به گزارش ایرنا یکی از سازمان‌های تخصصی زیر مجموعه قوه قضاییه، سازمان پزشکی قانونی است که نظرات آن برای مراجع انتظامی و قضایی و سایر دستگاه‌های دولتی نقش تعیین کننده دارد.
اما بسیاری از شهروندان با کارکردهای پزشکی قانونی و نوع خدمات آن آشنایی کافی ندارند و بیشتر افراد بر این باورند که این سازمان در زمینه مرگ و میر خدمت می‌دهد، حال آنکه خدمات متعددی را متناسب با حیطه وظایف محوله به جامعه ارائه می‌کند.
همچنین نتایج بررسی‌های پزشکی قانونی برای مدیران، پژوهشگران و تصمیم گیران در حوزه‌های مختلف اجتماعی، امنیتی، اقتصادی و فرهنگی داده‌های بسیار ارزشمند و راهگشاست.
مدیرکل پزشکی قانونی خراسان جنوبی در گفت و گوی تفصیلی با خبرنگار ایرنا ضمن تشریح خدمات این مجموعه به بیان چالش‌های پیش رو نیز پرداخت که در ادامه مشروح مصاحبه را می‌خوانید:
محمدعلی توکلی گفت: ۹ هزار و ۳۷۶ معاینه بالینی در ۶ ماه نخست امسال توسط پزشکی قانونی استان انجام شده که نسبت به مدت مشابه سال قبل تغییر چندانی نداشته است.
وی افزود: در بین شهرستان‌های استان آمار معاینات بالینی نهبندان کاهش داشته که به نظر می‌رسد علت اصلی آن مستقر نبودن پزشک تمام وقت است.
بیشترین معاینات بالینی مربوط به تصادفات است
مدیرکل پزشکی قانونی خراسان جنوبی گفت: این استان در معاینات بالینی بر حسب جمعیت رتبه بیستم کشور را دارد و در این بین تصادفات با ۲ هزار و ۸۰۶ مورد رتبه اول و نزاع با ۲ هزار و ۱۷۰ مورد رتبه دوم را داراست.
وی با بیان اینکه آمار نزاع در ۶ ماه نخست امسال ۱۰ درصد کاهش داشته است اظهار کرد: ۲ هزار و ۱۷۰ مورد نزاع در سال جاری ثبت شده که این آمار در مدت مشابه سال گذشته ۲ هزار و ۳۹۶ مورد بوده است.
توکلی ادامه داد: شهرستان بیرجند با منفی ۱۸.۴۶ درصد، کاهش قابل توجهی در زمینه نزاع داشته است.
وی گفت: مصدومان ناشی از تصادفات هم نیمه نخست امسال ۲.۸ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهش نشان می‌دهد و ۲ هزار و ۸۰۶ مصدوم ناشی از تصادف داشتیم که از این لحاظ رتبه استان بر حسب جمعیت در کشور چهارم است.
مدیرکل پزشکی قانونی خراسان جنوبی اضافه کرد: متوفیان ناشی از تصادفات ۲۰۵ نفر بوده که نسبت به سال گذشته ۷.۹ درصد رشد داشته است و از این حیث رتبه اول را نسبت به جمعیت در کشور داریم.
افزایش مصدومان ناشی از حوادث کار
وی با بیان اینکه مصدومان ناشی از حوادث کار ۱۳.۷ درصد افزایش داشته است گفت: نیمه نخست امسال ۱۰۷ مورد مراجعه داشتیم و ۵۰ درصد این مصدومان مربوط به مرکز استان است.
توکلی افزود: از نظر متوفیان حوادث ناشی از کار خوشبختانه ۳۵.۳ درصد کاهش داشتیم به طوری که امسال ۱۱ نفر بر اثر حوادث کار فوت کردند اما سال گذشته در مدت مشابه این آمار ۱۷ نفر بود و رتبه استان بر حسب جمعیت در زمینه حوادث ناشی از کار پنجم بوده که نگران کننده است.
وی همچنین گفت: اجساد معاینه شده در ۶ ماه نخست امسال ۴۰۸ مورد و سال گذشته ۳۴۴ بود که رشد ۱۸.۶ درصدی را نشان می‌دهد.
کالبدگشایی مورد علاقه پزشکی قانونی نیست زیرا پر مشقت و پر از آلودگی است لذا کارشناس و پزشک تمایلی به چنین کاری ندارند اما قانون در برخی موارد مکلف کرده جسد برای تعیین علت فوت حتما باید کالبد گشایی شود و دستور مقام قضایی لازم الاجرا است
مدیرکل پزشکی قانونی خراسان جنوبی تصریح کرد: در بیش از ۵۰ درصد اجساد بدون کالبدگشایی علت فوت اعلام نظر شده و آمار بدون کالبدگشایی نسبت به سال گذشته ۲۷ درصد افزایش یافته است.
وی با اشاره به ذهنیت عمومی از کالبدگشایی گفت: کالبدگشایی مورد علاقه پزشکی قانونی نیست زیرا پر مشقت و پر از آلودگی است لذا کارشناس و پزشک تمایلی به چنین کاری ندارند اما قانون در برخی موارد مکلف کرده جسد برای تعیین علت فوت حتما باید کالبدگشایی شود و دستور مقام قضایی لازم الاجرا است.
توکلی افزود: در کالبدگشایی، قسمت‌های حیاتی بدن با برش جراحی باز، نمونه برداری می‌شود و مجدد بخیه می‌خورد سپس جسد با ظاهر مناسب تحویل خانواده می‌شود.
وی اظهار کرد: درخصوص آزمایش‌های سم شناسی هم نسبت به ۶ ماه نخست سال گذشته ۶۹ درصد افزایش داشته است.
رشد ۳۶ درصدی سقط درمانی
مدیرکل پزشکی قانونی خراسان جنوبی همچنین از تشکیل ۶۴ پرونده سقط درمانی جنین در سال جاری خبر داد و گفت: سال گذشته در مدت مشابه این آمار ۴۷ پرونده بود که رشد ۳۶ درصدی را نشان می‌دهد.
وی افزود: از این تعداد ۳۸ مورد منجر به صدور مجوز سقط و ۱۵ مورد صادر نشدن مجوز بوده و مابقی در دست بررسی است.
توکلی گفت: همچنین ۸۶ کمیسیون تشکیل شده که از این تعداد ۲۶ مورد مربوط به قصور پزشکی بوده و هشت مورد محکوم شده‌اند.
وی با بیان اینکه ۴۱ مورد کمیسیون‌های تعیین خسارات پزشکی و ۱۹ کمیسیون روانپزشکی است اضافه کرد: قصور پزشکی امسال کاهش ۷.۱ درصدی را نشان می‌دهد.
مدیرکل پزشکی قانونی خراسان جنوبی بیان کرد:جراحی زنان و زایمان رتبه اول قصور پزشکی را دارد که امسال پنج پرونده در این خصوص تشکیل شده است.
نقش پزشکی قانونی در تشخیص صدمات ساختگی
وی درباره نقش پزشکی قانونی در تشخیص صدمات ساختگی گفت: این کار در تصادفات انجام می‌شود یا در نزاع که همه جا وجود دارد و خراسان جنوبی مبرا نیست، ولی استان ما جزو نقاط هدف و مطلوب باندهای تصادف ساختگی نبوده زیرا این افراد مناطقی را انتخاب می‌کنند که در میان مصدومان و مجروحان زیاد به چشم نیایند.
توکلی با اشاره به اینکه در نزاع، صدمات ساختگی بیشتر است اظهار کرد: با این وجود غالبا پزشک با تشخیص درست می‌تواند صدمات ساختگی را از واقعی تفکیک کند.
پهناوری استان و کمبود پزشک
وی با یادآوری اینکه خراسان جنوبی سومین استان پهناور کشور است و جمعیت پراکنده دارد افزود: از لحاظ آماری منطقی نیست و توجیه اقتصادی هم ندارد که برای تعداد معدودی پرونده مرکز پزشکی قانونی ایجاد شود اما چون کار حاکمیتی است برای اینکه خدمت رسانی به مردم مطلوب باشد چاره ای نداریم که حداقل در شهرستان‌های بزرگتر مرکز ایجاد کنیم.
مدیرکل پزشکی قانونی خراسان جنوبی گفت: از سوی دیگر پزشک کافی در استان نداریم زیرا کار کردن در پزشکی قانونی دردسرهایی دارد و روحیه خاصی را می‌طلبد لذا در تامین پزشکان دچار مشکل هستیم.
وی گفت: سال گذشته پنج سهمیه استخدامی پزشک در استان داشتیم و آزمون هم برگزار شد ولی در سه جایگاه اختصاص یافته به استان استقبال نشد و پست‌ها خالی مانده است.
توکلی افزود: البته برای ۲ جایگاه مرکز استان متقاضی وجود دارد لذا در این زمینه دچار چالش هستنیم ولی ۱۰ مرکز در سطح استان به طور ۲۴ ساعت به مردم خدمت رسانی می‌کنند و اگر پرونده‌ای به جریان بیفتد و در شهرستان‌های نزدیک مشکلی وجود داشته باشد از مرکز استان پوشش داده می‌شود.
وی با اشاره به اینکه از لحاظ امکانات و زیرساخت‌ها وضعیت در مرکز استان قابل قبول است گفت: در فردوس مرکز پزشکی قانونی در حال احداث است که ۶۰ درصد پیشرفت فیزیکی داشته و اگر تخصیص کافی داشته باشیم با سرعت به بهره برداری می‌رسانیم.
مدیرکل پزشکی قانونی خراسان جنوبی ادامه داد: برای طبس هم مرکزی تعریف شده که بعد از تخصیص زمین کلنگ زنی خواهد شد لذا بنا داریم در شهرستان‌های بزرگ مرکز مخصوص پزشکی قانونی داشته باشیم تا ارایه خدمات مطلوب‌تر انجام شود.
راهکارهای جبران کمبود پزشک
وی تربیت نیروی بومی به عنوان پزشک یا حمایت‌ها و مشوق‌های مالی را راهکار درازمدت برای حل مشکل نیروی انسانی برشمرد اما گفت که در کوتاه مدت شهرستان‌هایی که پزشک مستقر از دیگر بخش‌های بهداشت و درمان دارند می‌توانند در حوزه پزشکی قانونی نیز همکاری کنند.
توکلی افزود: اگر پزشک در شهرستان درمیان و نهبندان داشته باشیم کار مردم راه می‌افتد وگرنه برای یک خراش کوچک شهروندان باید به مرکز استان بیایند که هم خطر تردد بالاست و هم هزینه‌ها افزایش می‌یابد.
وی گفت: در صورتی که این همکاری نباشد اگر تصادف یا حادثه دیگری در شهرهای مرزی رخ دهد باید خانواده جسد را به مرکز استان منتقل کنند که این علاوه بر خطرات جاده‌ای، سطح رضایت عمومی را کاهش می‌دهد.
بودجه‌های استانی راهکاری برای رفع دغدغه‌های مالی
مدیرکل پزشکی قانونی خراسان جنوبی همچنین افزایش بودجه‌های استانی را راهکار دیگری در رفع دغدغه‌های مالی برای تامین پزشک عنوان کرد و گفت: پرداختی‌های خراسان جنوبی نسبت به دیگر استان‌ها ضعیف‌تر است که انتظار می‌رود از منابع و بودجه‌های استان جبران شود.
وی یادآور شد: اگر انگیزه مالی در پزشکی قانونی افزایش نیابد مسلما نیروهای تخصصی ترجیح می‌دهند که در دیگر نقاط مشغول خدمت شوند.
توکلی افزود: کار در پزشکی قانونی خاص است زیرا به صورت ۲۴ ساعت باید پاسخگوی مسایل مربوطه باشیم، ارباب رجوع هم خاص است چون عزیزی از دست داده یا واقعه تلخی برایش اتفاق افتاده پس در بدترین حال انسان‌ها را ملاقات می‌کنیم که طبیعتا رفتار مناسبی ندارند.
در یکی از شهرستان‌ها بعد از مدت‌ها توانستیم پزشک جذب کنیم اما بعد از حدود ۲ ماه که پزشک به مرخصی رفته بود در فضای مجازی شهرستان عده ای شروع به سم پاشی کردند لذا این پزشک بعد از مرخصی استعفا داد و این پست هم مجدد خالی شد
وی با تاکید بر اینکه نباید با حاشیه سازی به کمبودها دامن زده شود گفت: در یکی از شهرستان‌ها بعد از مدت‌ها توانستیم پزشک جذب کنیم اما بعد از حدود ۲ ماه که پزشک به مرخصی رفته بود در فضای مجازی شهرستان عده‌ای شروع به سم پاشی کردند لذا این پزشک بعد از مرخصی استعفا داد و این پست هم مجدد خالی شد.
رسیدگی به ۲۰ هزار پرونده با ۴۲ نفر نیروی انسانی
مدیرکل پزشکی قانونی خراسان جنوبی گفت: از ۱۳۸ پست تعریف شده در چارت نیروی انسانی این اداره کل ۴۲ نفر مشغول کار هستند که حدود ۲۰ هزار پرونده را سالانه باید پوشش دهند لذا فشار کاری زیاد است.
وی تاکید کرد: بیشترین مشکل در پزشکی قانونی خراسان جنوبی کمبود نیروی تخصصی و ماندگاری پایین پزشکان است زیرا به خاطر مشکلاتی که قابل رفع نیست در چند سال اخیر سه نیروی تخصصی به استان‌های دیگر منتقل شدند.
توکلی با یادآوری این نکته که ساختار پزشکی قانونی خیلی پر خرج نیست گفت: برای تکمیل زیرساخت‌ها و به‌روز رسانی تجهیزات نیازمند تخصیص اعتبارات در سطح استان هستیم که تکمیل مرکز فردوس و راه‌اندازی سالن تشریح در این شهرستان ضروری است و ۲۰ میلیارد ریال اعتبار نیاز دارد.
وی افزود: ۴۰ میلیارد ریال هم از سفر رئیس قوه قضاییه برای به‌روز رسانی آزمایشگاه مرکز استان، تکمیل پروژه فردوس و آغاز عملیات اجرایی ساختمان طبس وعده داده شد اما هنوز مبلغی اختصاص داده نشده است.