جبار باغچه بان، نخستین معلم گل های خاموش در ایران
..................................................
خبرگزاری جمهوری اسلامی 87/09/03
اجتماعی.داخلی.مدارس.استثنایی
چهارم آذرماه سالروز درگذشت بنیانگذار آموزش ناشنوایان در ایران، جبار
باغچه بان است. استاد باغچه بان - عسکرزاده - یکی از خادمان پر تلاش فرهنگ
ایران و به معنای واقعی کلمه، معلم بود. زنده یاد باغچه بان سال 1297
شمسی، آموزگاری را در شهر مرند آذربایجان آغاز کرد.
بعدها به مناسبت تاسیس نخستین کودکستان خود در تبریز، به نام باغچه اطفال
نام خانوادگی خود را به باغچه بان تغییر داد. باغچه بان را باید نخستین
کسی دانست که در ایران آموزش سمعی و بصری را به نظام آموزشی کشور وارد
کرد.
او با خلاقیت خاص خود، وسایل سمعی و بصری می ساخت تا به وسیله آن به دانش
آموزان کودکستانی بیشتر و بهتر بیاموزد. ایجاد آموزش قبل از دبستان و
بنیانگذاری آموزش و پرورش ناشنوایان در ایران از افتخارات باغچه بان است.
باغچه بان همچنین نخستین مولف و ناشر کتاب کودک در ایران است. او از سال
1307 علی رغم دشواری های فراوان چاپ و کلیشه، چاپ کتب مخصوص کودکان را با
تصاویری که خود می کشید، آغاز کرد.
یکی از کتاب های وی با عنوان بابا برفی از سوی شورای جهانی کتاب کودک به
عنوان بهترین کتاب کودک انتخاب شد. وی کتابهای دیگری چون کتاب حساب ویژه
و کتاب آموزش کر و لال ها را به رشته تحریر در آورد. از ابتکارات باغچه
بان می توان به روش شفاهی در تعلیم ناشنوایان، اختراع گوشی استخوانی یا
تلفن گنگ، کشف خواص صوت ها و تقسیم بندی آنها، تهیه وسایل مختلف بصری
برای تدریس ناشنوایان و اختراع گاه نما اشاره داشت.
پس از تعطیلی باغچه اطفال در تبریز، باغچه بان فعالیت آموزشی خود را در
شیراز به مدت شش سال دنبال کرد و در سال 1312 کار آموزش ناشنوایان را در
خیابان سعدی تهران در خانه ای محقر با شش کودک کر و لال پی گرفت.
باغچه بان شیوه آموزشی جدیدی در تدریس الفبای فارسی به وجود آورد که
ترکیبی از روش مکتب خانه ها و مدارس قدیم ایران و روش مدارس آن روز بود.
شیوه آموزشی باغچه بان در ارتباط با ناشنوایان نیز یک روش تجربی و ابتکار
بدون اقتباس از الگوهای خارجی بود. الفبای گویای باغچه بان شهرت بین
المللی دارد.
وی در سال 1313 امتیاز مدرسه ناشنوایان باغچه بان را گرفت و همان سال
مدرسه ناشنوایان تهران در یوسف آباد را بنا نهاد و در اختیار دانش آموزان
ناشنوا قرار داد. وی در طول کار، روش شفاهی را که یافته بود، استوار
ساخت و در نتیجه امروز در همه مدارس ناشنوایان به کودکان حرف زدن و لب
خوانی آموخته می شود.
باغچه بان برای آسان کردن روش آموزش ناشنوایان، الفبای دستی خود را
اختراع کرد. این الفبا از نظر اینکه با خاصیت اصوات مطابقت دارد، کمک
تلفظ است و نه جانشین آن و از این رو در نوع خود بی نظیر است.
وی در سال ها تعلیم و تربیت به کودکان به روشی دست یافت که امروز آن را
روش ترکیبی می گویند. اکنون این روش بعد از گذشت این همه سال به عنوان
مترقی ترین روش در مدارس به ویژه آموزش دبستان در سراسر کشور مورد
استفاده قرار می گیرد.
باغچه بان، نخستین معلم گل های خاموش در ایران، پس از اینکه با دست هنر
آینه ای برای کر و لال ها ساخت و از چشم به جای گوش، چهره صوت را برای
آنان ترسیم کرد، سرانجام در چهارم آذر ماه سال 1345 با امید به آینده ای
روشن برای ناشنوایان در سن 82 سالگی دیده از جهان فرو بست.
از: محمد جعفرآبادی - مدیر حوزه ریاست سازمان آموزش و پرورش استثنایی
وزارت آموزش و پرورش
شماره 039 ساعت 13:36 تمام
