موسیقی دهکردی ؟ملودی لهجه دار
..................................................
خبرگزاری جمهوری اسلامی 90/04/06
فرهنگی.هنری.موسیقی
شهرکرد- کافی است اتومبیلی با سرنشینان جوان اش از کنار شما رد شود، صدای
موسیقی پرت شده بیرون از پنجره این خودرو، آنقدر پیچ در پیچ است که
انگار صدای چکاچک برخورد آهن آلات در یک کارگاه آهنگی را می شنوید.
خب ! البته این ذائقه و سلیقه جوانی است و هرکس حق دارد ذائقه ای در
موسیقی داشته باشد،اما نمی شود به بهانه گرایش به موسیقی های پاپ و رپ و
راک، آسایش شنیداری افراد دیگر را نادیده گرفت.
به قول همین محقق فرانسویرومن گی رشمن ، موسیقی نواحی ایران یه ویژه
موسیقی چهارمحال وبختیاری ، آنقدر ریشه دار است که گوشه هایی از آن را می
توان در ارکسترال های تلفیقی جهان پیدا کرد.
گرچه قرار دادن موسیقی نواحی در برابر موسیقی پاپ و راک و رپ چندان کار
علمی و آکادمیکی نیست، اما ادراک موسیقی نواحی و مقامی برای یک مخاطب
شرقی شاید جذابیت های بیشتری نسبت به موسیقی های غیر شرقی داشته باشد.
اگر چه برخی از ملودی های آثار مهم کلاسیک جهان، دارای جنبه های جهان
شمولی و زبان مشترک بین مخاطبان شرق با سایر مخاطبان ملل دیگر است اما
برخی از اهنگ های پست مدرن بی ریشه ، هیچ زبان مشترکی با مخاطب ندارد و
محصول شنیداری آنها تنها ایجاد صدای پلی فونیک با نیویزهای بسیار بالاست.
موسیقی نواحی و مقامی ایران سرشار از ادراکات حسی است که بسیاری از این
موسیقی ها ریشه های فرهنگی یا خرده فرهنگی دارد، به گونه ای که برخی از
این ملودی ها و
آهنگ ها ریشه های اجتماعی خود را تاکنون حفظ کرده است.
پس بدون پیش داوری می توان گفت که اصالت موسیقی نواحی و مقامی ایران
توانایی ایستادگی در مقابل تهاجم موسیقی های بی ریشه را دارد و مدافع
فرهنگ اصیل ایران است.
در این بین موسیقی بختیاری و دهکردی نیز دو گونه از ملودی ها و آهنگ
های مقامی و نواحی ایران است که دارای بعدهای شنیداری مشخص برای مخاطبان
است.
موسیقی دهکردی برگرفته از نام قدیم شهرکرد مرکز چهارمحال وبختیاری است
و این گونه از موسیقی ایرانی منحصر به همین منطقه است و چندان توسعه
جغرافیایی نیافته است.
عمده ترین نوای موسیقی دهکردی در گذشته در بین عشایر گله دار این
منطقه مرسوم بوده
و همپای موسیقی بختیاری پیش می رفته است.
چهارمحال و بختیاری به لحاظ تقسیم بندی جغرافیایی موسیقی دارای دو گونه
موسیقی بختیاری و موسیقی چهارمحالی می باشد که منطقه جغرافیایی موسیقی
بختیاری به دلیل گتشرش جمعیتی بیشتر از موسیقی چهارمحالی بوده است.
در این بین مقام های موسیقایی منطقه چهارمحالی در بخش های ترک زبان،
ریشه موسیقایی قشقایی دارد،ولی موسیقی دهکردی استقلال بشتری نسبت به گونه
های موسیقایی این استان در خود دارا می باشد.
موسیقی محلی دهکردی در دو دستگاه شوشتر و دشتی از دستگاههای هفتگانه
موسیقی مقامی نواخته می شود.
این ملودی و موسیقی تنها دارای مقام های حیدر آقا،حیدر آژان ، هفشجانی
و مقام دهکردی است و این مقامها برای موسیقی محلی دهکرد، محدود است.
موسیقی مقامی دهکردی در آواز در قطعات شوشتری و دشتی و در تصنیف به
صورت دو و چهار و دو و هفت هشت اجرا می شود و ساز قالب در این مقام،
کمانچه و نی و سرنا و کرنا می باشد.
با این حال،موسیقی محلی دارای ریتمهای محدودی است و بایددانش آموختگان
وتحصیل کردگان موسیقی نسبت به گسترش ریتمها،ارایه هارمونی و به روز رسانی
علم موسیقی دهکردی، گامهای اساسی را بردارند.
موسیقی مقامی،آیینی و سنتی بختیاری، از قدرت مانور بیشتری نسبت به
موسیقی دهکردی در اجرای ملودی و ریتمها برخوردار است.
به دلیل همین محدودیتهای ریتمی، استقبال جوانان از این موسیقی محلی
کمرنگ است و با اضافه کردن گوشه ها و مقامهای دیگر دستگاههای از سوی
موسیقیدانان می توان این نوع موسیقی را گسترش داد و نت های جدیدی در این
زمینه نوشت
مرحوم عطالله جنگکوک یکی از موسیقیدانان مطرح کشور در گفت وگوی اختصاصی
با ایرنا اعلام داشت، که موسیقی دهکردی قابلیت توسعه را دارد می توان
برخی از گوشه های این موسیقی را به صورت تلفیقی در مقام های دیگر گسترش
دارد.
وی،در زمان حیات خویش به ایرنا افزود:موسیقی نواحی و موسیقی مقامی
ایران از استعدادهای بسیار زیادی برخوردار بوده و حفظ و نگهداشت آن
نیازمند حمایت مسوولان فرهنگی است.
به گفته وی،توجه به موسیقی مقامی و موسیقی نواحی موجب،جلوگیری از
نابودی سنتها و آیینهای مردم مناطق مختلف ایران می شود.
جنگکوک اظهار داشت: موسیقی دهکردی و بختیاری از اصیل ترین و غنی ترین
هنرهای کشور است و در موسیقی بختیاری برای هر امری از جمله کشاورزی،
برزگری، درو، عزا و عروسی یک موسیقی خاص وجود دارد.
به گفته وی، باید برای ماندگاری این موسیقی به عنوان یک فرهنگ شفاهی
نواحی ایران ، آن را به نسلهای امروزی آموزش داد، چرا که موسیقی غربی و
وارداتی می تواند این نوع فرهنگ شفاهی را تحت تاثیر قرار دهد.
کارشناس پژوهش هنر نیز می گوید:خلاقیت در موسیقی سنتی ایران نیازمند
حمایت مسوولان فرهنگی کشور می باشد و خلاقیت نباید تنها به تولید یک ملودی
خلاصه شود.
شکوفه کرجی روز دوشنبه در سفر به شهرکرد در گفت وگو با ایرنا افزود:
اینکه تنها به یک ملودی مانند شیر علی مردان در موسیقی نواحی ایران
پرداخت، باعث عدم بروز خلاقیت می شود.
وی، نبود حامی در توسعه موسیقی نواحی و سنتی ایران را از آسیبهای این
نوع از موسیقی دانست و گفت: برای رسیدن موسیقی به دست مخاطبان باید از
پدیدآوردگان موسیقی سنتی حمایت کرد.
به گزارش ایرنا، دهکرد نام قدیم شهرکرد مرکز استان چهارمحال و بختیاری
است و دارای موسیقی خاصی خود می باشد. گزارش از محمود رییسی
7359
شماره 228 ساعت 19:55 تمام
