جنگلهای دریایی حرا یکی از بیشمار شگفتی های خدا بر روی زمین
#
قشم، خبرگزاری جمهوری اسلامی 07/07/83
داخلی.اقتصادی.حرا.مانگرو
از: جمشید رضائی
جنگلهای دریایی حرا، یکی از مراکز نادر در دنیا است که می توان زیبایی ها
و شگفتی های بی حد و اندازه خدا را بر روی زمین در آن مشاهده کرد.
اگر قرار است به جزیره زیبای قشم، بزرگترین جزیره ایران و منطقه خلیج
فارس سفر کنید، یادتان نرود که حتما سری به این جنگل دریایی بزنید.
زمانی که در جنگلهای حرا به گشت و گذار می پردازید، با صحنه هایی بسیار
زیبا روبرو می شوید که شاید همانند آن را درطول زندگی اتان هرگز مشاهده نکرده
باشید.
درختان زیبای مانگرو یا به زبان محلی "حرا" که تا ساعاتی پیش در زیر
آب بوده اند، سر از آب بیرون می آوردند.
اگر بتوانید از پیش از طلوع آفتاب به این جنگلها بروید، درختان کمتری
و آن هم فقط در حد شاخ و برک را که از آب بیرون آمده اند ، مشاهده خواهید
کرد، اما با گذشت زمان و هنگامی که جزر روی می دهد، کم کم و همگام با طلوع
آفتاب درختان زیبای مانگرو نیز سر از آب بیرون می آورند.
گفته می شود،درختان مانگرو (حرا) 35 میلیون سال پیش برروی کره زمین به
وجود آمده اند.
رویشگاههای حرا به دلیل قرار گرفتن در حدفاصل خشکی و دریا یکی از غنی ترین
زیستگاهها به شمار می روند و به دلیل نقش عمده ای که در باروری آبزیان ایفا
می کنند، از اهمیت خاصی برخوردارند.
نمو و ادامه حیات بسیاری از جانوران و گیاهان دراین اکوسیستم وابسته به
پدیده شگفت انگیز جزر و مد دریاست. آب در طول شبانه روز دو بار عقب نشینی
می کند و دوبار پیشروی و این عمل مداوم شرایط زیستی ویـژه ای بـه ایـن جنگل
دریایی زیبا می بخشد.
جوامع جنگلی مانگرو در طول میلیونها سال موفق شده اند تا سازگاری اعجاب
انگیزی با آب شور دریا و سواحل جزر و مدی پیدا کنند. اصولا درختان مانگرو
قادر نیستند دمای کمتر از پنج درجه سانتیگراد را تحمل کنند، ضمن این که
شوری بین 20 تا 30 در هزار برای رشد آنها مناسب است.
یکی از ویژگیهای درختچه حرا، ریشه آن است که کوتاه و کم عمق اند و از
آنها ریشه های فرعی، باریک و عمودی اسفنجی به سمت بالا منشعب شده و به طور
متوسط تا 30 سانتی متر از سطح زمین بالا می روند. این ریشه های هوایی بتدریج
دور درخت را پوشش می دهند و تبدیل به یک شبکه می شوند و به این ترتیب امکان
زیست گیاه در چنین محیط باتلاقی را فراهم می کنند.
ارتفاعدرختان حرا گاهی به چهارمتر و قطر تنه آن تا 30 سانتی متر می رسد
این درختان در اواخر تیرماه و اواسط مردادماه گل هایی می دهند که عطر آن تا
فاصله ای دور به مشام می رسد.
این گلها سپس به میوه هایی بادامی شکل تبدیل می شوند که پس از مدتی این
میوه ها روی پایه درخت مادر شکفته می شود و دانه ی آن جوانه زده و به داخل
آب می افتد و دوباره شروع به نشو و نمو می کند.
برک درختان حرا نیز علاوه بر آن که منبع مهم غذایی برای آبزیان گیاه خوار
است، به عنوان علوفه مورد تغذیه دام، بخصوص گاو و شتر قرار می گیرد.
به عقیده مردمان ساکن در مجاورت جنگل حرا، برک درختان حرا دارای خواص
بهداشتی است به طوری که حیوان با خوردن آن در مقابل بیماریهای دامی بیمه
می شود.
آنها معتقدندکه ماده نیرومندی در ساقه و برک درختان حرا یافت می شود که
برای باروری و حفظ نسل دام بسیار مفید است.
امروزه یکی از موارد بسیار مهم استفاده از رویشگاه حرا محیطهای پرورش میگو
است زیرا بیش از 75 درصد موادغذایی که مورد استفاده میگو قرار می گیرد و در
استخرهای پرورش میگو به کار می روند به صورت مواد آلوده کننده و بازدارنده
رشد میگو درمی آیند، اما این مواد مضر در اثر تجزیه توسط باکتریها به مواد
مصرفی قابل جذب در درختان حرا تبدیل می شوند.
درختان حرا همچنین با معتدل کردن شـرایط فیزیکی و تاثیراتی کـه بر روی
فعالیتهای بیولوژیکی منطقه می گذارند به عنوان یکی از مهمترین محلهای پرورش
ماهی هامور یا "تن" شناخته شده اند.
جنگلهای حرا از جمله زیستگاههای مناسب برای رشد دوکفه ای ها، شک پایان ،
انواع خرچنگها و بارباکه ها، سخت پوستانی که به هر شی ء سختی در دریاازساقه،
شاخه و ریشه های درختان حرا گرفته تا سنگها و حتی بر بدن بسیاری از جانوران
آبی می چسبند، است.
اجتماع درختان حرا و خورهای این جنگل دریایی محلی بسیار مناسب برای تغذیه
پرندگان مهاجر و آبزی در اواسط پاییز تا پایان فصل زمستان است که در این
منطقه زمستان گذرانی می کنند.
تنوع بسیار زیاد مواد غذایی جامعه جنگلی حرا باعث شده است تا در این
منطقه،شمار انواع پرندگان مهاجر و بومی به بیش از 80 نوع برسد.
گرچه تنوع پرندگان این منطقه بسیار زیاد است و گونه هایی از جمله " اگرت
بزرک و کوچک"، "حواصیل خاکستری"، "کفچه نوک"، "فلامینگو"،"سلیم خرچنک خوار"
، "پلیکان"،"انواع کاکایی" و دهها نوع پرندگان دیگر در این اکوسیستم یافت
می شوند،اما شاید بتوان گفت که هیچ کدام حضوری چشمگیرتر از "اگرت" ندارند.
"اگرت کوچک یا بزرک" از جمله پرندگانی است که در تمامی فصول سال در
جنگلهای حرا قابل مشاهده اند.
514/1840
