به گزارش ایرنا، با توجه به گسترش فناوری دیجیتال و تاثیر مستقیم آن بر زندگی روزمره، به تاسی از این موضوع جرائم نیز به سمت فضای مجازی سوق یافته است.
پلیس فتا، به منظور پیگیری، تحقیق و کشف جرایمی که در فضای مجازی، اتفاق می افتد در سال ۱۳۸۹ تشکیل و راه اندازی شد. از جمله وظایف پلیس فتا، ایجاد امنیت و کاهش مخاطرات برای فعالیت‌های مختلف در جامعه، ممانعت از تعرض به ارزش‌ها و هنجارهای جامعه، مراقبت و پایش فضای تولید و تبادل اطلاعات، با هدف پیشگیری از تبدیل شدن این فضا به بستری برای انجام فعالیت‌های غیرقانونی، است و در این راستا پلیس فتا از بدو تشکیل تا کنون اقدامات موثری در بحث پیشگیری و برخورد با جرائم فضای مجازی انجام داده است.
در راستای تشریح فعالیت‌های این بخش از فراجا به سراغ سرهنگ سیداحمد موسوی، رئیس پلیس فتا استان زنجان رفتیم تا اقدامات پلیس فتا را تشریح کند.
ایرنا: پلیس فتا از چه سالی و بنا به چه ضرورتی شروع به کار کرد؟
موسوی: قبل از آغاز به کار پلیس فتا، جرائم سایبری در اداره مبارزه با جرائم خاص و رایانه ای پلیس آگاهی رسیدگی می شد اما با گسترش فضای مجازی و جرائم سایبری این نیاز در کشور احساس شد که پلیس تخصصی جداگانه‌ای در این زمینه تشکیل شود.
در همین راستا در بهمن ماه سال ۱۳۸۹، به دستور سردار فرماندهی محترم انتظامی جمهوری اسلامی ایران، پلیس فتا تشکیل شد تا علاوه بر پرداختن به موضوع پیشگیری از جرم مرتبط با فضای مجازی به اقدامات مقابله ای در برخورد با جرایمی نظیر کلاهبرداری های اینترنتی، جعل داده‌ها و عناوین، سرقت اطلاعات، دسترسی غیر مجاز به حریم خصوصی اشخاص، هک و نفوذ به سامانه‌های مخابراتی و رایانه‌ای و سایر موضوعات مرتبط با حوزه سایبر بپردازد.
مسلم است که امروزه استفاده از اینترنت و حضور در دنیای مجازی، بخش جدایی ناپذیری از زندگی همه ما شده است که نمی توان از آن چشم پوشی کرد. به همین دلیل، این فضا، نیازمند ایجاد نظم و امنیت به منظور حفظ حقوق عامه مردم و جلوگیری از تعرض افراد سود جو می باشد.
ایرنا: وظایف پلیس فتا چیست؟
پلیس فتا، به منظور اقدامات پیشگیرانه، برقراری امنیت فضای مجازی و رسیدگی به جرایم در این فضا تشکیل شده و دارای شرح وظایف معین می باشد.
افراد زیادی از طریق این فضا اقدام به راه اندازی کسب و کار نموده و از این طریق درآمد زندگی را تامین می کنند به نوعی می توان گفت، امروزه فضای سایبری به روشی برای امرار معاش تبدیل شده است.
از این رو، تامین امنیت این فضا و حفاظت از اصول اخلاقی و دینی ، هم چنین رعایت ارزش های انسانی و هنجارهای جامعه، هدفی است که با آن می توان فلسفه تشکیل پلیس فضای تولید و تبادل اطلاعات ( فتا ) را توجیه کرد .
این پلیس، با داشتن تخصص و تجهیزات لازم با پیش بینی، پیشگیری و کشف جرایم این فضا امنیت فضای مجازی را ساری و جاری می کند.
ایرنا: پلیس فتا چه وظایفی دارد؟
از جمله وظایف پلیس فتا، شناسائی جرائم این فضا و اقدام مقابله ای در جهت شناسائی مجرم یا مجرمین قبل از گرفتاری افراد در دام مجرمان می باشد.
برای تشخیص جرایمی که پلیس فتا می تواند به آن رسیدگی کند، می توان به قانون جرایم رایانه‌ای مراجعه کرد.
ایرنا: چند مورد از جرائم فضای مجازی را بیان کنید؟
در قانون جرایم رایانه‌ای، جرایمی که با استفاده از فناوری کامپیوتری و با استفاده از اینترنت رخ می‌دهند بعنوان جرائم رایانه ای قلمداد شده است، که از میان آنها می توان به جرایمی همچون؛ برداشت غیرمجاز از حساب دیگران، شنود غیرمجاز، جعل رایانه ای، فیشینگ، کلاهبرداری اینترنتی، نشر اکاذیب در فضای مجازی، انتشار عکس و فیلم خصوصی دیگران، پخش تصاویر مستهجن در فضای مجازی، دسترسی غیر مجاز به گذرواژه های دیگران و مواردی از این دست، اشاره کرد .
ایرنا: آیا درباره پیشگیری از این گونه جرائم اقدامی شده است که به مرحله جرم نرسد؟
بله؛ در این حوزه اقدامات متعددی انجام شده از جمله تولید محتواهای مختلف و بازنشر آن از طریق وب سایت پلیس فتا ،شبکه های اجتماعی و رسانه های جمعی بالاخص صداو سیمای مرکز زنجان صورت گرفته ضمنا دوره های آموزشی چهره به چهره با تشکیل کارگاه های آموزشی برای جامعه هدف برگزار شده است ناگفته نماند که نقش رسانه ها در انتقال محتوا و آموزش از تاثیر بسزایی برخوردار است.
قطعا باید توجه داشته باشیم که آموزش نحوه استفاده از رسانه‌ها نیازمند همکاری رسانه‌هاست، چون هر روز ابعاد جدیدی از این فضا گشوده می‌شود که هرقدر مردم آگاه‌تری داشته باشیم قطعا میزان آسیب‌ها هم کمتر خواهد شد.
ایرنا: به نظر شما شیوع ویروس کرونا چقدر موجب افزایش جرائم شد؟
در شرایط عادی فضای مجازی رده سنی ندارد، ایام کرونا هم که قریب به دو سال طول کشید، موجب شد که قاطبه مردم به استفاده از آن روی بیاورند، البته نباید این موضوع را نادیده گرفت که استفاده قشر جوان و نوجوان به خاطر تعطیلی مدارس بیشتر شد.
البته نباید این موضوع را نادیده بگیریم که استفاده از فضای مجازی در این ایام یک نوع فرصت بود که به علت ناآگاهی برخی از کاربران تبدیل به تهدید شد.
الان کار به جایی کشیده است که ما در همه روستاها کانال محلی داریم و این یعنی فضای مجازی تا مناطق روستایی فراگیر شده است.
ایرنا: گسترش فضای مجازی کار پلیس فتا را سخت‌تر کرده است؟
قطعا همینطور است، چون باید میزان آگاهیبخشی را افزایش دهیم تا از وقوع جرائم پیشگیری شود.
خب ما امروز با نشانگاه های پرمخاطبی در شبکه های اجتماعی طرف هستیم که دنبال کننده‌های زیادی دارند و گاها نشر برخی از مطالب از سوی آنها ناخودآگاه موجب ترویج مسائلی می‌شود که باید در این حوزه به صورت پیشگیرانه عمل کرد.
توصیه ما در این شرایط آن است که بلاگرها و نشانگاه های پرمخاطب، مطالب خود را با ممیزی بیشتری منتشر کنند.
ایرنا: بیشتر فعالیت محلی در بستر کدام شبکه اجتماعی است؟
با توجه به قابلیت‌هایی که اینستاگرام و تلگرام دارد، تعداد کاربران این شبکه های اجتماعی بیشتر بوده و بیشتر مناطق روستایی نیز در این بسترها فعالیت دارند.
ایرنا. صفحات پرمخاطب در استان در چه حوزه‌ای است؟
بیشتر اطلاع رسانی، مطالب طنز و تبلیغ سبک زندگی امروزی است.
ایرنا: آیا رصدی بر رفتار کاربران در فضای مجازی وجود دارد؟
قطعا همینطور است، رصد کاربران در فضای مجازی به صورت هوشمند و با اهداف مختلف سیاسی،اقتصادی،اجتماعی و فرهنگی متناسب با نیاز ها و اهداف گردانندگان شبکه های اجتماعی صورت می گیرد.کاربران باید متوجه این امر باشند که فضای اینترنت به هیچ وجه امن نبوده و همه رفتار آنها زیر نظر سازندگان این گونه شبکه‌هاست.
تک تک حرکات کاربران در فضای مجازی مورد رصد سازندگان آن برنامه‌ها است از این رو به کاربران توصیه می‌کنیم که در رفتارهای خود احتیاط بیشتری به خرج دهند.
ایرنا: در زنجان عمده جرائم فضای مجازی در چه حوزه‌ای است؟
امسال بیش از ۱۰ باند مجرمانه سایبری در حوزه جرائم مالی در سراسر کشور توسط پلیس فتا منهدم و کلیه اعضای باند دستگیر و به مرجع قضائی معرفی شده‌اند و بیشترین جرائم فضای مجازی استان به ترتیب جرائم مالی، اخلاقی، مزاحمت‌های اینترنتی و سایر جرایم دیگر است.
البته ما درحوزه رسیدگی به جرائم سایبری حساسیت ویژه‌ای داریم و تا احقاق حقوق شاکیان و دستگیری مجرمان تمام تلاش خود را می‌کنیم.
نکته جالب که باید اینجا مطرح شود، آن است که ۸۴ درصد از مبالغ کلاهبرداری انجام شده در استان به صاحبان اموال ربوده شده برگردانده شده که آمار بالایی است.
ایرنا: چه توصیه‌ای به افرادی که قربانیان این بخش هستند دارید؟
ببینید خطوط ارتباط پلیس فتا کاملا مشخص است و حتی شهروندان می‌توانند برای گزارش شکایات خود به سامانه ۰۹۶۳۸۰ (مرکز فوریت های سایبری)زنگ بزنند.
با گزارش به موقع جرائم به مرکز فوریت های سایبری، بازه زمانی کشف جرم، دستگیری متهم و احقاق حقوق شاکیان به حداقل زمان ممکن خواهد رسید.