اختصاصی/ گفت وگوی تفصیلی ایرنا با مدیرکل امور فرهنگی وزارت علوم
پنج گام دولت برای دستیابی به دانشگاه تمدن ساز
#
تهران ، خبرگزاری جمهوری اسلامی 88/10/12
فرهنگی.اسلامی.دانشگاه تمدن ساز.مدیر امور فرهنگی
با روی کار آمدن دولت نهم، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری جان تازه ای
گرفت و فعالیت های فرهنگی بسیاری در دانشگاهها کلید خورد. مدیرکل امور
فرهنگی وزارت علوم در گفت وگو با ایرنا از پنج گام مهم و جدی معاونت
فرهنگی این وزارت در چهار سال گذشته سخن گفت.
*ایرنا- شما بعنوان مدیرکل امور فرهنگی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، چه
تعریفی از فرهنک دارید؟
فرهنک، یک مقوله بنیادین است. این اصالت دهی به فرهنک نه تنها در دین
مبین اسلام، بلکه در بسیاری از مکاتب غیرالهی نیز مورد تاکید قرار گرفته
است. به تعبیری، فرهنک، اکسیژن است. بدون فرهنک، انسان، انسان نخواهد بود
. اما بواقع چرا فرهنک باید مظلوم باشد.و بسیاری از اساتید و مدیران در
برخورد با حوزه فرهنک، سطحی عمل کنند. و امور فرهنگی را جدی نگیرند. عدم
توجه به فرهنک، بیش از همه گریبانگیر نسل های آینده کشور خواهد بود، چرا
که فرهنک، در آینده خود را نشان می دهد. پس باید به فرهنک توجه جدی کرد و
نباید به راحتی از کنار آن گذشت. نباید به امور فرهنگی بی توجهی کرد. از
یک طرف، در بخش پشتیبانی فرهنگی، باید از بودجه های دیگر صرف نظر کرد و
به بخش فرهنک افزود و از طرفی، در بخش برنامه ریزی فرهنگی و انجام
فعالیت های فرهنگی، باید تشویق زا رفتار کرد.
*ایرنا- شما بعنوان مدیرکل امور فرهنگی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، در
کنار معاون پیشین فرهنگی و اجتماعی این وزارت ( دکتر محمد باقر خرمشاد)
و مدیرکل پیشین دفتر برنامه ریزی اجتماعی و مطالعات فرهنگی و معاون
فرهنگی و اجتماعی کنونی این وزارت (دکتر غلامرضا خواجه سروی ) چه فعالیت
هایی را در چهار سال گذشته از سال 1384 تا 1388 برای تحول فرهنگی
دانشگاهها انجام دادید؟
بی تردید در چهار سال گذشته، جایگاه فرهنک و فعالیت های فرهنگی در
دانشگاهها بسیار با تحول همراه بوده است. فرهنک، به عنوان مقوله ای اصیل
و ضروری همواره مظلوم بوده است. مقام معظم رهبری بر مظلومیت فرهنک تصریح
نمودند و از همگان خواستند مظلومیت را از فرهنک بزدایند. این توصیه منجر
به آن گردید که دولت دهم رویکرد اصلی خود را رویکرد فرهنگی بداند و فرهنک
را، به عنوان هدف استراتژیک خود تعریف کند. اما، جای بسی خوشحالی و سرور
است که وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در ابتدای دولت نهم با اهمیت دادن
به بخش فرهنک، سعی در زدودن این غبار برآمد و زمان را مغتنم شمارد.
معاونت فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، در طی چهار سال گذشته، پنج گام جدی
و مهم برای گسترش فرهنک و فعالیت های فرهنگی در دانشگاهها و نهایتا
دستیابی به دانشگاه تمدن ساز برداشت که نخستین گام در این زمینه، احیاء
معاونت فرهنگی در وزارت علوم بود.
*ایرنا- احیاء معاونت فرهنگی در وزارت علوم چه تاثیری بر فعالیت های
فرهنگی در دانشگاهها داشته است ؟
با احیاء معاونت فرهنگی در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، دیگر فرهنک در
سایه امور دانشجویی، رفاهی تعریف نشد، زیرا تا پیش از دولت نهم، فعالیت
های فرهنگی در ذیل فعالیت های معاونت دانشجویی این وزارت قرار داشت. با
تاسیس معاونت فرهنگی در وزارت علوم، معاونت فرهنگی نیز در برخی از
دانشگاهها راه اندازی شد. اگرچه هنوز این مقوله در تمامی دانشگاهها به
سرانجام نرسیده است و جز 6 یا 7 دانشگاه، باقی دانشگاههای کشور، از
معاونت های فرهنگی مستقل برخوردار نیستند، اما امید می رود تفکیک معاونت
های دانشجویی فرهنگی در دانشگاهها به سرعت صورت پذیرد و شرایط تحقق
رویکرد فرهنگی دولت دهم در دانشگاهها را تسریع بخشد.
*ایرنا- گام بعدی معاونت فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم چه بود؟
گام دوم ما در معاونت فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تدوین سند پنج ساله
معاونت فرهنگی و به تعبیری ترسیم نقشه راه بود؟ چیزی که در کشور پس از
گذشت سال های متعدد از انقلاب وجود نداشت. در این راستا، معاونت فرهنگی و
اجتماعی وزارت علوم، اقدام به تشکیل کارگروه های متعدد کرد و براساس
مطالعه و بازبینی سندهای بالادستی اعم از سخنان گوهربار امام خمینی (ره ) و
رهبر معظم انقلاب اسلامی پیرامون دانشگاه و فرهنک، قانون اساسی، مصوبات
شورای عالی انقلاب فرهنگی، سند چشم انداز بیست ساله و برنامه وزیر پیشین
علوم، تحقیقات و فناوری (دکتر محمدمهدی زاهدی ) و با بهره گیری از اساتید و
دانشجویان، سند دانشگاه تمدن ساز؟ تمدن نوین ایرانی ـ اسلامی را تدوین و
منتشر ساخت. این سند بعنوان برنامه راه به کلیه روسای دانشگاهها،
معاونان دانشجویی فرهنگی و مدیران فرهنگی ابلاغ شد و دانشگاهها موظف شدند
که از سال 1385 تا 1390 این سند را عملیاتی کنند.
*ایرنا- هدف از تدوین نقشه راه و سند دانشگاه تمدن ساز؟ تمدن نوین اسلامی
ایرانی چه بود؟
این سند بعنوان برنامه راه آموزش عالی کشور نیز مورد توجه دیگر بخش های
وزارت علوم قرار گرفته است و آنها برنامه ریزی های خود در بخش های آموزشی
، دانشجویی و پژوهشی را مبتنی بر دستیابی به دانشگاه تمدن ساز؟ تمدن نوین
اسلامی ایرانی طرح ریزی کرده اند. بدون تردید، این سند فواید بسیاری در
پی داشت که مهم ترین آنها داشتن برنامه و هدف در بخش فرهنگی، پرهیز از
سلیقه ای عمل کردن و متناسب با افق سند چشم انداز حرکت کردن بود.
*ایرنا- گام بعدی معاونت فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم چه بود؟
گام سوم معاونت فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، به
کارگیری مدیران فرهنگی متعهد، دلسوز و متخصص در حوزه های فرهنگی کشور است
. اگر چه این گام به طور جامع محقق نشد، اما مدیران فرهنگی دارای تخصص در
رشته های علوم انسانی وارد حوزه فرهنک دانشگاهی شدند.
*ایرنا- دلیل اینکه به خوبی نتوانستید مدیران فرهنگی مستعد و متخصص را
جذب دانشگاهها کنید چیست ؟
عدم به کارگیری مدیران مستعد و متخصص، نه بدان دلیل بود که روسای دانشگاه
به این امر اهتمام نداشتند، بلکه بیشتر از آن جهت بود که کشور در حوزه
فرهنگی، کمتر به کادرسازی تخصصی فرهنگی پرداخته بود. امری که در طول سه
سال گذشته و با اهتمام معاونت فرهنگی با تاسیس رشته های مدیریت فرهنگی در
مقاطع تحصیلات تکمیلی مورد توجه قرار گرفت. امید می رود با ورود افراد به
حوزهای فرهنگی و اخذ تخصص در این حوزه، افق فرهنگی کشور ایمن شود.
*ایرنا- آیا در طول چهار سال گذشته به بودجه فرهنگی وزارت علوم و
دانشگاهها نیز توجهی شد؟
بله. البته، این همان چهارمین گام معاونت فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم،
تحقیقات و فناوری بود که می خواستم به آن اشاره کنم. معاونت فرهنگی و
اجتماعی وزارت علوم به بودجه فرهنگی و افزایش آن در سطح دانشگاهها توجه
ویژه داشته است. در سال 1385 برای نخستین بار بودجه فرهنگی دانشگاهها در
ردیف فرهنگی، رفاهی، ورزشی تعریف شد؟ مقوله ای که به نظر اینجانب بسیار
اهمیت داشت. در این سال، بودجه دانشگاهها سرانه ای تخصیص یافت و ردیف
فرهنگی، رفاهی، ورزشی به ازای هر دانشجوی روزانه، 300 هزار تومان تعریف
شد. مهم تر از این حرکت این بود که با ابلاغ بخشنامه از سوی معاونان
فرهنگی و دانشجویی وزارت علوم، درصد هر یک از بخش ها مشخص شد. به این
صورت که 11 تا 13 درصد ردیف مربوط می بایست در حوزه فرهنگی هزینه شود.
اگر چه این بودجه در مسیر تحول فرهنگی بسیار کم نمایان شد، اما از نظام
مندی و قاعده مندی بودجه و هزینه کرد در حوز ه های فرهنگی دانشجویی خبر
می داد و سال به سال این بودجه افزایش یافت.
*ایرنا- و اما آخرین گام معاونت فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم چه بود؟
گام آخر و پنجم معاونت فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری،
ارزیابی و نظارت عملکرد فرهنگی دانشگاهها بود؟ مقوله ای که کمتر بدان
توجه می شد، همواره دانشجویان عزیز این درخواست را داشتند که عملکرد
فرهنگی دانشگاهها از سوی ستاد وزارتخانه مورد بررسی قرار گیرد. در این
راستا و در قالب طرح نظارت و ارزیابی، نظام رتبه بندی فرهنگی دانشگاهها
از سال 1385 مورد توجه قرار گرفت و براساس آمار ارسالی از سوی دانشگاهها
و با تکمیل داده ها و احصاء نظرات ارکان دانشگاه اعم از مدیران و تشکل
های دانشجویی، نمایه فرهنگی دانشگاهها منتشر شد. در همین زمینه،
دانشگاهها به سه حوزه 1ـ دانشگاههای بزرک، 2ـ دانشگاههای متوسط و 3ـ
دانشگاههای کوچک، تقسیم شد و براساس عناوین برنامه ها، ارزیابی صورت گرفت
. انتشار سالانه این رتبه بندی منجر به آن شد که انگیزه دانشگاهها در توجه
به انجام کامل و بهینه امور فرهنگی دو چندان شد. در سال جاری (1388) این
موضوع در قالب پرتال فرهنگی در حال انجام است و امید می رود که این امر
به نهادینه سازی مقوله فرهنک در آموزش عالی کمک کند.
گام هایی که از چهار سال گذشته در معاونت فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم به
سختی و با همت همه دلسوزان فرهنگی کشور چه اساتید، دانشجویان و مدیران و
کارکنان برداشته شد، همگی با همین استراتژی مورد توجه قرار گرفت. این
اقدامات، موجبات خوشحالی و دلگرمی فرهنک دوستان را در دانشگاه بهمراه
داشته است. امید آنکه این مسیر با قوت بیشتر ادامه یابد و دانشگاه به
کارکرد دانشگاه تمدن ساز نزدیک تر شود؟ دانشگاهی در خور شان ایران اسلامی،
دانشگاهی که در آن دانشمند پرورش می یابد و فرهیخته و فرهنک دوست رشد می
کند.
