#
تهران ، خبرگزاری جمهوری اسلامی 88/07/14
علمی آموزشی.خزر.بالا امدن.ولگا
بندرانزلی - عضو هیات علمی مرکز ملی مطالعات و تحقیقات دریای خزر روز سه
شنبه در کارگاه کاربردی نوسانات آب دریای خزر گفت : نوسانات سطح آب دریای
خزر به میزان قابل توجهی وابسته به آبدهی رودخانه ولگا است که ضریب
همبستگی این دو در حدود 69/0 می باشد .
به گزارش ایرنا ، دکتر عبدالعظیم قانقرمه دلایل عمده نوسان آب دریای خزر
را عوامل زمین شناختی ، هیدروکلیمایی ( آب وهواشناسی ) و دخالتهای
انسانی عنوان کرد.
وی اظهار داشت :تراز آب دریای خزر یک پدیده پویا است بدین معنا که جدایی
این دریا از اقیانوس منجر به این شده است که تراز آن در یک دوره اقلیمی
و در مدت زمانی طولانی به ارامی افزایش یافته و وقتی به حداکثر مقدار خود
رسیده با همین اهنک و با تغییر دوره اقلیمی رو به کاهش نهد .
وی تصریح کرد:نوسانات تراز اب دریای خزر تابع تغییرات ورودی رودخانه های
منتهی به دریا و شدت تبخیر دریا است .
وی با اشاره به این که دوره پیشروی و پسروی آب دریای خزر معمولا به صورت
دوره ای است گفت : از سال 1357 تا 1375 سطح آب دریای خزر دو و نیم متر
بالا امد و بر اساس شواهد موجود پیش روی دریای خزر از این سال آغاز شده
است .
این عضو هیات علمی مرکز ملی مطالعات و تحقیقات دریای خزر متذکر شد : مشخص
نیست این روند پیشروی تا چه زمانی ادامه خواهد داشت .
قانقرمه خاطرنشان کرد: نباید این موضوع را از نظر دور داشت که دخالتهای
انسانی مانند برداشت منابع زیر سطحی چون نفت و گاز که سبب نشست زمین می
شود در تشدید فعالیتهای زمین شناسی بسیار تاثیرگذارند .
به گفته وی این موضوع سبب تغییرات کلی سطح اب دریای خزر نخواهد بود بلکه
با تغییر شکل کاسه خزر ، سبب اختلافات محلی در پیشروی و پسروی خواهد شد.
وی تصریح کرد: عامل دخالت های انسانی معمولا از طریق ورودی رودخانه صورت
می گیرد به طوری که از مهمترین آنها می توان به احداث سدهای مختلف بر روی
رودخانه ولگا نام برد که از سالهای 1937 تاکنون 11 سد استراتژیک روی این
رودخانه احداث شده است .
بالاترین آبدهی رودخانه ولگا در سال 1994 معادل 18/333 کیلومتر مکعب بوده
است به طوری که در این سال بالاترین تراز آب در طی 100 سال گذشته مشاهده
شده است .
پایین ترین آبدهی این رودخانه نیز درسال 1975 معادل 06/166 کیلومتر مکعب
دیده شده است که این سال تقریبا معادل پایین ترین تراز آب در دوره 100
ساله است .
بر این اساس نوسانات سطح اب دریای خزر به میزان قابل توجهی وابسته به
آبدهی رودخانه ولگا است که ضریب همبستگی این دو در حدود 69/0 است .
این عضو هیات علمی متذکر شد: از اندازه گیری های بعمل امده از نوسانات
تراز آب دریای خزر در 170 سال اخیر مشخص می شود که بالاترین تراز در حدود
80/ -24 ) منفی بیست و چهار / 80 سانتی متر ) و کمترین آن -55/28 )
منفی بیست و هشت / 55 سانتی متر ) بوده است .
وی یاداور شد : پس از بالا آمدگی شدید سطح اب خزر که معادل 4/2 متر ( دو
/ چهار دهم متر ) طی سالهای 1978 تا 1995 و برابر 13 سانتی متر رشد سالانه
بود از سال 1995 تا 1998 سیر پسروی دوباره شروع شد به طوری که در حدود
50 سانتیمتر کاهش داشت .
قانقرمه متذکر شد : اما از سال 1999 به بعد سطح اب دریای خزر با روند
بسیار ضعیفی در حال افزایش است .
وی اهدف عمده تراز سنجی آب خزر را جمع آوری داده های منظم ، از تراز اب
دریای خزر در نواحی مختلف ساحلی به منظور تکمیل بانک اطلاعات اب و
هواشناسی دریای خزر ، ارائه گزارشهای منظم از نوسانات سطح اب دریای خزر ،
بهره گیری در مطالعات هیدرو مورفودینامیک نواحی ساحلی ، بهره گیری در
مطالعات پدیده های هواشناسی دریایی از جمله در مدهای توفانی ، بهره گیری
در تعیین بستر و حریم نواحی ساحلی عنوان کرد.
دکتر قانقرمه عدم پراکنش مناسب ایستگاههای ترازسنجی در سواحل جنوبی خزر
را از جمله مسائل عمده کنونی عنوان و ابراز امیدواری کرد شاهد افزایش
تعداد این ایستگاهها در مناطق مناسب باشیم .
ایران دارای هفت ایستگاه تراز سنجی دریای خزر در سواحل جنوبی این دریا
در استانهای گیلان ، مازندران و گلستان است .کد/ 2
620/506
