نخستین عمل ترمیمی فک در ایران

بیمارستان بوعلی تهران امروز شاهد یک عمل جراحی خاص در جهان بود که طی آن برای نخستین بار فک یک بیمار سرطانی با تلفیق دو شیوه نادر بازسازی می شود. این عمل جراحی به گفته پزشکان معالج در حدود 10 تا 12 ساعت به طول می انجامد و اگر همه مراحل طبق برنامه پیش برود تا ساعت 20 امشب ادامه خواهد داشت.

دکتر فرزین سرکارات متخصص جراحی فک و صورت ، مدیر گروه جراحی فک و صورت دانشگاه آزاد و رییس بخش جراحی فک و صورت بیمارستان بوعلی به همراه دکتر محمد آبادی فوق تخصص زیبایی، پلاستیک و بازسازی صورت این جراحی را بر عهده گرفتند تا امید زندگی را به این بیمار جوان باز گردانند. دکتر محمد آبادی از شهر هامبورگ آلمان به تهران آمده تا دراین عمل جراحی حساس همکاری داشته باشد.

این جراحی که با همت اعضای گروه جراحی فک و صورت دانشگاه آزاد و با تعاملی که بین این دانشگاه و بیمارستان بوعلی صورت گرفت برای نخستین بار در ایران انجام می شود تا فک تحتانی یک بیمار سرطانی بازسازی شود.

این بیمار، مرد جوانی است که به دلیل ابتلا به سرطان و تومور در ناحیه گردن در 2 سال گذشته مورد عمل جراحی قرار گرفت. پس از دو سال و زمانی که کادر پزشکی از عدم عود بیماری مطمئن شدند ترمیم فک و صورت بیمار را در دستور کار قرار دادند، هر چند کار سخت است اما انگیزه و دانش پزشکان ایرانی آنها را مصمم کرد تا این جراحی را به انجام برسانند.

ویژگی و خاص بودن این عمل جراحی در آن است که دو تکنیک که هر کدام معمولا به صورت کم و نادر انجام صورت می گرد در این عمل تلفیق شده اند . در نخستین تکنیک استفاده از تکنولوژی پروتوتایپینگ و پرینترهای سه بعدی است که کمک می کند بازسازی کامل این عمل جراحی پیش از حضور کادر پزشکی در اطاق عمل، بر روی صفحه کامپیوتر قابل مشاهده باشد که کمک شایانی به راهنمایی پزشکان در چنین جراحی های سنگین و خاص می کند.این شیوه ، حرکتی نوین در علم پزشکی است که امروز پزشکان ایرانی به آن دست یافته اند و می تواند امید به زندگی در بیمارانی که دچار شرایط و سختی هایی این مشکلات هستند ایجاد نماید .

مزیت دوم این شیوه درمانی به انتقال بافت نرم و استخوانی بیمار مربوط می شود که قابل انتقال و جایگزینی در منطقه آسیب دیده دارد،

در این عمل جراحی، ابتدا باید عروق گردن باز شود که حدود یک ساعت و نیم به طول می کشد. سپس از قسمت راست پا، تکه ای از استخوان فیبولا، با شابلونی که از قبل تهیه شده استخوان را برش و زاویه می دهند که این عمل موجب می شود زمان کمتری را در زمان انتقال، وصل کردن و مراحل عروقی صرف شود که در نهایت منجر به کاهش زمان عمل جراحی و بیهوشی بیمار خواهد شد و با این شرایط عوارض ناشی از بیهوشی نیز برای بیمار کاهش می یابد.

امیر پرهام پیرهادی راد، کارشناس ارشد مهندسی پزشکی و عضو مرکز تحقیقات جمجمه، فک و صورت دانشگاه آزاد که سهم عمده ای در نرم افزار شبیه سازی شده این عمل جراجی دارد می گوید : یکی از نادرترین عمل های جراحی در ایران در حال انجام است. این جراحی قبل از انجام یکبار به صورت کلی با استفاده از نرم افزاری خاص مل سازی سه بعدی شد. محل های برش و اندازه آن و نحوه قرار دادن استخوان برای پزشکان شبیه سازی شد و محدودیت های جراحی ، محل عروق و اعصاب قبل از جراحی مانیتور شده است. این روش در دنیا امروزه کاربرد فراوان دارد.

در این شیوه تصاویر دریافتی از سی تی اسکن بیمار به کمک نرم افزار مربوطه مورد بررسی قرار می گیرد. زخامت های ده سانتی یک ناحیه از بدن به لایه های یک میلیمتری تقسیم و تبدیل می شود. این تصاویر در نرم افزار، طیفی از سفید تا مشکی را تشکیل می دهند . استخوان که حجم بیشتری دارد در تصاویر سفدی خواهد شد و بافت های کم حجم تر، رنگ مشکی می گیرند. از این تصاویر استفاده می شود و بافت های بدن را جدا می کنند. با این شرایط استخوان، پروتز و هر آنچه در بدن بیمار است قابلیت تفکیک پذیری دارد و می توان به شناخت خوبی از وضعیت موجود رسید.

در این مورد خاص با قرینه سازی از جمجمه و فک بیمار، تصویر سازی می شود تا قسمت آسیب دیده بازسازی شود. در گذشته از فلزهای خاص مانند تیتانیوم استفاده می شد تا نسبت به جایگزینی قسمت آسیب دیده اقدام شود اما در این شیوه با استفاده از استخوان ها یا بافت های آزادی که در بدن هر فرد وجود دارد، سلامتی بیمار سرعت بیشتری خواهد گرفت ضمن آنکه تجهیزاتی که برای چنین عمل های جراحی مورد نیاز است از قبل قابلیت پیش بینی خواهد داشت.

توانایی و دانش پزشکان ایرانی که بدون کمک و بهره گیری از متخصصان خارجی، عمل های جراحی سنگین و خاص را با استفاده از آخرین متدهای علمی روز به انجام می رسانند نکته ای است که حرف های بسیاری برای گفتن خواهد داشت. دانشی که بی شک موجی از امید به زندگی را به بیماران درگیر با این بیماری ها و لبخند را به کانون خانواده آنان باز می گرداند.

0661