خبرنگاری حرفه ای جذاب اما پرخطر
#
تهران ،خبرگزاری جمهوری اسلامی 14/05/83
حرفه خبرنگاری اگرچه حرفه ای جذاب و پرطرفدار است اما یکی از مشاغل
سخت و پرخطر نیز به شمار می رود. به قول "کوفی عنان " دبیر کل سازمان ملل
متحد، " خبرنگاری شغلی خطرناک و یگانه حرفه بیدارکننده وجدان های آزاد
و عامل آزادی بیان است ."
حرفه خبرنگاری ایجاب می کند تا خبرنگاران نه تنها در شرایط عادی بلکه
در شرایط ناگوار ناشی از بلایای طبیعی مانند سیل و زلزله و در جریان جنک ها
و آشوب های سیاسی نیز به تهیه خبر و گزارش بپردازند.
به این جهت هر ساله تعداد زیادی از خبرنگاران جان خود را در راستای
انجام وظایف شغلی خود از دست می دهند. از طرف دیگر اخبار و گزارش های
خبرنگاران ممکن است منافع افرد، گروه ها و یا مقام های سیاسی را به خطر
بیاندازد. در چنین وضعیتی خبرنگار تهدید یا زندانی می شود و حتی ممکن
است به قتل برسد.
خبرنگاران به عنوان یکی از عناصر مهم رکن چهارم دموکراسی، هزینه های
زیادی را متحمل می شوند و همواره با خطر مواجه هستند. براساس آمار منتشر
شده در رسانه ها در سه ماهه اول سال 2004 میلادی، 17 خبرنگار در نقاط
مختلف دنیا کشته شدند. در سال 2003 نیز 42 خبرنگار در سراسر جهان به
قتل رسیدند.
براساس گزارش سازمان غیردولتی " گزارشگران بدون مرز"، شمار
خبرنگارانی که در سال گذشته به قتل رسیده اند تقریبا دو برابر سال 2002
میلادی بوده است.
بر اساس این گزارش، در سال گذشته میلادی 766 خبرنگار در کشورهای
مختلف بازداشت شدند و هزار و 460 نفر دیگر مجروح شده یا مورد تهدید
قرار گرفتند و 200 خبرنگار نیز زندانی و بازداشت شدند.
آسیب پذیری کار خبرنگاری از ابعاد دیگر نیز قابل بررسی است. خبرنگاری
حرفه ای سخت و زیان آور است. خبرنگار همواره با اضطراب و التهاب اخبار و
رویدادهای گوناگون را دنبال می کند و با دلهره به افشاگری می پردازد.
بر اساس پژوهش های دکتر فرانسیسکو خوزه فلورس متخصص داخلی و عضو
انجمن روزنامه نگاران اسپانیا، دنبال کردن اخبار روزانه سبب افسردگی،
ناراحتی های تنفسی، بی خوابی و به ویژه درصد زیادی سکته در میان روزنامه
نگاران می شود.
به نوشته فصلنامه رسانه این پزشک اسپانیایی می گوید که خود شاهد
بروز بیماری های فراوان مانند خستگی ناشی از کار زیاد، سکته مغزی و
زخم معده در میان روزنامه نگاران بوده است.
شرایط کاری خاص، موجب آسیب پذیری شدید خبرنگاران می شود، حتی اگر از
خطرهای عمده مانند کشته شدن خبرنگاران در حین انجام وظایف شغلی صرف نظر
کنیم، باز هم می بینیم که خبرنگاران نسبت به دارندگان سایر حرفه ها آسیب
پذیرترند.
دکتر کامبوش یکی دیگر از پژوهشگران مسائل آسیب های وارد بر خبرنگاران
می گوید: هفتاد درصد خبرنگاران قبل از رسیدن به سن بازنشستگی جان می
سپارند، وی علت چنین پدیده ای را فرسوده شدن سریع جسمی خبرنگاران به دلیل
متشنج بودن کارهای خبری و مداوم در این حرفه اعلام کرد.
بر اساس تحقیقات علمی انجام شده در کشورهای مختلف، متوسط عمر
روزنامه نگاران به دلیل فشارهای روانی و عصبی، 10 سال از متوسط عمر
در سایر حرفه ها کوتاهتر است.
علاوه بر مشکلاتی که بیان شد، خبرنگاران در بسیاری از کشورها با
محدودیت های قانونی روبرو هستند، بدون اینکه امتیاز خاصی برای آنها در
نظر گرفته شود، در بسیاری از کشورها قوانین، به جای تعیین حقوق و
امتیازات این حرفه بیشتر از محدودیت ها و مجازات هایی که چشم انتظار
خبرنگاران است سخن می گویند و هیچ امتیازی برای دارندگان این حرفه
خطیر قائل نیستند.
خبرنگاران هم مانند دارندگان هر حرفه دیگر ممکن است دچار اشتباه
شوند.
" جری سپوس " سردبیر اجرایی و معاون ارشد روزنامه "سان خوزه
مرکوری نیوز" در این باره می گوید: باید اعتراف کنیم- درست همانطور که
پزشکان باید اعتراف کنند اما گاهی نمی کنند - که ماشغلی داریم که در آن
اشتباه اجتناب پذیر است، پس اجازه بدهید آن را تصحیح کنیم، تصحیح
اشتباهات ما معمولا از تصحیح اشتباهات پزشکان آسانتر است"
اما در بسیاری از کشورها، خبرنگاران مجاز به اشتباه نیستند و با
کوچکترین اشتباهی گرفتار زندان یا مجازات های نقدی می شوند.
محدودیت های قانونی که در بسیاری از کشورها وجود دارد، دست مقامات
سیاسی را برای کنترل خبرنگاران و وادار کردن آنها به خودسانسوری باز می
گذارد. خبرنگاران چشم و گوش مردم هستند، بدون آزاد گذاشتن خبرنگاران و
بدون مطبوعات آزاد دموکراسی وجود خارجی نخواهد داشت.
1912/ 1446
