#
تهران ، ایرنا: 30 شهریور 1382 برابر با 21 سپتامبر 2003
از :حسن معظمی گودرزی
زمانی که سینما به عنوان هنر هفتم، حیات خود را در عرصه اجتماعی
انسانها آغاز کرد، موضوع جنک ، همواره مورد توجه فیلمسازان و تهیه کنندگان
قرار گرفت.
رنجها، تلخیها و ناکامیها و تعدی متجاوزان و از سوی دیگر مقاومت و
ازخودگذشتگیهای مردان و زنانی که در مقابل پیشروی دشمن حماسه ها آفریدند،
همیشه دستمایه ای برای تولید فیلمهای کوتاه و بلند بوده است.
ایران نیز همچون برخی از کشورها که صحنه های تلخ زورمداران و متجاوزان
را تجربه کرده، در هشت سال دفاع مقدس موضوعات گوناگونی از رشادتها و
حماسه ها را در اختیار هنرمندان حوزه سینما قرار داده است.
اینکه سینمای ایران، به موضوع دفاع مقدس آنچنان که شایسته است
پرداخته یا خیر؟ پرسشی است که کارشناسان و منتقدان سینمایی پیرامون آن
به بحث و گفت وگو پرداخته اند.
برخی از کارشناسان معتقدند، سینما به عنوان مهمترین رسانه هنری در
انتقال واقعیتها و مفاهیم ارزشی دوران دفاع مقدس به نسل جوان از جایگاه
ممتازی برخورداراست اما نویسندگان و سینماگران نتوانستند ازآن بهره گیرند.
از سوی دیگر برخی از فیلمسازان می گویند که تولید و عرضه آثار
غیرواقعی، ضعیف و تکراری، سینمای جنک را همچون دیگر گونه های سینمایی با
ریزش شدید مخاطب مواجه کرده است.
این عده در توضیح ادعای خود، برخوردهای سلیقه ای، دخالت نهادهای غیر
مسئول و نبود آزادی عمل را از مشکلات فیلمسازی در حوزه دفاع مقدس عنوان
می کنند.
در مقابل عده ای از سینماگران نیز نبود باور و عزم جدی نزد مسئولان
فرهنگی و امکانات محدود را از جمله مشکلات این حوزه ارزیابی می کنند.
"جمال شورجه" کارگردان عرصه سینمای جنک معتقداست که سکوت دست
اندرکاران حوزه دفاع مقدس در حقیقت فریاد بلندی دراعتراض به وضعیت موجود
این گونه سینمایی است.
وی در گفت وگو با خبرنگار ایرنا، افزود: احساس می کنم در طول 10 سال
گذشته هرچه درباره سینمای جنک گفتیم و شنیدیم بی فایده بوده است ، اما
تکلیف داریم بگوئیم و اعتراض خود را بیان کنیم.
کارگردان فیلمهای "حماسه مجنون"، "عملیات کرکوک" و "دایره سرخ" خاطر
نشان کرد: اکنون که کشور در معرض هجوم همه جانبه دشمن قرار دارد، توجه
به سینمای ارزشی اعتماد به نفس و روحیه مردم را افزایش می دهد.
شورجه از گسترش تولید آثار اجتماعی با مضامین جوانان و عشق به شدت
انتقاد کرد و در عین حال گفت : سینمای جنک، جامعه را در مقابل تهدیدهای
اجتماعی و آسیب های اخلاقی واکسینه می کند.
این کارگردان، عدم هماهنگی، مشکلات اداری، نبود بودجه مناسب و متولی
مشخص را از مشکلات سینمای جنک برشمرد.
"حبیب الله کاسه ساز" تهیه کننده سینما نیز تاکید کرد: تا زمانی که عزم
ملی برای حمایت از سینمای ارزشی ایجاد نشود، این سینما در موضع ضعف خواهد
ماند.
وی افزود: متاسفانه برخی از مسئولان فرهنگی به سینمای دفاع مقدس باور
ندارند و همین امر در تضعیف و حاشیه نشینی این سینما موثراست.
کاسه ساز، سکوت در مقابل هجمه به سینمای جنک را جایز ندانست و ادامه
داد: برای مواجهه با مخالفان این سینما دائم باید فریاد زد.
تهیه کننده فیلمهای "مزرعه پدری" و "کنار رودخانه" نسبت به گسترش تولید
آثار سطحی هشدار داد و گفت: هرچه از عرصه دفاع مقدس دور شویم به سینمای
مبتذل نزدیک خواهیم شد.
کاسه ساز همچنین به تولید بیش از 15 فیلم سینمایی توسط نهادهای فرهنگی
و سینماگران باموضوع دفاع مقدس در دوسال گذشته اشاره کرد و افزود: این
روند نشان از توان دست اندرکاران در حمایت از سینمای جنک است.
همچنین تهیه کننده فیلم "مزرعه پدری" خواستار توجه جدی دولت ، نهادهای
مختلف و استقبال مردم از تولید آثار بصری سینمای جنک شد.
"عبدالحسن برزیده" رییس سابق انجمن سینمای دفاع مقدس ارائه رویکردی
نوین در تولید فیلمهای دفاع مقدس را ضروری خواند و گفت: جذب مخاطب تنها
راه نجات سینما است.
وی تاکید کرد: برای عبوراز بحران سینما، بازنگری دربرنامه ها، انتخاب
موضوعات متنوع و آزادی عمل در حوزه فیلمسازی اساسی است.
برزیده افزود: برای گذر از مشکلاتی که فراروی سینمای دفاع مقدس و یا
اصولا صنعت سینما قرار دارد، تعامل فیلمسازان واستفاده از نظرات آنان در
تدوین روشها، حائز اهمیت است.
وی درباره اینکه چرا " آثار سینمای جنک نتوانسته پیام واقعی و تحلیلی
مناسب از دوران دفاع مقدس به نسل پس از جنک منتقل کند؟"، گفت: برای مرور
فعالیتهای گذشته و ارائه رویکردهای تازه، نیاز به برنامه و زمان داریم و
طبیعتا دراین مدت میان مخاطب و سینمای دفاع مقدس فاصله بوجود خواهد آمد.
رییس سابق انجمن سینمای دفاع مقدس خاطرنشان کرد: مشکلات به سرعت حل
نمی شود، تغییر روش ها و نحوه تنظیم فیلمنامه ها اجتناب ناپذیراست ، امااین
موضوع نباید به عنوان توقف سینمای دفاع مقدس تعبیر شود.
برزیده تصریح کرد: بحران سینما نباید مانعی برای تولید فیلم جنگی
باشد زیرا دوران دفاع مقدس بخشی از تاریخ ایران به حساب می آید.
"محمدعلی سجادی " کارگردان سینما نیز ایجاد محدودیت و نبود خلاقیت
را مشکل اساسی سینمای ایران خواند و گفت: ضعف ها فقط با ابتکارعمل برطرف
می شود.
وی خاطرنشان کرد: زمانی می توان به نقطه آرمانی در حوزه هنر و سینما
دست یافت که میدان عمل برای هنرمندان و سینماگران در همه عرصه ها گسترده
باشد.
سجادی که فیلمهای "بازجویی یک جنایت"، "رنک شب"، "اثیری " و "جنایت"
را کارگردانی کرده است، افزود: در شرایط غیرطبیعی نمی توان رشد کرد و به
موضوعهای اساسی پرداخت.
وی درباره عوامل رکود صنعت سینما، بر محدویت های این حوزه تاکید کرد و
گفت: همواره عده ای غیرمسوول در فضای فرهنگی کشور التهاب آفرینی می کنند که
حوزه دفاع مقدس نیز از این قاعده مستثنی نیست.
کارگردان فیلم "اثیری " توضیح داد: وقتی جذابیت و نشانه ای از رشد در
فیلمهای سینمایی دیده نشود، طبیعی است که مردم برای رفتن به سینما رغبتی
نشان نمی دهند.
سجادی، ضعف فیلمنامه، ناتوانی سینماگران و نبود امکانات را از دیگر
عوامل رکود سینما به خصوص سینمای جنک دانست وافزود: برای گذر از بحران ها
باید به اهالی هنر اعتماد کرد.
وی، برنامه ریزی دقیق و حمایت جدی دولت از گونه های مختلف سینما را از
جمله حوزه دفاع مقدس را ضروری دانست و خواستار تعامل هنرمندان شد.
"سعید سهیلی" دیگر فیلمساز سینما نیز معتقداست که برخوردهای سلیقه ای و
نبود آزادی عمل، سینماگران را از تولید آثار با موضوع جنک دورساخته است.
کارگردان فیلمهای "مردی شبیه باران"، "شب برهنه" و "مردی از جنس
بلور" ادامه داد: برخی از افراد غیرمسئول اما موثر در حوزه سینمای دفاع
مقدس با تنک نظری و مانع تراشی از فعالیت فیلمسازان خلاق در این حوزه
جلوگیری می کنند.
وی توضیح داد: جنک سرشار از موضوعهای ناگفته است که عده ای نیز
نمی خواهند این مسائل در قالب آثار بصری بازگو شود، آنان پیوسته با
شعارهای به ظاهر ارزشی ، مانع واقع گرایی سینمای جنک می شوند.
سهیلی گفت: مردم برای چیزی هزینه می کنند که موضوع آن برایشان ملموس
و باورپذیر باشد، کدامیک از آثار جنگی به این مسئله توجه داشته است. دشمن
قوی و سرکش بود و ما جانانه دفاع کردیم آیااین دفاع نیز در آثار سینمای
جنک به درستی منعکس شد.
کارگردان فیلم "مردی شبیه باران" ادامه داد: تازمانی که در حوزه
فیلمنامه نویسی و نوشتاری سینمای جنک تحول اساسی رخ ندهد و نظارت های غیر
مسئولانه و غیرتخصصی برداشته نشود، نمی توان خیلی به آثار تولیدی در این
عرصه امیدوار بود.
وی، خواستارایجاد زمینه مناسب برای تولید فیلم و حمایت جدی نهادهای
مسئول در عرصه دفاع مقدس شد.
221
