امام موسي كاظم(ع) هفتمين نور ولايت و امامت

امام موسي‏ بن جعفر (ع) امام هفتم شیعیان در سال هفتم ماه صفر سال 128 هجري یا به روایتی سال 129 در ابواء (منطقه‏اي در میان مكه و مدینه) در سرزمین حجاز (عربستان سعودي كنوني) به دنیا آمد، كنیه آن حضرت ابوابراهیم، ابوالحسن، ابوالحسن اوّل، ابوالحسن ماضي، ابوعلي و ابواسماعیل می باشد و القاب ایشان: كاظم، صابر، صالح، امین و عبدالصالح.

*نسب پدري:

امام جعفر بن محمد بن علي بن حسین بن علي بن ابي‏طالب علیهم السلام.

*نام مادر:

حمیده مصفّاة. نام‏هاي دیگري نیز مانند حمیده بربریه و حمیده اندلسیه نیز براي او نقل شده است. این بانو از زنان بزرگ زمان خویش بود و چندان فقیه و عالم به احكام و مسائل بود كه امام صادق علیه السلام زنان را در یادگیري مسائل و احكام دیني به ایشان ارجاع مي‏داد. و درباره‏اش فرمود: «حمیده، تصفیه شده است از هر دنس و چركي؛ مانند شمش طلا. پیوسته فرشتگان او را حفاظت و پاسباني نموده تا رسیده است به من، به خاطر آن كرامتي كه از خداي متعال براي من و حجت پس از من است.»

*مدت امامت:

از زمان شهادت پدر بزرگوارش، امام جعفر صادق علیه السلام، در شوال 148 هجري تا رجب سال 183 هجري، به مدت 35 سال. آن حضرت در سن بیست سالگي به امامت رسید.

*تاریخ و سبب شهادت:

25 رجب سال 183 هجري، در سن 55 سالگي، به‏ وسیله زهري كه در زندان سندي بن شاهك به دستور هارون ‏الرشید به آن حضرت خورانیده شد.

*محل دفن:

مكانی به نام مقابر قریش در بغداد (در سرزمین عراق) كه هم اكنون به «كاظمین» معروف است.

*همسران:

1. فاطمه بنت علي. 2. نجمه.

*فرزندان:

درباره تعداد فرزندان آن حضرت چند قول وجود دارد. بنابر نقل یكي از آنها، آن حضرت 37 فرزند داشت كه 18 تن از آنان پسر و 19 تن دختر بودند.

یكي از دختران آن حضرت به نام فاطمه، معروف به حضرت معصومه علیهاالسلام كه براي دیدار برادرش امام رضا علیه السلام عازم ایران شده بود، در شهر قم بیمار شد و پس از چند روز بیماري، وفات یافت و در این شهر مدفون گردید. هم اكنون مقبره ایشان زیارتگاه شیعیان سراسر جهان و دانشگاه عالمان و مجتهدان شیعي است.

*اصحاب و یاران:

تعداد یاران، اصحاب و راویان امام موسي كاظم علیه السلام بسیار است. در این جا نام تعدادي از اصحاب بزرگ آن حضرت ذكر مي‏گردد:

1.علي بن یقطین.

2ابوصلت بن صالح هروي .

3. اسماعیل بن مهران.

4. حمّاد بن عیسي.

5. عبدالرحمن بن حجّاج بجلي.

6. عبداللّه بن جندب بجلي.

7. عبداللّه بن مغیره بجلي.

8. عبداللّه بن یحیي كاهلي.

9. مفضّل بن عمر كوفي.

10. هشام بن حكم.

11. یونس بن عبدالرحمن.

12. یونس بن یعقوب.

* زمامداران معاصر:

1. مروان بن محمد اموي – معروف به مروان حمار- 126 – 132 ق.

2. ابوالعباس سفاح عباسي 132 – 136 ق.

3. منصور عباسي 136 – 158 ق

4. مهدي عباسي 158 – 169 ق.

5. هادي عباسي 169 – 170 ق

6. هارون الرشید 170 – 193 ق.

امام موسي كاظم علیه السلام در عصر خلافت منصور عباسي به مقام امامت نایل آمد. از آن زمان تا سال 183 هجري، سال وفات آن حضرت، چندین بار توسط خلفاي عباسي دستگیر و زنداني گردید. تنها در دوران خلافت هارون الرشید به مدت چهار سال زنداني و در همان زندان به شهادت رسید.

* رویدادهاي مهم:

1. شهادت امام جعفر صادق علیه السلام، پدر ارجمند امام موسي كاظم علیه السلام، به دست منصور دوانیقي، در سال 148 هجري.

2. پیدایش انشعاباتي در مذهب شیعه، مانند: اسماعیلیه، اَفْطَحیه و ناووسیه، پس از شهادت امام صادق علیه‌السلام و معارضه آنان با امام موسي كاظم علیه السلام در مسئله امامت.

3. ادعاي امامت و جانشیني امام جعفر صادق علیه السلام، توسط عبدالله اَفْطَحْ، برادر امام موسي كاظم علیه السلام و به وجود آوردن مذهب افطحیه در شیعه.

4. اعراض بیشتر اصحاب امام صادق علیه السلام از عبدالله اَفْطَحْ، و گرایش آنان به امام‏ موسي كاظم علیه‌السلام.

5. مرگ منصور دوانیقي، در سال 158 هجري، و به خلافت رسیدن ابوعبدالله مهدي عباسي، فرزند منصور.

6. احضار امام موسي كاظم علیه السلام به بغداد و زنداني نمودن ایشان در آن شهر، به دستور مهدي عباسي.

7. زنداني شدن امام موسي كاظم علیه السلام در بغداد، در دوران حكومت هادي عباسي.

8. مبارزات منفيِ امام موسي كاظم علیه السلام با دستگاه حكومتيِ هارون‏الرشید، در مناسبت‏هاي گوناگون.

9. بدگویی و سعایت علي بن اسماعیل، برادرزاده امام موسي كاظم علیه السلام از آن حضرت، نزد هارون الرشید با توطئه‏چیني یحیي برمكي، وزیر اعظم هارون.

10. دستگیري امام كاظم علیه السلام در مدینه و فرستادن آن حضرت به زندان عیسي بن جعفر در بصره، به دستور هارون‏الرشید، در سال 179 هجري.

11. انتقال امام علیه السلام از زندان بصره به زندان فضل بن ربیع در بغداد.

12. انتقال امام علیه السلام از زندان فضل بن ربیع به زندان فضل بن یحیي برمكي.

13. مراعات كردن حال امام علیه السلام در زندان، توسط فضل بن یحیي و عكس‏العمل شدید هارون به این قضیه.

14. مضروب و مقهور شدن فضل بن یحیي، توسط هارون، به خاطر مراعات حال امام علیه السلام در زندان.

15. انتقال امام علیه السلام از زندان فضل بن یحیي به زندان سندي بن شاهك.

16. مسموم كردن امام علیه السلام با خرماي زهر آلود، توسط سندي بن شاهك در زندان.

17. شهادت امام كاظم علیه السلام به خاطر مسمومیت در زندان سندي بن شاهك، در 25 رجب سال 183 هجري.

18. انتقال پیكر مطهر امام موسي كاظم علیه السلام به جِسر (پل) بغداد و فراخوانيِ مردم براي دیدن آن توسط مأموران هارون‏الرشید.

19. انزجار سلیمان بن جعفر بن منصور دوانیقي از تحقیر پیكر امام موسي كاظم علیه السلام، توسط مأموران حكومتي، و دستور او به تجهیز و تكفین مناسب شأن پیكر آن حضرت و به خاك سپاري در مقابر قریش بغداد.

منبع: از كتاب “خاندان عصمت علیهم السلام” ، سید تقي واردي.

تهرام/1914/1275