"محسن پاکباز" روز شنبه در گفت و گوی اختصاصی با ایرنا اظهار کرد: کهگیلویه و بویراحمد دارای ۲ نوع آب و هوای سرد و گرم و زیستگاه های متنوع،گونه های مختلفی از پرندگان را با خاستگاه جغرافیای متفاوت در خود جای داده است که پرندگان شکاری همانند عقاب ماهیگیر، هما، کرکس سیاه، عقاب دریایی دم سفید، عقاب طلایی، عقاب شاهی، عقاب خالدار بزرگ، عقاب صحرایی، کور کورحنایی، قرقی طرلان، شاهین، دلیجه کوچک و قمره معمولی در این استان در معرض انقراض قرار گرفته اند.
وی تاکید کرد: این پرندگان، کنترل کننده جمعیت خزندگان و جوندگان مضر و آفات کشاورزی هستند و نقش بسیار مهمی در تعادل اکولوژیک دارند که باید به جد از آنها محافظت کرد.
معاون محیط طبیعی اداره کل حفاظت محیط زیست به اعتراض مردمی از منطقه ای در کشور ژاپن به وجود تعداد زیاد گنجشک ها و آسیب زدن به شالیزارهای آنها از دولت وقت اشاره کرد و گفت: دولت در ابتدا با همراهی با مردم تفنگ های شکاری در اختیار کشاورزان قرار داد که اگرچه پس از مدتی تعداد جمعیت این گونه پرنده کم شده ولی با هجوم ملخ ها به شالیزارها محصول بسیار کمتری در زمان وجود پرنده کنجشک ها برداشت کردند.
پاکباز تصریح کرد: جنگل ها و به صورت کلی یک منطقه طبیعی و جغرافیایی یک اکوسیستم است که از یک مجموعه و روابط پیچیده ای برخوردار هستند و این اکوسیستم یک اجزایی دارد که در تعادل با هم هستند و روابط بسیار پیچیده دارند و با حذف یک جز شاید به طغیان دیگر اجزا منجر شود.
به گزارش ایرنا، استان کهگیلویه و بویراحمد ۸۷۴ هزار هکتار جنگل دارد و درخت بلوط به عنوان گونه غالب که بیش از ۷۰ درصد جنگل های استان را پوشش می دهد و از سال های گذشته مساحتی زیادی از جنگل های بلوط مورد هجوم پروانه برگ خوار قرار گرفته است.
مطالعات نشان از بومی بودن این گونه از پروانه برگ خوار بلوط دارد و با بهم خوردن تعادل اکوسیتسم طغیان این نوع حشرات را شاهد هستیم.
انقراض هر پرنده ای می تواند بر ناپایداری اکوسیستم تاثیر بگذارد چرا که به باور کارشناسان تنوع و جمعیت بالای پرندگان شکاری در یک منطقه، نشانگر سلامت آن زیستگاه است و با نبود این نوع پرندگان زیستگاه این مناطق در معرض نابودی و طغیان حشرات یا دیگر جانواران قرار می گیرد.
کهگیلویه و بویراحمد دارای ۲ نوع آب و هوای سرد و گرم است و زیستگاه های متنوعی اعم از یخچال های دائمی، کوهستان های مرتفع و برفگیر، جنگل های بلوط، تپه ماهورهای مناطق گرمسیری ... در این استان وجود دارد.
در این استان ۶ منطقه حفاظت شده و یک پارک ملی وجود دارد که مناطق حفاظت شده "خائیز و سرخ"، "خامین"، "دیل"، "تنگ سولک" و "سیوک" در منطقه گرمسیری و مناطق حفاظت شده "دنای" غربی و شرقی و "پارک ملی دنا" در منطقه سردسیر استان قرار دارد و این مناطق، پرندگان متنوعی را با خاستگاه جغرافیای متفاوت در خود جای داده است.
عضو هیات علمی دانشگاه یاسوج در پژوهشی با اشاره به وضعیت پرندگان مناطق حفاظت شده استان گفت: حدود ۵۲۰ گونه پرنده در ایران زندگی می کند که متعلق به ۱۹ راسته، ۷۸ خانواده و ۲۱۵ جنس است که از این تعداد، ۱۶ رسته، ۵۲ خانواده و حدود ۲۴۰ گونه در استان کهگیلویه و بویراحمد زیست می کنند.
"آریا شفائی پور در این پژوهش گفت: از تعداد ۵۲۰ گونه پرندگان ایران، ۴۷ گونه آن متعلق به راسته شاهین سانان است و از این تعداد، ۲۷ گونه آن در این استان زندگی می کنند که گونه هایی از آنها زمستان گذران و تعدادی در استان زادآوری می کنند.
وی تاکید کرد: پرندگان شکاری، در معرض تهدیدات زیادی مانند تیراندازی بطرف آنها، استفاده از طعمه های مسموم، برداشتن جوجه های آنها از لانه، تخریب زیستگاه و استفاده از آنها در قوشبازی یا نگهداری غیرقانونی آنها به عنوان حیوان خانگی قرار دارند که حفاظت از آنها باید بدرستی انجام شود.
این عضو هیات علمی تصریح کرد: تنوع و جمعیت بالای پرندگان شکاری در یک منطقه، با توجه به قرار داشتن آنها در بالای زنجیره غذایی، نشانگر سلامت آن زیستگاه است.
شفائی پور ادامه داد: اگرچه گونه های متنوعی از پرندگان شکاری زمانی به وفور در استان مشاهده شده اما امروزه جمعیت برخی از آنها در بعضی از مناطق بسیار کم و حتی منقرض شده است.
وی وضعیت پرندگان شکاری همانند،عقاب ماهیگیر، هما، کرکس سیاه، عقاب دریایی دم سفید، عقاب طلایی، عقاب شاهی، عقاب خالدار بزرک، عقاب صحرایی، کور کورحنایی، قرقی طرلان، شاهین، دلیجه کوچک، قمره معمولی را در استان مطالعه و در پژوهشی به آنها اشاره داشته است.
عقاب ماهیگیر
"عقاب ماهیگیر" که ۹۹ درصد غذایش را از صید ماهی تامین می کند در زمستان در اطراف سدهای موجود در استان مانند سد "مارون" در منطقه حفاظت شده "خائیز" و سد کوثر مشاهده شده است و لازم است از محل های تولید مثل این پرنده حفاظت کرد.
" عقاب دریایی دم سفید" که در فهرست پرندگان حمایت شده ایران قرار دارد، از ماهی، پرندگان آبزی و نیز لاشه تغذیه می کند و در فصل زمستان در اطراف سدها و دریاچه های شمال و جنوب استان دیده می شود.
عقاب دریایی دم سفید
"دال سیاه"(کرکس سیاه) که در مناطق مختلف مخصوصا در کوهستان ها و دشت ها زندگی می کند این پرنده لاشه خوار و بیشتر از لاشه پستانداران بزرگ تغذیه کرده و گاهی اوقات به حیوات ضعیف و در حال مرگ حمله می کند.
دال سیاه
دال سیاه در طول سال به خصوص زمستان در استان قابل مشاهد است، جمعیت آن در چند سال اخیر به شدت کاهش یافته است که علت آن نابودی زیستگاه ها و استفاده غیر قانونی از طعمه های مسموم برای از بین بردن گرگ ها و سگ هاست.
پرنده "هما"
پرنده "هما" در مناطق کوهستانی و صخره ای زندگی می کند که در زمستان در ارتفاعات پایین تر دیده می شود و از لاشه و مخصوصا استخوان های بزرگ تغذیه می کند.
این پرنده در تمام طول سال در نقاط کوهستانی استان خصوصا دنا دیده می شود و سابقا جمعیت آنها در استان خیلی زیاد بود ولی امروزه به تعداد بسیار کم دیده می شود و در فهرست پرندگان حمایت شده ایران قرار دارد.
عقاب خالدار بزرگ
عقاب خالدار بزرگ در فصل زمستان در استان دیده می شود ولی در استان تولید مثل نمی کند این پرنده در فهرست پرندگان حمایت شده ایران قرار دارد و نیاز به حفاظت کامل دارد.
عقاب صحرایی
عقاب صحرایی که در فهرست پرندگان حمایت شده ایران قرار دارد و نیاز به حفاظت کامل دارد و نواحی بیابانی و کوهپایه ها، نزدیک تالاب ها، نزدیک مراکز دفن زباله، اطراف کشتارگاه ها و حتی در جنگل ها بسر می برد که در زمستان اکثرا از لاشه، زباله و سرقت غذای پرندگان دیگر تغذیه می کند.
در فصل زمستان در اکثر نقاط استان مخصوصا در اطراف کشتارگاهها و مراکز دفن زباله به فراوانی و به صورت گروهی های بزرگ دیده می شود و حتی در جنگل های انبوه "خَهکَلون" نیز دیده می شود و با اتمام فصل سرما، به سمت مناطق تولید مثلی خود در کشور روسیه مهاجرت می کنند.
عقاب شاهی
"عقاب شاهی" که در فهرست پرندگان حمایت شده و آسیب پذیر قرار دارد در فصل زمستان در اطراف کشتارگاه ها و حتی در مناطق جنگلی در اطراف یاسوج و دیگر مناطق استان به وفور مشاهده شده است.
عقاب طلایی
"عقاب طلایی" که در فهرست پرندگان حمایت شده کشور قرار دارد و نیاز به حفاظت کامل دارد و گاهی به اشتباه به منظور تربیت برای شکار کردن، صید می کنند که باید از این امر جلوگیری کرد.
این پرنده در پارک ملی دنا، دنای شرقی و منطقه حفاظت شده خائیز وجود دارد و احتمال زادآوری آن در بقیه مناطق حفاظت شده و حتی آزاد استان وجود دارد.
دلیجه کوچک
" دلیجه کوچک" از خانواده "شاهین ها" است و صورت گروهی در شکاف صخره ها و سوراخ دیواره ها به همراه پرندگانی مانند کبوترها تولید مثل می کند، اغلب حشرات در حال پرواز را شکار می کندو در فصل پاییز و زمستان در اکثر نقاط استان دیده می شود که باید از محل های تولید مثل این پرنده حفاظت کامل صورت گیرد.
شاهین
"شاهین" در فهرست پرندگان حمایت شده ایران قرار دارد و بیشتر در بهار، تابستان در استان دیده می شود و در طول چند سال گذشته در مناطقی از پارک ملی دنا و مناطق مناطق حفاظت شده کوه سرخ و نیز خائیز آشیانه می سازد.
علارغم جمعیت کم این پرنده در دنیا، در کهگیلویه و بویراحمد از جمعیت خوبی برخوردار است و باید از محل های تولید مثل آن حفاظت کامل صورت گیرد.
منطقه حفاظت شده دنا یکی از زیستگاه های مهم زآدوری شاهین در کشور است و هرساله تعددی از آنها در این منطقه زادآوری می کنند.
کورکور سیاه
"کورکور سیاه" که به وفور در مناطق حفاظت شده و در اطراف کشتارگاههای استان مشاهده می شود و غذای خود را از اطراف کشتارگاهها و سایت های دفن زباله تهیه می کنند.
قرقی طرلان
"قرقی طرلان" پرنده مهاجر که زمستان در منطقه حفاظت شده کوه سرخ مشاهده شد و حضور این پرنده در استان نایاب شده است.
راهکار حفاظتی از پرندگان شکاری در استان:
این پژوهشگر تاکید کرد: با توجه به اهیمت بالای پرندگان شکاری، برای حفاظت بهتر از این پرندگان پیشنهاد می شود که یک برنامه جامع برای شناسایی مکان های زادآوری و نیز مکان های تجمع این پرندگان در استان اجرا گردد و پس از مشخص شدن چنین مکان های ، یک برنامه حفاظتی مشخص برای آنها تدوین شود.
سازمان محیط زیست، مناطقی با ارزش زیست‌محیطی در قالب ذخیره‌گاه‌های زیست‌کره، مناطق چهارگانه (پارک‌های ملی، آثار طبیعی ملی، پناهگاه‌های حیات وحش، مناطق حفاظت‌شده) و مناطق شکارممنوع را تحت حفاظت دارد.
کهگیلویه و بویراحمد یک پارک ملی "دنا" با وسعت ۲۵ هزار و ۸۲۳ هکتار دارد اگرچه در این خطه پناهگاه حیات وحش یا زیستگاه‌های نمونه جانوران وحشی و اثر طبیعی ملی، پدیده‌ها یا مجموعه‌های گیاهی جانوری کم‌نظیر نیست.
هفت منطقه حفاظت شده با مساحت ۱۸۰ و ۷۶۳ هکتار بنام های "دنا" با وسعت ۹۳ هزار و ۶۶۰ هکتار، "دنای شرقی" با وسعت ۲۸ هزار و ۲۰۲ هکتار، "خاییز سرخ" با مساحت ۳۳ هزار و ۲۳۵ هکتار، "خامی" با وسعت ۲۵ هزار و ۶۷۱ هکتار، "دیل" با ۱۰ هزار و ۳۸۱ هکتار، "سولک" با ۲ هزار و ۴۲۸ هکتار و "سیوک" با ۱۲ هزار ۸۵۸ هکتار در این استان زیبای طبیعی وجود دارد.
استان ۶ منطقه شکار ممنوع شامل: "کوه حاتم تلرش" حد فاصل شهرستان بهمئی و لِنده و بهبهان در خوزستان، "پادنای سمیرم"، "ماغر" در شهرستان بهمئی، "لار" در شهرستان باشت، "خرم ناز" در بویراحمد و "کوه اشکر" در شهرستان چرام است.