دستبافته های خراسان شمالی نگاره ذهن و اعتقاد هنرمندان است
........................................................
بجنورد ، خبرگزاری جمهوری اسلامی 29/02/86
داخلی.اجتماعی.صنایع دستی.
صنایع دستی در استان خراسان شمالی که سکونتگاه اقوام مختلف کرد، ترکمن،
ترک، کرمانج، فارس و تات است از تنوع و گونه گونی کم نظیری برخوردار می باشد
به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی کارشناسان و دست اندرکاران امور صنایع
دستی با اشاره به غنا و تنوع هنرهای دستی صنعتگران چیره دست اقوام مختلف
این خطه، از این استان به عنوان "جزیره صنایع دستی" یاد می کنند.
با این حال آنان بر این باورند که قبل از تقسیم "خراسان" به علت
دورافتادگی این خطه از مرکز استان، این صنایع چندان شناسایی و مورد حمایت
قرار نگرفته و بعضا رفته رفته به ورطه فراموشی سپرده شده اند.
سفره کردی، گلیم، زیلو، پلاس، فرش و پشتی ترکمن و فرش های کرمانجی و دهاتی
و تولیدات نمدی از جمله صنایع دستی این استان هستند که بعضا در کشور و
حتی جهان کمتر نظیری برای آنها می توان یافت.
معاون صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان
شمالی گفت: دستبافته های این استان نگاره ذهن و اعتقاد هنرمندان بافنده
است.
فرشته دستپاک در گفت و گو با خبرگزاری جمهوری اسلامی اظهار داشت: بافته
های داری این استان هنر و ذوق قومیت های مختلف مانند کرد، ترک، ترکمن، تات
و فارس است که به این دلیل نیز از تنوع چشمگیری برخوردارند.
وی گفت: طرح، رنک و نقش های دست بافته ها همگی ذهنی است که ریشه در
اعتقادات و باورهای بافندگان دارد که با توجه به گوناگونی نژادهای قومی،
می توان تنوع ذوق، هنر، خلاقیت و ابتکار هنرمندان نژادهای مختلف را در آنها
سراغ گرفت.
او با بیان اینکه حدود 60 درصد از جمعیت این استان روستایی و عشایر
هستند افزود: به دلیل وجود تنوع آب و هوایی، بافت جمعیتی و جغرافیایی و
وجود دام و گیاهان مختلف در دامنه کوه ها و کوهپایه ها در سالهای نه چندان
دور کارگاه های فراوان رنگرزی، ریسندگی، پشم بافی در این استان برپا بود.
وی گفت: اما به تدریج حمایت نکردن از این صنایع و عدم بازاریابی برای
افزایش سود دست اندرکاران و فعالان این بخش، موجب رکود این صنایع شده و
بسیاری از آنان را به کنار گذاشتن این هنرها ناگزیر کرد.
"سفره کردی" یک هنر خاص از بافته های منحصر به فرد زنان کرد عشایر استان
خراسان شمالی است و به عنوان هنری وصف ناپذیر مطرح است که نمادهای مذهبی
و احساسی آنان نسبت به طبیعت را در خود جای داده و نقش های بافته شده نشان
از عظمت فرهنک و اعتقادات و آداب و رسوم قوم کرد دارد.
نمادها در سفره کردی همگی بیانگر شکر به درگاه خدا و نعمات الهی و
احترام به طبیعت است.
نگاره و نقوش گلیم کرمانجی در واقع نقش مایه های کهن هستند که در نوع
خود بی نظیر هستند.
نقشهای بافته شده در این هنر بیشتر حیوان و انسان است، نمادها در سفره
کردی بیشتر نماد شکر به درگاه خداوند است.
"گلیم" خراسان شمالی نیز از جمله دست بافته هایی است که محققان سابقه هفت
هزار ساله برای آن قائلند و طرحهای مندرج در آن متاثر از فرهنک سنتی و
محیط جغرافیایی طبیعی بافندگان است.
در روستاهای خراسان شمالی بافندگان برای بافت از نقشه استفاده نمی کنند
و نقشه های ذهنی آنها هر نوع سلیقه ای را ارضا می کند.
گلیم بافته صنعتگران خراسان شمالی در زمینه های مختلفی مانند تهیه پشتی،
خورجین، پادری، رختخواب بند، کوله پشتی، کیف زنانه، جوراب، دستکش و نیز
بازوبند کاربرد دارد.
به گفته کسانی که با فرش و بافته های داری منطقه سر و کار دارند تنها در
شهرستان شیروان نزدیک به 12 هزار نفر بافنده گلیم و سفره کردی فعالیت
دارند.
"جاجیم" دیگر دستبافته ای ضخیم راه راه و رنگین است که عمدتا به عنوان زیر
انداز، پتو، روتختی، جل اسب و کفپوش کاربرد دارد.
"پلاس" نوعی گلیم پشمی است که از دیرباز به عنوان یک زیرانداز مناسب جهت
محافظت از رطوبت، سرما و گرمای زمین بکار می رود و بدین لحاظ در مفروش کردن
کف چادرهای عشایر خراسان شمالی و ساختن سیاه چادر و نیز خانه های روستایی
مورد استفاده بیشتری دارد.
پلاس در سایر نقاط ایران نیز بافته می شود ولی بافت "پیچ" آن منحصر به
خراسان شمالی است.
"فرش کردی" حاصل ذوق و هنر زنان عشایر این خطه است که داربافت فرش کردی
زمینی بوده و رنک های مورد استفاده آن رنگهای گرم بوده که از عشق، زندگی و
امید به آینده عشایر حکایت دارد.
"فرش و پشتی ترکمن" هنر زنان ترکمن استان است که در منطقه مرزی جرگلان
بجنورد و نیز شهرستان مانه وسملقان رواج دارد که با نقوش زیبا و خاص خود
چشم هر بینده ای را خیره می کند.
طرح فرشهای ترکمن از لحاض شکل هندسی و شکستی خطوط ایلی، خاص مردم کوچ
نشین است که به صورت ذهنی بافته می شود و ترکمن یموتی، شانه ای ، غزال گز،
آغال، چهارقاب و قاشقی طرحهای فرعی این نقوش را تشکیل می دهند.
پشتی ترکمن بیشتر شبیه قالیچه است که در آن از چهار رنک قزل، قره طلایی
و آق استفاده می شود و نقوش را گلچه و قره نقش می خوانند.
"نمد مالی" یکی از هنرهای برجسته منطقه جرگلان و مانه وسملقان بوده که
اکنون روی در فراموشی نهاده است.
مسوولان صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان
شمالی نبود آماری منسجم از تعداد بافندگان و تولیدات صنایع دستی در بانک
اطلاعاتی این استان را از خلاء های موجود برای تصمیم گیری و برنامه ریزی در
این خصوص عنوان می کنند.ک/4
7184/626/660
شماره 115 ساعت 54:13 تمام
انتهای پیام E29.13-54-54
