گنبدکاووس- ایرنا- پارک ملی گلستان به عنوان یکی از ۵۰ ذخیره‌گاه‌ محیط زیستی زمین در ۲۰ سال اخیر با چالش‌های جدی مانند تلفات گونه‌های جانوری ناشی از تردد خودرو و نابودی جنگل‌ها بر اثر آتش سوزی دست به گریبان شده که مهمترین علت آن کندی اجرای مصوبه سال ۱۳۸۲ هیات وزیران است.

به گزارش ایرنا، پارک ملی گلستان با وجود گونه‌های شاخصی مانند آهو، پلنگ، تشی (خارپشت)، خرس قهوه‌ایی، خرگوش، حشره خورها، راسو، روباه، رودک (گورکن)، سمور جنگلی، سیه‌گوش یا (کاراکال، گربه‌سانی کوچک است که در خاورمیانه و آفریقا زندگی می‌کند)، شوکا، شنگ (جانوری گوشتخوار از خانواده راسو)، قوچ و میش، کل و بز، گراز، گربه پالاس، گرگ، مرال، سمندر، قورباغه جنگلی، وزغ سبز، لاک پشت چهار چنگالی، مارمولک بی‌پا، مار آبی، مار قیطانی، گرزه مار و افعی قفقازی یکی از مناطق حفاظت شده مهم در کشور شناخته می‌شود.

این پارک محدوده‌ای از منابع طبیعی از جمله جنگل، مرتع، بیشه‌های طبیعی، زمین‌های جنگلی، دشتی، آبی و کوهستانی را در خود جای داده که نمایانگر نمونه‌های برجسته‌ای از مظاهر طبیعی است که برای حفظ وضع طبیعی آن و همچنین ایجاد محیطی مناسب برای تکثیر و پرورش جانوران وحشی و رشد رستنی‌ها در شرایط طبیعی تحت حفاظت قرار گرفته است.

پارک ملی گلستان در سال ۱۳۳۶ با نام «آلمه و ایشکی» مورد حفاظت قرار گرفت و نخستین پارک ایران است که از سال ۱۳۵۴ در فهرست میراث جهانی یونسکو به عنوان یکی از ۵۰ ذخیره‌گاه محیط زیستی کره زمین ثبت شد.

طبق اعلام کارشناسان، با هدف کاهش مشکلات پارک ملی گلستان از جمله تلفات جانوری که خیلی از آنها از گونه‌های شاخص هستند سال ۱۳۸۲ هیات وزیران مصوبه‌ای برای جابجایی جاده (آسیایی) تهران- مشهد عبوری از دل این پارک به محدوده شمالی تصویب کرد.

با وجود گذشت ۲۰ سال از تصویب این مصوبه به گفته سرپرست پارک ملی گلستان، تاکنون اقدام شاخصی پیرامون اجرای آن صورت نگرفته و از سال گذشته با انتخاب مشاور مطالعات فاز یک و ۲ جابجایی جاده میان‌گذر پارک به طول ۲۵ کیلومتر در حال انجام است تا در نهایت نتایج آن در وزارت راه و شهرسازی مورد تصویب قرار گیرد و ردیف بودجه اخذ کند.

وحید خیرآبادی افزود: بر اساس مصوبه سال ۱۳۸۲ هیات وزیران، جاده میان گذر پارک ملی گلستان باید به قسمت شمالی پارک در مسیر دوراهی کلاله، گلیداغ و آشخانه انتقال یابد که مجوز ارزیابی محیط زیستی را هم دریافت کرده است.

وی ادامه داد: قرار شد تردد کالاهای ترانزیتی و مسافر از جاده شمالی انجام و مسیر فعلی به عنوان جاده گردشگری مورد استفاده قرار گیرد که نتیجه آن به طور قطع کاهش تلفات جانوری و خسارت آتش سوزی خواهد بود.

سرپرست پارک ملی گلستان گفت: سال گذشته چند مکاتبه با دادستان مرکز استان به عنوان دبیر شورای حفظ حقوق بیت المال انجام شد و گزارش جمع‌بندی از خسارت ۲۰ ساله تردد خودروها از جاده میان‌گذر این ذخیره‌گاه زیست کره ارائه گردید که از جمله آن تلف‌شدن حدود ۲ هزار و ۳۰۰ گونه جانوری شامل پلنگ، خرس، مرال، شوکا، آهو، قوچ، میش و گربه وحشی بر اثر تصادف با خودروهای عبوری است.

خیرآبادی ادامه داد: همچنین بر اثر سهل انگاری و بی احتیاطی افرادی که پس از پایان اتراق چند ساعته، آتش ایجاد شده برای دم کردن چای و پخت غذا را خاموش نمی‌کنند، ۲ هزار و ۵۰۰ هکتار از مراتع و جنگل‌های دو طرف جاده در این ۲۰ سال از بین رفته است.

سرپرست پارک ملی گلستان افزود: با تاکید شورای حفظ بیت المال استان، دادستان گالیکش سال گذشته نامه‌ای به وزیر راه و شهرسازی در رابطه با چرایی مسکوت ماندن ۲۰ سال مصوبه هیات وزیران ارسال کرد و با دعوت این وزارتخانه در نشست مشترک در دفتر برنامه‌ریزی حضور یافته و در نهایت تصویب شد مطالعات فاز یک و ۲ جاده انجام شود.

خیرآبادی بیان کرد: در صورت تصویب نتیجه مطالعات مشاور در وزارت راه و شهرسازی، ردیف بودجه سنواتی برای جاده جایگزین اخذ و با صدور مجوز ماده ۲۳ فراینده بهسازی و تعریض جاده شمالی آغاز خواهد شد.

به گزارش ایرنا، بیش از هزار و ۳۶۰ گونه گیاهی، هزار و ۱۰۰ گونه حشره، ۱۵۰ گونه پرنده، ۶۹ گونه پستاندار، ۲۴ گونه خزنده و دوزیست و ۱۰ گونه ماهی در عرصه‌های جنگلی و مرتعی و منابع آبی پارک ملی گلستان شناسایی شده است.

این ذخیره‌گاه زیست کره به دلیل موقعیت جغرافیایی، توپوگرافی و رویشگاهی شامل طیف وسیعی از زیستگاه‌ها، اکوسیستم‌ها و رویشگاه‌های تپه ماهوری با عناصر شاخص ایرانی تورانی مانند درخت تاغ، گونه آهوی ایرانی، قوچ و میش، رویشگاه‌های هیرکانی با عناصری مانند درخت راش، گونه جانوری مرال و زیستگاه‌های کوهستانی با عناصری مانند درخت ارس و گونه‌های پلنگ ایرانی و کل و بز است.

پارک ملی گلستان بزرگ ترین و قدیمی ترین پارک ملی کشور با مساحت ۹۱ هزار و ۸۹۵ هکتار در حوزه سرزمینی شهرستان گالیکش در شرق استان گلستان واقع است و بخشی از آن در خراسان شمالی و استان سمنان قرار دارد.

این پارک دارای سه نوع آب و هوای متفاوت خشک، نیمه خشک و نیمه مرطوب است که همین ویژگی باعث شده دارای پوشش گیاهی متنوع از استپ خشک تا جنگل انبوه باشد.