چگونگی پیشگیری از بیماری شایع فصل گرما
..................................................
تهران ، خبرگزاری جمهوری اسلامی 87/03/22
علمی آموزشی.بیماریهای تابستان .اسهال
فصل گرما آغازگر بیماری های مخصوص این فصل است که به آرامی خود را نشان
می دهد. مهم ترین بیماری های این فصل عموما به علت رعایت نکردن بهداشت و
مصرف مواد غذایی سرد آلوده بوجود می آید.
غذاهای مخصوص فصل سرد، بیشتر از نوع غذاهای گرم است که حرارت آن باعث
از بین رفت ـن میکروب ها می گردد اما در فصل گرما با توجه مصرف غذاهای
سرد، شرایط برای رشد می ـکروب ـها بیشت ـر ف ـراهم م ـــی شود و در نتیجه
دستگاه گوارش مصرف کننده این نوع غذا، تحت ثاثیر قرار گرفته و بیماری
خود را به اشکال مختلف ازجمله اسهال نشان می دهد.
به طور کلی اسهال را می توان به دو نوع حاد آبکی و خونی تقسیم کرد:
الف- اسهال حاد آبکی
عموما اسهال حاد در ابتدا به صورت درد شکمی خود را نشان می دهد که با دل
پیچه همراه است و به دنبال آن فرد دچار اسهال شده که شل و آبکی بوده و
گاهی به علت دفعات زیاد دفع، فرد دچار ناتوانی در کنترل اجابت مزاج خود
می شود. در پاره ای اوقات، فرد مبتلا، دچار تب نیز می شود. به طور کلی
برای این نوع اسهال، علل متعددی وجود دارد و علل عفونی از مهم ترین
آنهاست و انواع گوناگونی از باکتری ها، انگلها و ویروس ها، این نوع اسهال
را تولید می کنند.
عوامل افزایش دهنده خطر: 1- مسمومیت غذایی که در فصل تابستان شایع است و
بیشتر در اثر مصرف مواد غذایی غیر بهداشتی مثل یخمک یا بستنی آلوده بوجود
می آید . 2- بیماری های دستگاه گوارش مثل کرون یا انواع بیماری هایی که
با سوء جذب همراه هستند. 3- بیماری های لوزالمعده 4- کولیت عصبی که همان
روده تحریک پذیر است. 5- مصرف داروهایی مثل آنتی بیوتیک، ضد اسید،
کینین و یا مسهل ها. 6- مصرف زیاد آلو و حبوبات یا ایجاد آلرژی غذایی، 7-
آب تصفیه نشده و آلوده، 8- زندگی در محیط شلوغ و پر ازدحام 9- سرطان ها.
با وجود همه این عوامل تنها کار منطقی پیشگیری از ابتلا به اسهال است نه
درمان. چون معمولا اسهال در همه افراد اتفاق می افتد و اگر فرد، خود
بتواند دلایل آن را بفهمد می تواند از آن جلوگیری کند (مثلا مصرف یک نوع
غذای خاص یا دارو یا رعایت نکردن بهداشت.)
پیشگیری:
1- از خوردن غذاهای خام و نیم پز مثل غذاهای بوفه ای یا پیک نیکی در فصل
گرما که چندین ساعت در بیرون قرار دارند خودداری شود . 2- رعایت بهداشت
(اعم از بهداشت فردی، محیط، آب، مواد غذایی ) از مهمترین نکته در پیشگیری
از اسهال است. اسهال عموما طی 24 تا 48 ساعت برطرف می شود و اگر طول بکشد
می تواند بدن را دچار کم آبی کند که خصوصا در شیر خواران بسیار مهم است.
درمان:
1- به پزشک مراجعه کرده، دقیقا علائم بیماری توضیح داده شود. 2- اگر دل
پیچه وجود دارد به آرامی دراز بکشید و روی شکم خود کمپرس آب داغ بگذارید
و زیاد مایعات بنوشید. اگر همراه اسهال تهوع دارید تنها قطعات کوچک یخ
را بجوید و اگر تهوع ندارید مایعات شفاف را به طور تدریجی بنوشید تا
زمانی که اسه ــال برطـرف شود، می توانید از چای کم رنگ و سوپ استفاده
کنید. از مصرف کافئین مثل نوشابه ها، شیر، محصولات لبنی و الکل حتما
خودداری کنید. پس از رفع علا ئم، غذاهای نرم مثل غل ـات، برنج، تخم مرغ
وسیب زمینی پخته شده و ماست به مدت 2-1 روز میل کنید و 2 تا 3 روز بعد از
رفع اسهال، رژیم غذایی عادی خود را از سر بگیرید بهتر است از مصرف میوه
و غذاهای پر ادویه تا چند روز بعد اجتناب کنید. 3- اگر اسهال بیش از 48
ساعت طول بکشد و یا خون در اسهال بود و تب بالا داشتید درد شدیدی در قسمت
راست شکم داشتید و علا ئم کم آبی در شما بوجود آمد حتما به پزشک مراجعه
کنید. ب ـه اسهال حاد در کودکان بخصوص شیر خواران از نظر کم آبی دقت کنید
چون عوارض بسیار شدیدی می تواند داشته باشد.
ب: اسهال خونی :
این اسهال برخلاف اسهال حاد معمولا از یک نوع باکتری به نام شیگلا بوجود می
آید. این بیماری در اثر تماس افراد آلوده با غیرآلوده منتقل می شود که از
زمان ورود باکتری تا شروع علا ئم 4-1 روز طول می کشد. علا ئم به صورت تب و
اسهال ظاهر شده و سپس خون، مخاط و چرک در داخل اسهال دیده می شود؟ فرد
دچار دل پیچه شدید و حالت تهوع و استفراغ به فرد بیمار دست می دهد. در
ادامه ممکن است بیمار دچار دردهای عضلانی شده که در اینصورت فرد مبتلا را
کاملا ناتوان می کند.
پیشگیری:
1- این بیماری از طریق غذا، آب آلوده و یا دست فرد مبتلا منتقل می شود،
بنابراین باید نکات بهداشتی را کام ـلا رعایت کرد.
2- نکته مهم در مورد این میکروب این است که در تعداد بسیار کم می تواند
سبب بیماری شود این حالت بر خلاف بیشتر میکروب ها است که درتعداد زیاد
تولید بیماری می کنند. 3- عموما زندگی در محیط شلوغ و یا غیر بهداشتی می
تواند سبب شیوع بیماری شود، این حالت مثلا در پادگان های نظامی،
آسایشگاهها، خوابگاههای دانشجویی و دانش آموزی، مدارس و مکان هایی نظیر
اینها خود را نشان می دهد.
5- بعد از اجابت مزاج باید حتما دستها را کاملا شست و از دست زدن به مواد
غذایی خودداری نمود.5- جداسازی فرد مبتلا از دیگران. 6- می بایست لباس های
فرد آلوده و ملحفه های وی را در آب جوش قرار داد و بعد آن را شست.
درمان:
این بیماری عموما با درمان در مدت 5-3 روز قابل معالجه است. اغلب افراد
به فرم خفیف بیماری مبتلا می شوند ولی در صورت مبتلا شدن به فرم شدید می
تواند حتی مرگبار هم باشد و این حالت در بچه ها و شیر خواران خیلی بیشتر
است.
از جمله عوارض این اسهال می توانیم کم آبی را نام ببریم که این حالت
خصوصا در کودکان و شیر خواران بسیار مهم است.
در بعضی موارد باکتری می تواند وارد خون شود و سایر اعضاء بدن مثل کلیه
ها، کیسه صفرا، کبد و مفاصل را درگیر کند که این حالت می تواند حتی منجر
به مرگ شود.
اصول کلی درمان مانند اسهال حاد است که جایگزینی مایعات از دست رفته
بهترین کمک را به بهبود بیمار می کند.
بیمار باید از مایعات و جامدات نرم استفاده کند و بعد رژیم غذایی عادی
خود را از سر گیرد.
از مصرف داروهای ضد اسهال جدا خودداری کنید چون سبب طولانی شدن دوره
بیماری می شوند.
نکته مهم در تمام اسهال ها پیشگیری از طریق رعایت بهداشت است.
گروه گزارش ایرنا برگرفته از مطالب تحقیقی دانشگاه علوم پزشکی شیراز
شماره 053 ساعت 12:21 تمام
