چاه نیمه های (گودالهای ذخیره آب شرب ) سیستان هم روزی خشک می شوند
#
زابل ، خبرگزاری جمهوری اسلامی 17/08/83
داخلی.اجتماعی.چاه نیمه ها.آب.
خشکیدن چاه نیمه ها یا همان گودالهای ذخیـره آب شـرب سیستان به سبب قطعی
جریان آب رودخانه هیرمند، خست آسمان وطبیعت خشک منطقه، دورازانتظارنیست.
این چاه نیمه ها با حجم ذخیره سازی 650 میلیون متر مکعب، آب شــرب ساکنان
زابل وشهرهای دوست محمد، ادیمی، زهک، محمدآباد، بنجارو 937 روستای منطقه
سیستان را تامین می کند.
آب شرب بخشی ازشهرستان زاهدان نیز توسط همین چاه نیمه ها تامین می شود که
درصورت خشکیدن این آبگیرها، تبعات بسیارمنفی بر استان خواهد گذاشت.
چاه نیمه های 1 ، 2 و 3 سیستان که در فاصله 35 کیلومتری زابل درشهر زهک
مرکز بخش شهرکی و نارویی واقع شده اند پس از بروز پدیده خشکسالی تنهامنبع
تامین آب شرب و بهداشتی ساکنان این سامان محسوب می شوند.
خشکسالی سالهای 49 و 50 در سیستان، احداث چاه نیمه های 1 ، 2 و 3 را در
این منطقه توسط کارشناسان ژاپنی باعث شد.
براساس مطالعات کارشناسان ژاپنی و با توجه به شرایط قرارداشتن رودخانه
هیرمند، مخازن چاه نیمه ها به منظور ذخیره سازی آب باایجاد تاسیساتی احداث
شد.
این مخازن با47 کیلومترمربع وسعت بین سالهای 50 تا 55 شمسی برای ذخیره
آب ورودی از رودخانه هیرمند شکل اجرایی به خود گرفت.
در سال 1351 براساس امضای معاهده هیرمند بین ایران و افغانستان، حق آبه
ایـران از این رودخانه 26 مترمکعب در ثانیه معادل 820 میلیون مترمکعب در
سال تعیین شد.
رودخانه هیـرمند با حـوزه آبریز 350 هزار کیلومترمربع وسعت با یک هزار
کیلومتر طول از کوههای "بابایغما" در مناطق مرکزی افغانسـتان سـرچشمه
می گیرد و بزرگترین رود فلات ایران و افغانستان به شمار می رود.
این رودخانه درنقطه صفرمرزی باسیستان به سه شاخه "چاه نیمه ها" ، "پریان
مشترک" و "رودخانه سیستان" تقسیم می شود.
طی سالهای گذشته تنها به دلیل بارش بارانهای سیل آسا درارتفاعات مرکزی
افغانستان و سر ریز شدن آب از سد "کجکی" واقع در 700 کیلومتری مرز ایران
در استان "هلمند" افغانستان، پس از کش و قوس های فراوان، آب موجود در چاه
نیمه ها تامین شده است.
اجرایی نشدن مفاد قرارداد 1351 و درابهام ماندن حق آبه ایران ازرودخانه
هیرمند علاوه برخشکیدن دریاچه هامون با بیش از چهار هزار کیلومترمربع وسعت،
چاه نیمه های سیستان را هم در خطر خشکیدن قرار داده است.
اگرچه آمار دقیقی از میزان آب ذخیره شده در چاه نیمه ها وجود ندارد، اما
شواهد حاکی ازآن است که آب این آبگیرها، طی سالهای اخیر کاهش بسیارزیادی
داشته است.
مدیرشرکت آب منطقه ای سیستان می گوید: چاه نیمه های سیستان درسالهای گذشته
نقش بسزایی درتامین آب شرب ساکنان شهرستان زابل واخیرا نیز زاهدان داشته
و دارد.
به گفته "حسینعلی شهرکی"، درسالهای قبل با جریان یافتن محدود آب از رود
هیرمند چاه نیمه های زابل آبگیری شده است.
او بدون اشاره به حجم آب ذخیره در چاه نیمه ها اظهارداشت: سالانه50 میلیون
متـرمکعب از آب موجود در این آبگیرها به شهرسـتان زاهدان انتقال یافته و
50 میلیون مترمکعب آب نیز مورد مصرف ساکنان سیستان قرار می گیرد.
وی ادامه داد: این درحالی است که سالانه 100 میلیون مترمکعب آب موجوددر
چاه نیمه ها نیز بخاطر گرمای هوای منطقه تبخیر می شود.
وی در عین حال ابراز امیدواری می کند که با آغاز بارشهای باران وبرف در
حوزه هیرمند، چاه نیمه ها بار دیگر آبگیری شوند.
شهرکی، بااشاره به مفاد قرارداد حق آبه ایران از رودخانه هیرمند تصریح
کرد: در زمان حاضر مسوولان مربوطه، این مساله را پیگیری می کنند.
باانجام سفر آقای خاتمی رییس جمهوری کشورمان به افغانستان و مذاکره با
"حامد کرزای" رییس جمهوری افغانستان درمورد حق آبه ایران ازرودخانه هیرمند،
برای نخستین بار آب رودخانه هیرمند دراوایل آبان سال 81 باظرفیت ورودی 20
تا 25 مترمکعب در ثانیه وارد خاک جمهوری اسلامی ایران شد.
اما به دلیل بروز برخی اختـلافات میان والیان ایالات افغانسـتان و دخالت
نیروهای آمریکایی، جریان آب این رودخانه پس از گذشت 14 روز به مرز ایران
قطع شد.
ازآنجایی که ذخیره سازی آب در سیستان ازاولویت های مهم مسوولان ودستگاههای
مربوطه است، کار ساخت چاه نیمه چهارم نیز از سال 81 در کنار چاه نیمه های
1 ، 2 و 3 آغاز شده است.
احداث این چاه نیمه باظرفیت آبگیری 820 میلیون مترمکعب آب نقش موثری در
جهت جلوگیری از سیلابهای احتمالی هیرمند وتامین آب شرب ساکنان شهرستانهای
زابل و زاهدان خواهد داشت.
کارشناسان، زمان بهره برداری از چاه نیمه چهارم سیستان راکه 600 میلیارد
ریال اعتبار برای آن پیش بینی شده است را سال 1385 اعلام کرده اند.
رهبرمعظم انقلاب در سفر به منطقه سیستان دراسفندماه سال 81، بادیدن این
پروژه، برراه اندازی آن در کوتاهترین زمان ممکن با توجه به شرایط حاکم در
منطقه، تاکید کردند.
با توجه به نیاز آب شرب مردم سیستان از چاه نیمه ها و بخصوص اجرای طـرح
انتقال آب این آبگیرها به شهرســتان 900 هـزار نفری زاهدان ضروری است تا
مسوولان وزارتخانه های مربوطه موضوع حق آبه ایران از رودخانه هیرمند راپیگر
باشند.
شهرستان 400 هزار نفری زابل در 205 کیلومتری شمال زاهدان مرکز سیستان
و بلوچستان با استان "نیمروز" افغانستان 314 کیلومتر مرز مشترک دارد.
(2694/588)
