بقعه پیربکران، گنجینه ارزشمند تاریخی
#
تهران ، خبرگزاری جمهوری اسلامی 88/12/24
فرهنگی.بقعه پیربکران.فلاورجان
اصفهان - بقعه پیر بکران در نوع خود از بناهای بی نظیر تاریخی استان
اصفهان و کشور است ،کارشناسان ارزش هنری و نوع معماری بکار رفته در گچ
بری ها وکاشیکاری های محراب آن را با بنای نقش جهان اصفهان قابل قیاس می
دانند.
به گزارش ایرنا، بقعه پیر بکران واقع در شهری به همین نام در 15 کیلومتری
جنوب شرقی فلاورجان به عنوان یکی از جاذبه های گردشگری این شهرستان به
شمار می آید.
این بقعه که آرامگاه یکی از عرفا ومدرسین مشهور قرن هفتم هجری به نام
محمد بن بکران معروف به پیر بکرانمی باشد در زمان سلطنت سلطان محمد بن
خدا بنده بنا شده است.
بقعه پیربکران، محل تدریس و اشاعه مرام صوفی گری وعرفان توسط پیر بکران
بوده است و مریدانش به پاس مقام علمی و مذهبی وی پس از وفاتش در سال 712
هجری قمری مقارن با اوایل قرن هشتم هجری آرامگاه پیر را بنا نهادند و
در واقع شهر پیر بکران شهرت خود را مدیون اوست.
سبک معماری این بنا تقلیدی از معماری ساسانی و طاق کسری است با این تفاوت
که طاق ایوان آن به جای اینکه مانند طاقهای دوره ساسانی، هلالی باشد نوک
دار و تیز است.
این بنا از نظر سبک معماری به سه قسمت رواق بقعه ، صحن و آرامگاه پیر
بکران تقسیم می شود.
رواق بقعه از کوچه مجاور آن به صحن بقعه منتهی می شود و در سردر ورودی آن
، کتیبه ای با تزئینات گچبری شده وجود دارد که بدلیل قرار گرفتن در معرض
عوامل جوی آسیب فراوانی دیده است.
این کتیبه به شماره 101 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
صحن بقعه، محوطه محصوری است با سقف بلند که از سه قسمت شمالی،شرقی و غربی
مسدود بوده و تنها از قسمت جنوبی با خارج ارتباط دارد.
دیوارهای صحن مزین به کتیبه هایی با خط کوفی بنایی می باشد که با ترسیم
شاخ و برک و گل و بوته به گونه ای چشم نواز آراسته شده است.
جمله ای به خط ثلث و با زمینه گچبری شده نیز درکتیبه سردر آن نوشته شده
است که حکایت ازتاریخ ساخت بقعه در سال 703 هجری قمری دارد.
طاق هایی در داخل صحن وجود دارد که آیات قرآن به طرز ماهرانه ای روی آنها
گچبری شده است.
در اطراف طاق سمت راست سردرپس از ذکر بسم الله الرحمن الرحیم، آیت الکرسی
و درداخل آن نیز سوره اخلاص به خط کوفی ساده گچبری شده است.
آیاتی از قرآن نیز در دو سطر و بر روی یکی از کتیبه های موجود در اطراف
صحن بقعه که با ارتفاع تقریبی یک و نیم متر از سطح آن واقع شده ، حک شده
است.
در همین بخش تخته سنگی قرار دارد که روی آن اثر یک فرو رفتگی مشاهده می
شود.
عموم مردم بر این باورند که فرو رفتگی موجود،مربوط به جای پای اسب حضرت
الیاس است.
پروفسور هرتسفلد ایران شناس و مستشرق غربی درکتاب آثار ایران درباره
بقعه پیربکران و این تخته سنک می نویسد: در سال 1923 (1341 هجری شمسی ) در
لنجان اثر دیگری از ملکه سوسن (شوشاندوخت همسریزگرد اول 420-399 ) پیدا
کردم. بقعه ی پیربکران،تقلید و پیروی از طاق کسری است و بر کف آن تخته
سنگی وجود دارد که بر روی آن جای سم اسبی مشهود و منسوب به اسب الیاس
پیامبربوده است.
این ایران شناس ادامه داده است:می گویند الیاس از این مکان به آسمان
رفته است. گویا این سنک قرار بوده به جای سنگی که در معبد اورشلیم وجود
دارد نهاده شود و صوفی مزبور آن را تصرف نموده است.
محراب بزرگی در ضلع جنوبی صحن بقعه وجود دارد که می توان از آن بعنوان
یکی از آثار بسیار نفیس و بی نظیر تاریخی یاد کرد.
آیاتی از قرآن کریم در دو سطر که به طرز بسیار ماهرانه ای گچبری شده است
بر روی کتیبه هلالی موجود در محراب به چشم می خورد.
مقبره محمد بن بکران در ضلع شمالی صحن قرار گرفته و داخل وخارج آرامگاه
با تزئیینات کاشیکاری و گچبری مزین شده است.
ایوانی در قسمت فوقانی آرامگاه وجود دارد که رابط بین دو طاق نمای طرفین
آن است ودر واقع قسمتی از طبقه دوم ساختمان را تشکیل می دهد.
دیوار موجود در بین حد فاصل آرامگاه وصحن بقعه، مشبک است ودر اطراف آن
نیز سنک نوشته هایی به چشم می خورد.
سنک مرمری بزرگی بر آرامگاه محمد بن بکران نصب شده که دارای خطوط وسنک
نوشته هایی است.
از آن جمله می توان به سنک نوشته ای که آیت الکرسی به خط ثلث و به شکل
برجسته در اطراف آن حکاکی شده است اشاره کرد.
صلوات بر دوازده امام در قسمت غربی آن حجاری شده است و در ذیل آنها نام
استاد سراج، هنرمند حجار سنک دیده می شود.
اگر چه امروز به خاطر عبور راههای مواصلاتی و ایجاد مراکز صنعتی و معدنی
بر شهرت شهر پیربکران افزوده شده است ولی این گنجینه ارزشمند تاریخی به
قدری مهجور مانده که به آن به چشم یک ساختمان کهنه نگاه می شود.
به گزارش خبرنگار ایرنا فعالیت یک شرکت معدنی در نزدیکی این بنا و متعاقب
آن استفاده از مواد منفجره به جهت استخراج آهک، باعث ایجاد شکستگی ها و
ترکهای زیادی بر روی دیواره ها و فرو ریختن گچبری ها وکاشیکاری های بنا
شده است .
شهرستان فلاورجان فاقد نمایندگی یا اداره میراث فرهنگی است وبا 240 هزار
نفر جمعیت در 10 کیلومتری غرب اصفهان قرار دارد.
27/6161
