دی ماه 57 نقطه اوج و تجلی مبارزات مردم مشهدعلیه رژیم منفور ستم شاهی

دی ماه 57 نقطه اوج و تجلی مبارزات مردم مشهدعلیه رژیم منفور ستم شاهی # تهران ، خبرگزاری جمهوری اسلامی 88/10/12 سیاسی.رژیم ستم شاهی.مبارزه مشهدتاریخ پر افتخار انقلاب و حضور گسترده مردم ایران اسلامی در صحنه مبارزات دوران ستم شاهی سرشار از صحنه های بی بدیل درمقابله با سیاستهای خصمانه رژیم منفور پهلوی است و مردم مناطق مختلف کشور به نوبه خود تحت رهبری درایتمندانه امام خمینی (ره ) رشادتهای بسیاری از خود به یادگار گذاردند. از این میان مشهد از جمله مناطقی است که تبلور عینی حضور با بصیرت مردم در صحنه مبارزات دوران ستم شاهی را در دفتر خاطرات پر افتخار انقلاب اسلامی از خود به یادگار گذاشته است. مردم مبارز و نستوه مشهد در همه عرصه های تعیین کننده اسلامی طی سده های گذشته و جای جای تاریخ سیاسی معاصر ایران از جمله مقاومت علیه استبداد رضاشاهی، مقاومت برابر حضور نیروهای سرخ ارتش روسیه و ایدئولوژی تحمیلی مارکسیسم و قیام دی ماه از جمله دهم دی حضور تاثیرگذاری داشتند. در میان حرکتهای اجتماعی و سیاسی مردم مشهد در سده معاصر هیچکدام به اندازه مشارکت آنان در وقایع دی ماه 57 برجسته و متبلور نیست. از این میان واقعه یکشنبه خونین دهم دی ماه 57 حرکت مبارزاتی فراگیری است که به رهبری روحانیت و حوزه های علمیه صورت گرفت. حضور پرشور آحاد مردم مشهد در صحنه وقایع مبارزاتی دی ماه 1357 مانند سایر نقاط کشور به تدریج زمینه زوال رژیم منفور پهلوی را فراهم کرد و بساط دو هزار و 500 ساله ستم شاهی را از کشورمان برچید و خیزشهای بعدی ملت ایران در مسیر انقلاب همچون وقایع دی ماه و از جمله دهم دی ماه 57 در مشهد و حوادث و وقایع مشابه ثمره قیام ماندگار و خونین 15 خرداد 42 بود. تعدادی از شهروندان مشهدی که در وقایع دهم دی ماه 57 و در صحنه مبارزات مردمی علیه استبداد رژیم منفور پهلوی حضور داشتند به مناسبت سالروز واقعه یکشنبه خونین دهم دی ماه در گفت و گو با ایرنا ضمن بیان گوشه ای از خاطرات خود از این روز به عنوان نقطه اوج و تجلی مبارزات مردم مشهد علیه رژیم ستم شاهی پهلوی یاد کردند. ناصر فلاحت پیشه یکی از کسبه خیابان بهار مشهد در تشریح خاطرات خود می گوید: قیام مردم مشهد در دهم دی ماه سال57 از حمله ناجوانمرادنه عمال چماق به دست و ساواکی های مزدور با حمایت نظامیان مسلح به بیمارستان امام رضا (ع) در 23 آذرماه که منجر به شهادت شهید منفرد و دو کودک و مجروح شدن 18 نفر شد، آغاز گردید. وی گفت: مبارزات مردم مشهد با سخنرانی های افشاگرانه مقام معظم رهبری، آیت الله واعظ طبسی و شهید هاشمی نژاد که در دوران مبارزه علیه رژیم ستم شاهی حضور تاثیرگذاری در هدایت مردم داشتند، وارد مرحله تازه ای شد و مسجد کرامت این شهر پایگاه اصلی انقلابیون قرار گرفت تا حرکت انقلابی مردم مشهد مستحکم تر و سریعتر به پیش برود. او افزود: به دنبال تحصن و راهپیمایی مردم در بیمارستان امام رضا (ع) مشهد با وجود تهدید جدی فرماندار نظامی، مردم مشهد پنجم دی ماه شهر را تعطیل و راهپیمایی کردند و سیل خروشان مردم از مقابل مدرسه علمیه نواب به طرف خیابان بهار و در نهایت بیمارستان امام رضا (ع) به راه افتادند و این راهپیمایی با سخنرانی مقام معظم رهبری در این بیمارستان و تحصن علما و پزشکان پایان یافت. دکتر علیرضا هروی یکی از پزشکان مشهدی هم گفت: وقایع دی ماه 57 از جمله نهم و دهم دی ماه از روزهای فراموش نشدنی در تاریخ تحولات سیاسی و اجتماعی مشهد محسوب می شود. وی افزود: آحاد مختلف مردم مشهد در این روزها با حضور گسترده و تاثیر گذار خود در صحنه مبارزات و راهپیمایی های ضد رژیم منفور پهلوی صحنه های افتخار آمیز عزت در راه دفاع از حیثیت و شرف و آبروی دینی و انقلابی ملی خود آفریدند. او ادامه داد: مردم مشهد برای بیان اعتراضات خود به سیاستهای ددمنشانه رژیم ستم شاهی پهلوی روز دوم دی ماه 57 راهپیمایی گسترده ای را در محدوده میدان شهدای (میدان شاه سابق ) به سمت چهارراه شهدا (چهاراه نادری سابق ) انجام دادند که در این تظاهرات نیروهای ارتشی تعدادی از شهروندان مشهدی را آماج گلوله های خود قرار دادند و بنابر اعلام مرحوم آیت الله شیرازی یکی از علمای سرشناس مشهد در آن زمان 70 نفر شهید و زخمی شدند. این مبارز دوران انقلاب گفت: آیت الله شیرازی طی تلگرافی به سرتیپ ازهاری خواستار عزل میرهادی فرمانده نظامی وقت مشهد شد و با اصرار علمای این شهر ازهاری، میرهادی را از کار برکنار و وی مشهد را به مقصد تهران ترک کرد. وی اضافه کرد: مردم مشهد به دنبال تظاهرات و کشتار دوم دی ماه، راهپیمایی دیگری را در روز سوم دی ماه در میدان شهدای کنونی برگزار کردند و به درخواست علمای مشهد در پشت بام منازلشان فریاد الله اکبر سر دادند و بدینوسیله اعتراض خود را به سیاستهای ددمنشانه رژیم منفور پهلوی نشان دادند. این شاهد عینی وقایع دی ماه 57 مشهد افزود: به دنبال اعتراضات مردم در کشتار بیمارستان امام رضا (ع) و تعطیلی بازارها در پنجم دی ماه در هفتم دی نیروهای ارتشی با چند تانک و خودروهای ضد شورشی پس از نمایش در سطح شهر در مکانهای حساس شهر مستقر شدند و در ساعت 10 و 30 دقیقه هفتم دی ماه با خبر شدیم که مقابل استانداری تیراندازی شده و پس از رفتن به محل متوجه شدیم که بین کارمندان استانداری برای اعلام همبستگی با مردم درگیری ایجاد شده است. وی افزود: با محاصره ساختمان استانداری خراسان توسط مردم و با همکاری برخی از کارکنان آن سیل جمعیت به طرف مسجد کرامت در چهارراه شهدا به راه افتاد و در نهم دی ماه مردم با تجمع در حرم مطهر رضوی از طریق خیابان تهران و خیابان بهار خود را به باغ استانداری رسانده و در آنجا تحصن کردند. نرگس مرادی یک کارمند هم در تشریح خاطرات خود از این وقایع می گوید: روز شنبه 9 دی ماه 57 مردم مشهد نیز مانند سایر مردم به مناسبت یکمین سالگرد شهدای قم و چهلمین روز فاجعه هجوم به حرم مطهر امام رضا (ع) ضمن تعطیلی عمومی دست به یک راهپیمایی آرام ولی بسیار وسیع و پر شور زدند. وی افزود: ولی نباید از نظر دور داشت که از جمله عوامل موثر در تظاهرات نهم دی در مشهد اعلام عزای عمومی توسط امام راحل در اعتراض به کشتار ددمنشانه مردم توسط عمال پهلوی بود. این بانوی مشهدی گفت: در روز نهم دی ماه آحاد مختلف مردم این شهر و از جمله بانوان در مقابل استانداری خراسان تجمع کردند و حتی تعدادی از کارکنان استانداری هم در این روز به جمع شرکت کنندگان در راهپیمایی پیوستند و جمعیت مردمی ساعتها در محوطه و مقابل استانداری متمرکز شده بود وی افزود:در این راهپیمایی نیز حضور آیت الله خامنه ای مقام معظم رهبری نیز در کنار سایر علما به چشم می خورد، با حضور عوامل رژیم و اولین شلیک گلوله اوضاع متشنج شد و این امر پیش درآمدی برای شروع واقعه دنباله دار نهم دی ماه و کشتار وحشیانه مردم مشهد توسط عمال رژیم پهلوی در محدوده مقابل استانداری، چهارراه لشکر و میدان ده دی (سوم اسفند سابق ) شد. او ادامه داد: بعد از این واقعه به دلیل نزدیکی استانداری خراسان با قرارگاه ارتش چند تانک و نفربر ارتشی وارد محوطه استانداری و یا مقابل آن شد که در این زمان برخی مردم تصور می کردند که ارتشی ها به آنان پیوستند لذا تعدادی سوار بر تانکها و نفربرها شدند ولی بعد از شلیک چند تیر جمعیت ناگهان به هم ریخت و چند خانم در این لحظه و در چهارراه لشکر زیرچرخهای آهنین تانکها به شهادت رسیدند. یکی دیگر از شاهدان عینی و از ساکنان خیابان رازی مشهد یکی از محلهای اطراف چهاراره لشکر و میدان ده دی (سوم اسفند سابق ) نیز گفت: فرمانده زرهی لشکر ارتش که شاهد تحویل سلاحهای سربازانش به مردم بود عصبانی شده وبا فرماندهی یک دستگاه تانک دستور داد که مردم را به گلوله ببندند که با این حرکت مذبوحانه این فرمانده ارتشی در بالای تانک خودش توسط مردم به هلاکت رسید. کاظم اردشیری اضافه کرد: به دنبال این امر با حرکت دسته دوم تانکها و نفربرهای ارتشی از سمت میدان تقی آباد مشهد به قصد استمرار کشتار مردم، مقام معظم رهبری که در آن زمان هدایت راهپیمایی را در دست داشتند برای ممانعت از کشتار بیشتر مردم و وقوع پیش آمدهای ناگوار از مردم خواستند که از محوطه استانداری خارج شوند و در همین روز بود که تعدادی از سربازان از پادگانها فرار کردند و سلاحهای خود را به آیت الله شیرازی تحویل دادند.
وی در تشریح خاطرات خود از نهم دی ماه 57 گفت : در بعد از ظهر این روز که مردم برای پیدا کردن اجساد مطهر شهدا و سرکشی از مجروحین خود به بیمارستان امام رضا (ع) مراجعه کرده بودند عمال رژیم برای ایجاد رعب و وحشت دستور حمله به بیمارستان را دادند که در این زمان عده ای از مردم بیگناه در این بیمارستان به شهادت رسیدند. محمد شریفی ، دیگر شهروند مشهدی هم در این ارتباط گفت: مردم در روز نهم دی ماه هم با وسایل شخصی اجساد شهدا را جمع کردند و مجروحان را به بیمارستان منتقل کردند، اما تانکها دوباره برگشتند و مردمی را که در مقابل بیت آیت الله شیرازی بودند، به گلوله بستند که خبر محاصره بیت آیت الله شیرازی جمعیت زیادی را به محل رساندند و ارتشیان را مجبور به ترک آنجا کردند. محمد سعیدیان که در آن زمان سرباز لشکر 77 خراسان بود و به همراه دو نفر دیگر از همخدمتی هایش برای شرکت نکردن در کشتار مردم قبل از اعزام به ماموریت سرکوب مردمی در روز نهم دی ماه از پادگان فرار کرده بود، گفت: در مراسم صبحگاه این روز فرماندهان ارتش در راستای اجرای فرمان تیمسار اویسی فرمانده کل ارتش ستم شاهی برای ایجاد انگیزه در نیرویهای زیر مجموعه خود برای کشتار مردم اجساد چند ساواکی را که شب قبل از آن توسط مردم به قتل رسیده بودند به نمایش گذاشتند و عنوان کردند باید انتقام آنان را از مردم بگیرید. وی افزود: مردم مشهد در روز دهم دی ماه بی خبر از توطئه ارتش ستم شاهی مبنی بر قتل عام مردم و کشتار غیرنظامیان همانند روزهای گذشته در صحنه تظاهرات حضور گسترده تر از قبل داشتند. مجتبی مقرب الهی نیز که یکی از بستگانش در روز دهم دی ماه 57 در چهارراه لشکر مشهد به شهادت رسید، گفت: در این روز خونین نیروهای ارتشی بعد از خارج شدن از پادگان هر جا انسان زنده ای را می دیدند به گلوله می بستند و برایشان کوچک و بزرک مطرح نبود و حتی آنانی که در صف نفت و نانوایی بودند هم از این وحشی گری در امان نبودند و در فاصله کمتر از دو ساعت حدود 200 نفر از مردم را به شهادت رساندند. او افزود: نیروهای ارتشی در این روز حتی به پیرمرد گدایی که معمولا در چهارراه استانداری تکدی گری می کرد رحم نکردند و با رگبار گلوله وی را به شهادت رساندند و در دهم دی ماه تعداد زیادی از مردم بازداشت و یا به شهادت رسیدند. وی گفت: در این روز مسجد کرامت به دلیل آنکه به یکی از کانونهای مبارزه مردم مشهد و مرکز و ستاد عملیاتی تظاهرات مردمی تبدیل شده بود مورد هجوم