکوس، کاهش کمبود اقلام و افزایش پوشش دارویی، افزایش پوشش بیمه سلامت برای افراد فاقد پوشش بیمه و بهره‌مندی همه دهک‌های درآمدی از یارانه دارو در دستور کار وزارت بهداشت قرار گرفت. البته با مشکلاتی که در تأمین ارز و البته افزایش مصرف آنتی‌بیوتیک در دنیا رخ داد، در سال گذشته مشکلات مقطعی داشتیم؛ اما با افزایش تولید و تأمین آنتی‌بیوتیک از مسیر واردات، در بهمن سال گذشته این مشکل برطرف شد.
وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی دولت مردمی با تدابیری که برای تأمین دارو و تسهیل دسترسی مردم به داروهای مورد نیازشان اندیشید، به دنبال برطرف‌کردن بیشتر مشکلات این حوزه و افزایش ذخایر دارویی است؛ در این زمینه منابع ارزی مورد نیاز برای واردات تأمین دارو، تجهیزات پزشکی و شیرخشک نوزادان در سال ۱۴۰۲ اختصاص داده شدهمچنین به هر میزان که صادرات دارو توسط شرکت‌های دارویی صورت گیرد، به‌صورت فصلی، گزارش مربوطه توسط سازمان غذا و دارو به بانک مرکزی ارسال و عدد مزبور به سهمیه ارزی حوزه دارو اضافه می‌شود.
سازمان غذا و دارو به‌عنوان مرجع اصلی اعلام آمار دارو، اطلاعات کمبودهایی را که بعضاً مقطعی یا جهانی است به‌صورت برخط دارد. این سازمان همچنین برای جلوگیری از قاچاق معکوس و قطع دست دلالان بازار دارو سعی دارد بسیاری از داروهای مورد نیاز بیماران خاص را با احراز هویت این افراد به صورت مستقیم از طریق داروخانه‌های مورد تأیید به دست آنها برساند.
سازمان‌های بیمه‌ای هم عزم و اهتمام خود را به‌کار گرفته‌اند تا شرکت‌های تولیدی و وارداتی در حوزه دارو و ملزومات پزشکی بتوانند در کمترین زمان به نقدینگی لازم برای تأمین دارو و ملزومات پزشکی دست یابند؛ در این خصوص طی توافق وزارت بهداشت با بانک مرکزی، تسهیلاتی در قالب سرمایه در گردش از طریق بانک‌های عامل به شرکت‌های دارویی اعطا می‌شود. در این توافقنامه مقرر شده است، سازمان غذا و دارو بانک‌های عامل و فهرست شرکت‌های دارویی را به بانک مرکزی معرفی کند تا سهمیه بانک‌های عامل توسط بانک مرکزی تعیین و ابلاغ شود. تا پایان سال ۱۴۰۲ ثبت سفارش‌های ارسالی توسط سازمان غذا و دارو در تالار اول پس از اعمال اولویت از سوی این سازمان و همچنین ثبت سفارش‌های حوزه دارو و تجهیزات پزشکی در تالار دوم بر اساس تاریخ ایجاد گواهی ثبت آماری حداکثر طی ۷۲ ساعت تخصیص می‌یابد.
حمایت از مادران باردار و فرزندان آنها تا ۵ سالگی در مسیر حمایت از قانون جوانی جمعیت
وزارت بهداشت طی دو سال گذشته توانسته خدمات مهم و اثرگذاری را با هدف دسترسی مردم به خدمات بهداشتی و درمانی در اختیار بیمه‌شدگان قرار دهد که می‌توان به حمایت از مادران باردار و فرزندان آنها تا ۵ سالگی در مسیر حمایت از قانون جوانی جمعیت، حمایت از بیماران در قالب طرح سلامت بخش در سه استان کشور برای رایگان شدن هزینه‌های بستری از مسیر ارجاع و سلامت خانواده، رایگان شدن خودپرداختی مددجویان کمیته امداد و سازمان بهزیستی در خدمات بستری در قالب نظام ارجاع در مراکز دولتی، اجرای نسخه‌نویسی الکترونیک با هدف شفاف‌سازی و مدیریت هزینه‌ها و در جهت برنامه‌ریزی برای ارتقای کیفیت خدمات، بیمه‌کردن افراد فاقد بیمه بویژه ۳ دهک اول جامعه به تعداد شش میلیون نفر، راه‌اندازی صندوق بیماران خاص و صعب‌العلاج و حمایت از ۱۰۷ بیماری خاص در جهت کاهش پرداختی از جیب آنها در این صندوق، حمایت از بیماران نیازمند به خدمات توانبخشی مثل بیماران مبتلا به اوتیسم و سایر بیماری‌هایی از این دست، تعامل و همکاری با گروه‌ها و انجمن‌های پزشکی در مسیر ارائه خدمات‌دهی بهتر و باکیفیت‌تر به بیماران اشاره کرد.
بدون شک این سازمان به دنبال آن است که بسته‌های خدمتی به بیمه‌شدگان خود را روزبه‌روز به لحاظ کمی و کیفی افزایش دهد؛ یکی از اهداف وزارت بهداشت دولت سیزدهم، حمایت مالی از بیماران هنگام بیماری است. در این راستا اقدامات گسترده‌ای انجام شده و در یک سال اخیر گام‌های بلندتری برای پوشش بیشتر خدمات تشخیصی و درمانی و دارویی برداشته شده است. هیأت وزیران در جلسه پنجم مرداد سال ۱۴۰۱ به پیشنهاد وزارت بهداشت و به استناد بند «ن» تبصره ۱۷ ماده‌واحده قانون بودجه سال گذشته اساسنامه صندوق بیماری‌های خاص و صعب‌العلاج را تصویب کرد. طبق این اساسنامه، صندوق بیماری‌های خاص و صعب‌العلاج با هدف تأمین مالی مطلوب خدمات، دارو و کالاهای سلامت مشمولان و بهبود محافظت مالی از آنان، با استفاده از نیروی انسانی و امکانات موجود سازمان بیمه سلامت ایران و بدون توسعه تشکیلات و نمایندگی و شعبه در سازمان مذکور ایجاد شده است.
در این صندوق به بیمار در صورت داشتن هزینه‌های مازاد بر بیمه پایه و تکمیلی و با ارائه مستندات و فاکتورهای لازم تا سقف ۵۰ میلیون تومان پرداخت صورت می‌گیرد. تصمیم‌گیران و سیاستگذاران حوزه سلامت بر این باورند که باید با اتخاذ رویکردهای مناسب و منطقی، پرداخت از جیب بیماران بویژه بیماران صعب‌العلاج کاهش پیدا کند. تاکنون هزینه‌های درمان بیماران صعب‌العلاج بسیار کمرشکن بوده که پرداخت آن برای بسیاری از بیماران مشکلاتی را ایجاد کرده است.
بیمه رایگان سه دهک
اقدام وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی برای بیمه‌شدن سه دهک اول جامعه به صورت رایگان باعث شد که مجموعاً نزدیک به ۶ میلیون نفر از افراد فاقد هرگونه بیمه درمانی که عمدتاً در مناطق حاشیه شهرها زندگی می‌کنند، تحت پوشش بیمه قرار گیرند. خوشبختانه مجلس شورای اسلامی و بویژه کمیسیون تلفیق بودجه در سال گذشته اعتباری بالغ بر۶ هزار میلیارد تومان برای این طرح در نظر گرفت تا ۳ دهک پایین جامعه تحت پوشش بیمه قرار گیرند. سال گذشته و با معرفی سه دهک پایین از سوی وزارت رفاه، این کار آغاز شد و حدود ۶ میلیون نفر یکجا بیمه شدند. در سال جاری هم اجرای این قانون ادامه پیدا کرد.
بخش مهمی از بودجه ۶ هزار میلیاردی از محل یارانه‌ها و صرفه‌جویی‌هایی است که در نظام بودجه‌ای کشور رخ می‌دهد. افراد تحت پوشش بیمه رایگان می‌توانند از خدمات دولتی به طور کامل برخوردار شوند. در حال حاضر، افراد در صورت تمایل به استفاده از خدمات بیمه‌ای باید توسط وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ارزیابی وسع شده و پس از مشخص‌شدن دهک‌های درآمدی در صورتی که جز سه دهک اول جامعه باشند، خدمات بیمه‌ای را رایگان دریافت کنند.