تختي نماد انسانيت در تارك ورزش

دی ماه كه می آید بوی عطر تختی، بوی داغ تختی، بوی عشق تختی، بوی رنج تختی، بوی خوی تختی و بوی انسانیت تختی وجودمان را پر می كند.

در این ماه بی اختیار واژه هایی همچون مردانگی، جوانمردی، فتوت، مردمداری و از خودگذشتگی و دیگر واژه های پرمعنی و پرمغز می افتیم و یاد انسانیت انسان از خاطرمان می گذرد.

دی ماه كه می آید تختی دوباره زنده می شود و دوباره جان می گیرد و آیینه تمام قدی می شود از معرفت و كرامت انسانی و الگوی می شود برای همه نسلها.

وقتی در المپیك ملبورن بر سكوی نخست ایستاد و وقتی جهانیان در گوشه و كنار برای او كف زدند تختی در اندیشه ای دیگر بود، هر چند از زمین دور شد ولی باید به مردم نزدیك تر شود و تختی شد برای نشان دادن انسانیت در تارك ورزش.

16 دی ماه سال 1346 خبر ناگواری به گوش ایرانیان رسید و خبر از مرزهای جغرافیایی گذشت و خبر دردناك و هول آور بود و همه كسانی كه او را می شناختند با خبر مرگ او اشك از گونه هایشان سرازیر شد.

با اینكه برنامه ریزی خاصی برای تشییع جنازه او نشده بود اما بزرگترین تشییع جنازه آن زمان از تهران تا گورستان ابن بابویه شهرری برگزار شد.

همه ساله در این روز مراسم هایی برای آن جهان پهلوان برگزار می شود و خاطراتی را از او بیان می كنند ولی باید بیشتر فكر كنیم كه چرا جامعه امروز ما چنین مردان مردی را دیگر به خود نمی بیند.

تختی قبل از آنكه مدالها و افتخاراتش او را پیش مردم تختی كند، مردی و فتوتش او را در بین مردم جهان پهلوان ساخت.

غلامرضا تختی در روز پنجم شهریور ماه 1309 در خانواده‌ای متوسط و مذهبی در محله‌ خانی آباد تهران به دنیا آمد. غلامرضا با توجه به شرایط سخت زندگی تنها 9 سال به تحصیل پرداخت.

وی خود می‌گوید: 'مدت 9 سال در دبستان و دبیرستان منوچهری كه در همان خانی آباد قرار داشت، درس خواندم، ولی تنها خاطره‌ای كه از دوران تحصیل به یاد دارم، این است كه هیچوقت شاگرد اول نشدم، اما زندگی در میان مردم و برای مردم درس‌هایی به من آموخت كه فكر می‌كنم هرگز نمی‌توانستم در معتبرترین دانشگاهها كسب كنم'.

آشنایی تختی با ورزش و كشتی در باشگاه 'پولاد' واقع در میدان شاهپور سابق آغاز شد. وی كه پیش از این گودها و زورخانه‌های فراوانی دیده بود و شیفته‌ تواضع و افتادگی پهلوانانی كشتی و ورزشی باستانی شده بود، برای نخستین بار به باشگاه پولاد (واقع در خیابان شاهپور سابق) رفت و به دلیل علاقه و استعداد وافری كه نسبت به كشتی نشان داد مورد توجه مرحوم 'حسین رضی زاده' مدیر آن باشگاه قرار گرفت.

به این ترتیب تختی كه پس از بازگشت از مسجد سلیمان در دوران سربازی تمرینات كشتی خود را آغاز كرده بود با تمرین و پشتكار مثال زدنی رفته رفته خود را از میان بازنده‌ها بیرون كشید و سرانجام در سال 1330 در وزن 79 كیلوگرم به عضویت تیم ملی درآمد و در نخستین دوره‌ مسابقات كشتی آزاد قهرمانی جهان (هلسینكی - 1951) با وجود آن كه هنوز 21 سال داشت، نایب قهرمان جهان شد.

شادروان غلامرضا تختی در سال 1331 (1952) در نخستین حضور خود در رقابت‌های المپیك با كسب شش پیروزی و قبول یك شكست برابر 'دیوید جیما كوریدزه' از شوروی صاحب نشان نقره شد و در این مسابقات توانست حیدر ظفر ترك را كه سال پیش با غلبه بر تختی قهرمان جهان شده بود را شكست دهد.

تختی در دومین دوره‌ مسابقات جهانی كه در خرداد 1333 (1954) كه در توكیو برگزار شد، در وزن هفتم (78 كیلوگرم) به رقابت پرداخت كه با وجود پیروزی‌های درخشان و شایستگی فراوانی كه از خود بروز داد با قبول یك شكست غیر منتظره برابر 'وایكینگ پالم' سوئدی از راهیابی به فینال بازماند و در نهایت عنوان چهارمی این وزن را به دست آورد.

تختی شش ماه بعد در یك دیدار دوستانه در سوئد، 'پالم' را با ضربه‌ فنی شكست داد و باخت غافلگیرانه توكیو را به خوبی جبران كرد.

سومین دوره‌ مسابقه‌های قهرمانی جهان (استانبول - 1957) تجربه‌ تلخی برای مرحوم تختی بود كه در این دوره از رقابت‌ها، برای اولین و آخرین بار در وزن فوق سنگین آن زمان (87+ كیلوگرم) كشتی می‌گرفت، به دلیل وزن بسیار كمتر نسبت به رقیبان با دو باخت حذف شد.

پهلوان ایران با وجود حذف شدن در استانبول آبرومندانه كشتی گرفت و نتایجی كه به دست آورد با توجه به آن كه با وزن 92 كیلوگرم به مصاف كشتی گیران فوق سنگین رفته بود، در مجموع غیرقابل قبول نبود.

در بازی‌های المپیك ملبورن (استرالیا) كه در آذرماه 1335 (1956) برگزار شد تختی یك بار دیگر در وزن هفتم (87 كیلوگرم) به مصاف رقبایی از شوروی، آمریكا، ژاپن آفریقای جنوبی، كانادا و استرالیا رفت و با شكست تمامی حریفان اولین نشان طلای خود را به گردن آویخت.

جهان پهلوان تختی در اسفندماه همان سال با غلبه به مرحوم حسین نوری به مقام پهلوانی ایران دست یافت و صاحب بازوبند شد و در سال‌های 36 و 37 نیز این عنوان را تكرار كرد.

جهان پهلوان تختی در سال 1958 در بازی‌های آسیایی توكیو و مسابقات قهرمانی جهان در صوفیه به ترتیب نشان‌های طلا و نقره‌ این رقابت‌ها را به گردن آویخت و در مهر ماه سال 38 (1959) در چهارمین دوره‌ مسابقات كشتی آزاد قهرمانی جهان كه در تهران برگزار شد سومین عنوان قهرمانی جهان خود را كسب كرد.

'بوریس كولایف' از شوروی تنها كشتی گیری بود كه با امتیاز به تختی باخت و در پنج كشتی دیگر رقبای مجارستانی، لهستانی، فرانسوی، بلغار و ترك تختی با ضربه‌ فنی مغلوب پهلوان ایران شدند.

تختی كاپیتان تیم ملی و پر تجربه ‌ترین كشتی‌گیر ایران در رقابت‌های المپیك 1960 رم كه در این رقابت‌ها در وزن هفتم به میدان رفته بود، پس از پیروزی در پنج دیدار در مسابقه‌ نهایی با قبول شكست برابر 'عصمت آتلی' از تركیه به گردن آویز نقره دست یافت.

مسابقات قهرمانی جهان در یوكوهامای ژاپن میدانی فراموش نشدنی برای كشتی ایران بود؛ تیم ملی كشتی آزاد كشورمان پس از حضور در هشت دوره مسابقات المپیك و جام جهانی در رقابت‌های جهانی 1959 ژاپن، پرافتخار‌ترین حضور خود در تاریخ كشتی را رقم زد و با دریافت پنج نشان طلا، یك نشان نقره، یك نشان برنز و یك عنوان پنجمی به مقام قهرمانی كشتی آزاد جهان دست یافت.

جهان پهلوان تختی كه در این مسابقات در وزن 87 كیلوگرم به مصاف حریفان رفته بود با حضوری مقتدرانه آخرین مدال طلای خود را به گردن آویخت. كشتی‌گیران آزاد ایران در ششمین دوره رقابت‌های قهرمانی جهان در تولیدوی آمریكا (1962) نیز حضوری شایسته داشتند. وی در این مسابقات با حضور مقتدرانه در برابر 'وان براند' آمریكایی، 'مدوید' روسی و 'عصمت آتلی' كه از قهرمانان صاحبنام وزن هفتم بودند از حیثیت كشتی ایران به خوبی دفاع كرد و در نهایت پس از تساوی با 'مدوید' جوان تنها به دلیل 200 گرم اضافه وزن نسبت به حریف از دریافت نشان طلا محروم شد و به گردن آویز نقره رضایت داد.

قهرمان ارزشمند ایران در شرایطی در این دیدارها شركت كرد كه از بیماری خطرناكی رنج می‌برد با این حال عشق به ملت ایران او را به مصاف با بزرگترین قهرمانان جهان كشاند. شدت بیماری تختی به حدی بود كه پس از دیدار فینال سریعاً به نیویورك منتقل و روز بعد در بیمارستان بزرگ نیویورك تحت عمل جراحی قرار گرفت.

در فاصله سال‌های 1962 تا 1966 جهان پهلوان تختی با وجود سن بالا همچنان عضو تیم ملی ایران بود. اما تنها در بازی‌های المپیك 1964 توكیو شركت كرد كه در این دیدار با بد ‌اقبالی از كسب چهارمین نشان المپیك خود بازماند و به عنوان چهارمی جهان اكتفا كرد.

البته جانشینان تختی در مسابقات جهانی صوفیه (1963) و منچستر (1965) ‌از دریافت حتی یك امتیاز در وزن هفتم ناموفق بودند، این امر در كنار عشق وافری كه ملت ایران به جهان پهلوان داشتند، موجی از درخواست‌های مردمی و مطبوعاتی برای حضور مجدد تختی در رقابت‌های جهانی را برانگیخته بود. پهلوان 36 ساله ایران با وجود عدم آمادگی كافی و گذشتن از مرز بازنشستگی شركت در مسابقه‌های جهانی هزار و نهصد و شصت و شش (تیر ماه 1345) تولیدو را پذیرفت.

تختی در مسابقات انتخابی مسابقات جهانی 1966 از نظر نتایج فنی و پیروزی با ضربه‌ فنی، بهترین چهره شناخته شده و به عنوان بهترین كشتی گیر وزن هفتم ایران راهی آمریكا شده بود با این حال كارشكنی‌ها و برخوردهای سوئی كه از سوی برخی افراد و مقامات نسبت به او روا می‌شد روحیه‌ او را تضعیف كرده بود.

جهان پهلوان به هنگام عزیمت به آخرین سفر خود، در میان خیل عظیم مردمی كه برای بدرقه او و همراهانش آمده بودند گفت: 'هیچ چیز نمی‌تواند مرا خوشحال كند، پول، مدال طلا، عشق و حتی عشق. نسبت به این مردمی كه به فرودگاه آمده‌اند، احساس شرمندگی می‌كنم. راستی چقدر محبت بدهكارم؟ من چرا باید كشتی بگیرم؟ چرا باید همراه تیم، مسافرت كنم، تا سبب این همه مراجعت باشم؟ اگر پاسخ به این پرسش را می‌دانستم من هم می‌توانستم ادعا كنم چون دیگران هستم ... وقتی كسی نداند چه عاملی سبب خوشحالی‌اش خواهد شد، یقینا نخواهد توانست بگوید چرا كشتی می‌گیرد و چرا همراه تیم مسافرت می‌كند'.

تختی كه بی‌امید به مصاف تازه نفسی‌ها و جوانان جویای نام رفته بود، متاسفانه با بدترین قرعه‌ ممكن نیز مواجه شد به طوری كه پس از پیروزی پنج بر صفر در مقابل حریفی از مجارستان به مصاف 'الكساندر مدوید' و 'احمد آئیك' (نفرات اول و دوم این دوره از رقابت‌ها) رفت و با قبول شكست در برابر آنها برای همیشه با صحنه‌ كشتی خداحافظی كرد.

افتخارات جهان پهلوان غلامرضا تختی:

* بازی‌های المپیك:

1952 هلسینكی: مدال نقره وزن 79 كیلوگرم

1956 ملبورن: مدال طلای وزن 87 كیلوگرم

1960 رم: مدال نقره وزن 87 كیلوگرم

1964 توكیو: چهارم وزن 97 كیلوگرم

* قهرمانی جهان:

1951 هلسینكی: مدال نقره وزن 79 كیلوگرم

1954 توكیو: نفر پنجم وزن 87 كیلوگرم

1961 یوكوهاما: مدال طلای وزن 87 كیلوگرم

1962 تولیدو: مدال نقره وزن 97 كیلو گرم

* بازی‌های آسیایی:

1958 توكیو: مدال طلای وزن 87 كیلوگرم

جمع مدال‌های غلامرضا تختی: هشت مدال شامل؛ چهار طلا و چهار نقره

688/ 699