به گزارش خبرنگار ایرنا، آشنایی با فرصت‌ها و تهدیدهای فضای مجازی، افزایش سطح سواد رسانه‌ای والدین، آموزش و آگاهی بخشی به کودکان و نوجوان، تشویق و ترغیب فرزندان به انجام بیشتر فعالیت‌های ورزشی، فرهنگی و هنری و فراهم کردن زمینه استفاده خانواده‌ها به همراه فرزندان از امکانات ادارات و نهادهای دولتی و حاکمیتی از جمله راهکارهای کارشناسان روانشناسی برای مصون ماندن از آسیب‌های شبکه‌های اجتماعی در فضای مجازی است.
آنها معتقدند: استفاده بیش از حد از شبکه‌های اجتماعی در فضای اغواگر مجازی درسال‌های اخیر بویژه در فصل تابستان و تعطیلی مدارس موجبات افزایش تغییر هویت و سبک زندگی، اعتیاد به اینترنت، رایانه و تلفن همراه شده است.
کارشناس روانشناسی حوزه خانواده و عضو هیات علمی دانشگاه گنبدکاووس در این خصوص به خبرنگار ایرنا بیان کرد: در عصر حاضر و با گسترش فناوری اطلاعات، ارتباطات و تکنولوژی، استفاده از فضای مجازی و امکانات آن به عضو جدایی ناپذیر زندگی افراد تبدیل شده است.
مژگان میرزا بابیان اینکه نمی‌توان نقش استفاده از فضای مجازی را در زندگی افراد و در گروهای مختلف سنی انکار کرد، افزود: اگر برنامه‌ریزی مناسب برای اوقات فراغت کودکان و نوجوانان و فراهم کردن شرایط و امکانات مورد نیاز برای فعالیت‌های تفریحی، ورزشی و فرهنگی این نسل به‌جای وقت گذرانی در فضای مجازی پیش بینی نشود، آسیب‌های فضای مجازی ممکن است بیشتر از فواید آن باشد.
میرزا گفت: مزیت استفاده از فضای مجازی زیاد است اما اگر استفاده درست از آن آموزش داده نشود، این فضا همانند یک تیغ دو لبه عمل کرده و مضراتی به همراه خواهد داشت که تنها راه موثر در مصون ماندن از آسیب‌های آن، آگاه سازی و آموزش است تا افراد با فراگیری آن بتوانند استفاده از فضای مجازی را در خانواده خود به درستی مدیریت کنند.
یک کارشناس علوم تربیتی هم به خبرنگار ایرنا بیان کرد: یکی از آسیب‌های اصلی فضای مجازی، تغییر سبک زندگی در حوزه‌های مختلف از جمله ورزش بوده که در زمان حاضر به ویژه در قشر کودک و نوجوان به حداقل رسیده است.
اسماعیل حیدری بابیان اینکه ارتباطات فرزندان با خانواده و جامعه محدود به ارتباط در فضای مجازی شده است، افزود: افزایش استفاده از فضای مجازی سبب تغییر در سبک زندگی افراد از جمله ساعت خواب، فعالیت‌های هنری، مطالعه و تفریحات شده که تک بعدی شدن افراد از پیامدهای مضر آن است.
وی با اشاره به جهش ناگهانی و ساختار شکنانه فضای مجازی اضافه کرد: فضای مجازی با تغییر ناگهانی در ماهیت جامعه سنتی به مدرن بر روی کودکان و نوجوانان تاثیر گذاشته و این نسل خیلی سریع از الگوهای سنتی جامعه فاصله و به الگوهای مدرن متمایل شدند که یکی از دلائل آن کم توجهی به نظام آموزشی و تربیتی هدفمند بوده است.
حیدری با اشاره به فواید فضای مجازی نیز بیان داشت: امروز فرزندان ما در معرض اطلاعات فراوانی قرار گرفتند که دیگر منحصر به فرد یا گروه خاصی نیست و آنها می‌توانند با فراگیری آموزش‌های لازم از فضای مجازی کسب درآمد کنند.
این کارشناس مشاور مدارس همچنین گفت: فضای مجازی همانند یک قیچی دولبه است، چنانچه فرزندان ضعف بنیادی شخصیتی در روابط خانوادگی داشته باشند در این فضا دچار آسیب می‌شوند اما در صورتی که عزت نفس خوبی در محیط خانواده و والدین کسب کرده باشند، سبب رشد و پیشرفت آنها بویژه در اوقات فراغت تابستان خواهد شد.
به گفته حیدری، نمی‌توان استفاده از فضای مجازی را در اوقات فراغت خوب یا بد توصیف کرد چرا که در کنار معایب و تهدیدات، محاسن و فرصت‌های خوبی هم دارد.
یک کارشناس روانشناسی بالینی هم در گفت و گو با خبرنگار ایرنا، بیان کرد: عصر حاضر عصر ارتباطات است و انسان‌ها نیاز ویژه‌ای به ارتباط و اطلاعات دارند که بیشتر آن را از شبکه‌های فضای مجازی بدست می‌آورند.
رابعه باشقره افزود: کودکان و نوجوانان هم به سبب شرایط سنی و کنجکاوی‌هایی که در این دوران در آنها افزایش می‌یابد، همانند دیگر افراد جامعه به دنبال ارتباطات و کسب اطلاعات هستند که فضای مجازی بهترین و راحت‌ترین فرصت برای آنها است.
وی بابیان اینکه استفاده از فضای مجازی در اوقات فراغت همانند تیغ دو لبه است و مراقبت و محافظت از خود باید در اولویت باشد، اضافه کرد: میل به خطرپذیری و ریسک در نوجوانی افزایش می‌یابد و نوجوانان اغلب فکر می‌کنند خطری متوجه آنها نیست درحالی که این میل می‌تواند مشکلات زیادی برای آنها بوجود آورد.
باشقره تاکید کرد: فضای مجازی سیستم پاداش دهی در مغز را فعال و میل به تکرار را در فرد تقویت می‌کند بنابراین، بودن در فضای مجازی برای نوجوان بسیار لذت بخش شده و وقت زیادی را نیز می‌گیرد، به عبارتی دیگر او را معتاد به این حوزه می‌کند تا نتواند کنترلی بر زمان‌های مفید و طلایی زندگی اش داشته باشد.
این روانشناسی بالینی همچنین بابیان اینکه اشخاص مختلف در فضای مجازی می‌توانند با هویت‌های غیرواقعی حضور یابند و این موضوع زمینه فریب افراد بالاخص نوجوانان را فراهم می‌کند، افزود: افراد سودجو با برقراری ارتباط مجازی با نوجوانان و به شیوه‌های گوناگون به آنها آسیب بزنند.
باشقره اضافه کرد: فضای مجازی می‌تواند عزت نفس و اعتماد به نفس را در همه افراد بویژه در کودکان و نوجوانان کاهش دهد و این گروه سنی با مقایسه خود با افراد غیرواقعی در فضای مجازی، بتدریج به سمت کاهش رضایت از خود و زندگی و نیز پرخاشگری روی می‌آورند.
وی بابیان اینکه نوجوانی یک دوره الگوپذیری و فشار همسالان است، ادامه داد: آنها در این دوره از خانواده دورتر شده و همسالان برایشان پررنگ‌تر می‌شود لذا می‌طلبد تا آنها را با هویت صحیح، ارزش‌ها، اهداف زندگی و آینده شغلی شان را آگاه کرد تا بتوانند برای بقیه زندگی مسیر درستی را در پیش یگیرند.
به گفته باشقره، فضای مجازی و افرادی که نوجوان با آنها ارتباط برقرار می‌کنند می‌تواند بر پروسه پیشرفت این قشر تاثیرات منفی داشته باشد زیرا الگوهای کاذب و ارزش‌های نادرستی به آنها القا می‌شود.
این کارشناس روانشناسی بالینی باتاکید برضرورت ایجاد زیرساخت‌های لازم درجامعه برای استفاده بهینه از فضای مجازی و پرکردن اوقات فراغت، اضافه کرد: مدارس در تعطیلات تابستان می‌توانند محیطی مناسب برای اجرای برنامه‌های متنوع آموزشی، علمی، ورزشی، فرهنگی و هنری با استفاده از ظرفیت معلمان و مربیان علاقه‌مند فراهم کنند.
وی افزود: علاوه بر این آموزش و پرورش می‌تواند در راستای پرکردن اوقات فراغت دانش آموزان و کاهش حضور نوجوانان و جوانان در فضای مجازی، با ادارات و نهادهای دیگر قرارداد منعقد کند تا دانش آموزان رایگان یا با هزینه کمتر از امکانات ورزشی، تفریحی و فرهنگی آنها استفاده کنند.
باشقره اضافه کرد: آموزش و پرورش و ادارات و نهادهای دولتی و حاکمیتی می‌توانند با بهسازی، زیباسازی و خلاقیت، برنامه‌های متنوعی درحوزه‌های مختلف ورزشی، علمی و آموزشی، فرهنگی و هنری زمینه را جهت استفاده بهینه از اوقات فراغت تابستان برای نسل کودک، نوجوان و جوانان فراهم کنند و دغدغه خانواده‌ها را نسبت به آسیب‌های فضای مجازی کاهش دهند.
به گفته وی، هرچه امکانات ورزشی، علمی، تفریحی و سرگرمی برای کودکان، نوجوانان و جوانان بیشتر فراهم شود باتوجه به غریزه هیجانی این گروه‌های سنی، آنها نسبت به استفاده از این امکانات ترغیب و کمتر به سمت فضای مجازی سوق خواهند یافت.
به اعتقاد این کارشناس روانشناسی بالینی، انجام تبلیغات محیطی و رسانه‌ای برای معرفی برنامه‌های اوقات فراغت تابستان بویژه در ادارات و نهادهای دولتی و اختصاص منابع مالی مورد نیاز می‌تواند به جذب بیشتر گروه کودک و نوجوان برای حضور در این برنامه‌ها کمک کند.
مدیر کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان شماره ۲ گنبدکاووس هم با تاکید بر اهمیت فعالیت فرهنگی و هنری در ارتقای مهارت از سنین پایه گفت: برگزاری ۹۵ کارگاه آموزشی رشته‌های مختلف ویژه تابستان در ۲ مرکز کانون پرورشی شهرستان پیش‌بینی شده است.
سمیه محمدی اظهار کرد: امسال برای نخستین بار کارگاه‌های «مادر و کودک» با هدف توانمندسازی و استحکام بنیان خانواده در قالب های مختلف برگزار می‌شود.
وی افزود: همچنین برای نخستین بار در مرکز علم و فن‌آوری، کلاس‌های رباتیک، نجوم، الکترونیک، گلایدر، برنامه نویسی و آزمایش به زبان ساده برگزار خواهد شد.
معاون پرورشی و فرهنگی اداره کل آموزش و پرورش گلستان گفت: تاکنون ۴۲ هزار نفر از دانش آموزان استان برای شرکت در کلاس‌های طرح اوقات فراغت نام‌نویسی کردند که بیشترین آن مربوط به گنبدکاووس، آق‌قلا، کردکوی و گرگان هستند.
موسی کابلی اظهار کرد: بخشی از کلاس‌های طرح اوقات فراغت با رویکرد مهارت آموزی با شعار محوری «هر دانش آموز یک مهارت» با همراهی اداراتی مانند فنی و حرفه‌ای و هلال احمر و بخشی دیگر در قالب فعالیت‌های فرهنگی، هنری و ورزشی برنامه‌ریزی شده است.
استان شمالی گلستان حدود ۲ میلیون نفر جمعیت دارد که از این تعداد افزون بر ۴۰۲ هزار نفر آن دانش آموز هستند.