به گزارش ایرنا، آبیاری زمین های کشاورزی با استفاده از فاضلاب خام و پسماندهای آلوده مشکلی است که نه تنها سلامت مردم، بلکه خاک را به عنوان منبع تغذیه آلوده می کند.
تهدید سلامت آب های زیرزمینی، خاک و زمین های کشاورزی از مشکلاتی هستند که ریختن فاضلاب خام برجای می گذارد، تخلیه فاضلاب خام و یا تصفیه شده غیراستاندارد، علاوه بر مخاطراتی که به دلیل تولید محصولات آلوده برای سلامت مردم دارد، موجب آسیب رساندن به خاک می شود.
فاضلاب های تصفیه نشده و صنعتی و فاضلاب هایی که به صورت غیر استاندارد و ناقص تصفیه شده اند، دارای مقادیر زیادی فلزات سنگین و مواد شیمیایی قوی هستند که تخلیه آن در اراضی موجب از بین رفتن خواص طبیعی خاک و در نهایت نابودی آن و عدم امکان کشت و زرع در منطقه می شود.
ابتلا به بیماری های پوستی و انگلی در کوتاه مدت و بلندمدت و همچنین انواع سرطان ها بخش مهمی از تهدید استفاده از فاضلاب در مزارع کشاورزی است.
میزان بروز آلودگی در سیب زمینی، هویج و سبزی که در بطن خاک قرار دارند بسیار بیشتر از محصولات باغی است و خطر ابتلا به انواع بیماری های عفونی، انگلی و میکروبی برای کارگران، کشاورزان و شاغلان در مزارع به علت تماس با آب و خاک آلوده بیشتر است.
پس از ارائه گزارشی مبنی بر پیدا شدن مواردی از استفاده از فاضلاب در شهرستان همدان که در زمین های کشاورزی مورد استفاده قرار می گرفت، شهروندان همدانی نسبت به استفاده از برخی محصولات کشاورزی مانند سبزی و صیفی نگران شدند که لازم است با تمهیدات لازم برای برخورد با چنین مواردی که بهداشت و سلامتی جامعه را در معرض خطر قرار می دهد، سلامت محصولات کشاورزی برای تحول به شهروندان تضمین شود.
سال ۱۳۹۳ حدود ۱۵۰ هکتار از اراضی سبزی شهر همدان با فاضلاب آبیاری می شد که رقم قابل توجهی بود، اما با عزم دست اندرکاران و با همکاری و تعامل نهادهای مسوول این آمار در سال ۱۴۰۰ به پنج هکتار و سال گذشته به کمتر از یک هکتار رسیده بود اما کمبود منابع آبی تعداد معدودی از کشاورزان را برای استفاده از فاضلاب همچنان وسوسه کرده است.
تشکیل پرونده برای ۹۵ کشاورز متخلف
به تازگی فرماندار همدان در گزارشی از برخورد با هشت کشاورز متخلف که برای آبیاری محصولات از فاضلاب استفاده می کرد خبر داد و گفت: پیرو بازدیدها، برای برخورد با کشت محصولاتی از جمله صیفی و سیب زمینی تیم هایی اعزام شد .
مسلم مخفی بر لزوم امحای محصولات آلوده که با فاضلاب خام در پایین دست شهر همدان و روستاهای پایین دست آبیاری می‌شود تاکید کرد و ادامه داد: در این رابطه باید اقدامات پیشگیرانه انجام شود.
وی تاکید کرد: استفاده از آبهای نامتعارف و فاضلاب برای آبیاری مزارع کشاورزی به ویژه محصولات سبزی و صیفی که با سلامت و امنیت غذایی مردم ارتباط مستقیم دارد، ممنوع است.
وی تاکید کرد: استفاده از آبهای نامتعارف و فاضلاب برای آبیاری مزارع کشاورزی به ویژه محصولات سبزی و صیفی که با سلامت و امنیت غذایی مردم ارتباط مستقیم دارد، ممنوع است. فرماندار همدان با بیان اینکه ماشین آلات و محصولات کشاورزان متخلف در این رابطه توقیف شده است، افزود: تاکنون برای ۹۵ کشاورز متخلف با شکایت مراکز بهداشتی، در دادستانی تشکیل پرونده شده است.
مدیر آب و خاک و فنی مهندسی سازمان جهاد کشاورزی همدان نیز در این ارتباط به خبرنگار ایرنا، افزود: حفاظت از خاک با هدف جلوگیری از آلودگی و تخریب آن در اراضی کشاورزی و همچنین سلامت محصولات تولیدی کشاورزی از اهداف این سازمان است، بنابراین استفاده از فاضلاب در اراضی کشاورزی ممنوع اعلام شده است.
وی تاکید کرد: سازمان حفاظت محیط زیست، جهاد کشاورزی، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به همراه ضابطان قضایی و سایر عوامل مربوط طی ادوار مختلف اقدام به سرکشی، جلوگیری و امحای محصولات تولیدی غیر بهداشتی می کنند.
ورود محصولات آلوده کشاورزی از دیگر استان ها
یوسف کاکاوند ادامه داد: یکی از مهم ترین عوامل توزیع محصولات سبزی و صیفی آلوده در همدان ورود این محصولات از سایر استانها است و این امر به واقع در خارج از فصول تولید استان ملموس تر است.
وی تصریح کرد: سازمان محیط زیست مکلف است نسبت به شناسایی واحدهای آلاینده خاک اقدام کند و به آلوده کننده ها اخطار دهد که ظرف مهلت معینی متناسب با نوع ماده آلاینده نسبت به حذف و رفع منشاء آلودگی، بازسازی خاک و جبران خسارت وارده اقدام کند.
مدیر آب و خاک و فنی مهندسی سازمان جهاد کشاورزی همدان اذعان کرد: در سال های اخیر نیز به علت کاهش بارندگی و افت سطح ایستابی آب های زیرزمینی، کشاورزان برای تامین معیشت خود ناچار به استفاده از آبهای نا متعارف شده اند که البته به لحاظ تهدید سلامت جامعه این مساله اصلا توجیه ندارد.
وی آموزش کشاورزان در خصوص مضرات مصرف محصولات آلوده و اثرات مخرب زیست محیطی استفاده از فاضلاب ، بازرسی و تعیین وضع موجود، نمونه برداری از فاضلاب و برنامه ریزی تغییر الگوی کشت از سبزیجات بذری و درختان با هدف تولید چوب به جای سبزیجات برگی را از مهمترین اقدامات جهاد کشاورزی در این راستا خواند.
کاکاوند تصریح کرد: افرادی که در مقابل ساز و کارهای پیشنهادی سازمان جهاد کشاورزی مقاومت کرده اند به سازمان محیط زیست و اداره بهداشت، درمان و آموزش برای ارجاع به مراجع قضایی معرفی شده اند.
رهاورد
با توجه به استفاده هر روزه شهروندان همدانی از محصولات کشاورزی، هر گونه آلودگی این محصولات لطمات جبران ناپذیری به سلامت اعضای خانواده وارد می کند و از آنجائیکه قانون به صراحت سازمان های مسوول را عهده دار نظارت بر سلامت زمین های کشاورزی، بذرهای مورد استفاده، سموم و کودهای مصرفی کرده است، لذا انجام پایش مستمر و دائمی دستگاههای نظارتی ضروری است و هرگونه سهل انگاری در این زمینه که بطور مستقیم سلامت مردم را هدف قرار داده است باید از سوی دادستانی به عنوان مدعی العموم مورد توجه قرار گیرد.