چهارشنبه سوری از گذشته تا امروز در استان مرکزی
..................................................
خبرگزاری جمهوری اسلامی 87/12/27
اجتماعی.مناسبتها.چهارشنبه سوری
از: معصومه صفری
اراک- مردم استان مرکزی مانند سایر مردم کشور در آستانه سال نو دارای
آداب و رسوم و سنت های خاصی هستند که یکی از این سنتها مراسم چهارشنبه
آخر سال یا چهارشنبه سوری است.
در ایران رسم بوده و هست که پیش از پریدن آفتاب، هر خانواده بوته های
خار و گزنی را که از پیش فراهم کرده اند را روی بام یا زمین حیاط خانه و
یا در گذرگاه در سه، پنج یا هفت -گله < کپه می کنند.
با غروب آفتاب و نیم تاریک شدن آسمان، زن و مرد و پیر و جوان گرد هم جمع
می شوند و بوته ها را آتش می زنند، در این هنگام از بزرگ تا کوچک هر
کدام سه بار از روی بوته های افروخته می پرند، تا ضعف و زردی ناشی از
بیماری و غم و محنت را از خود بزدایند و سلامت و سرخی و شادی به هستی خود
بخشند.
مردم در حال پریدن از روی آتش ترانه های زردی من از تو ، سرخی تو از من،
غم برو شادی بیا، محنت برو روزی بیا را سر می دهند.
ایرانیان عقیده دارند که با افروختن آتش و سوزاندن بوته و خار فضای خانه
را از موجودات زیانکار و دیو پلیدی و ناپاکی را از محیط زیست دور و پاک
می سازند و خاکستر آن را نیز در سر چهارراه یا در آب روان می ریزند تا
باد یا آب آن را با خود ببرد.
کوزه شکنی یکی از مراسم شب چهارشنبه سوری در استان مرکزی بوده که امروز
به ندرت دیده می شود و در این رسم، مردم پس از آتش افروزی، مقداری زغال
به نشانه سیاه بختی، کمی نمک به علامت شور چشمی، و یک سکه به نشانه
تنگدستی در کوزه ای سفالین می اندازند و هر یک از افراد خانواده یک بار
کوزه را دور سر خود می چرخاند و آخرین نفر ، کوزه را بر سر بام خانه می
برد و آن را به کوچه پرتاب می کند و می گوید: درد و بلای خانه را ریختم
توی کوچه.
از دیگر رسوم مردم ایران و این استان در شب چهارشنبه سوری فال گوش نشینی
دختران دم بخت است که غروب شب چهارشنبه نیت می کنند و از خانه بیرون می
روند و در سر گذر یا سر چهارسو می ایستند و گوش به صحبت رهگذران می
سپارند و به نیک و بد گفتن و تلخ و شیرین صحبت کردن رهگذران تفال می زنند
قاشق زنی زنان و دختران آرزومند و حاجت دار، یکی دیگر از رسوم گذشته
چهارشنبه آخر سال مردم این استان بوده که امروزه کم و بیش در روستاها
برگزار می شود.
در این رسم، قاشقی با کاسه ای مسین برمی دارند و شب هنگام در کوچه و گذر
راه می افتند و در برابر هفت خانه می ایستند و بی آنکه حرفی بزنند پی در
پی قاشق را بر کاسه می زنند.
صاحب خانه نیز در کاسه آنها، شیرینی یا آجیل، برنج یا بنشن و یا مبلغی
پول می گذارد، اگر قاشق زنان در قاشق زنی چیزی به دست نیاورند، از برآمدن
آرزو و حاجت خود ناامید خواهند شد.
گاه مردان به ویژه جوانان، چادری بر سر می اندازند و برای خوشمزگی و
ایجاد شادی بین جمع، به قاشق زنی در خانه های دوست و آشنا و نامزدان خود
می روند.
پخت آش مخصوص، تقسیم آجیل، دفع چشم زخمها، بدخشایی دختران و فال گرفتن
از دیگر رسوم مردم استان مرکزی در چهارشنبه آخر سال بوده که این رسوم
امروزه بسیار کمرنگ شده است.
اما طی چند سال اخیر این آداب و رسوم، سادگی پیشین خود را به برخی
رفتارهای نادرست و خطرناک داده و امروزه در چهارشنبه سوری شاهد حوادث تلخ
و ناگواری هستیم که برخی از این حوادث غیر قابل جبران هستند.
کسانی که با منفجر کردن ترقه و پراکندن آتش سلامتی مردم را هدف می گیرند ،
با تن دادن به رفتاری آمیخته به هرج و مرج روحی ، آیین چهارشنبه سوری را
تحریف کرده اند.
شادی چهارشنبه سوری دیروز جای خود را به انفجارهای مهیب و آزاردهنده
امروز داده که گاه در بدو سال نو ، اشک و ماتم را جایگزین شادی خانواده
ها می سازد.
به استناد قانون مجازات اسلامی هر گونه قاچاق، خرید و فروش مواد منفجره و
محترقه به طور غیر مجاز جرم است و مرتکب آن به مجازات مندرج در قانون
محکوم می شود.
در ماده 618 قانون مجازات اسلامی آمده، هر فردی با هیاهو، جنجال، حرکت غیر
متعارف یا تعرض به افراد، مخل نظم و آرامش عمومی گردد و یا مردم را از
فعالیت باز دارد به حبس از سه ماه تا یک سال و 75 ضربه شلاق محکوم می شود.
فرمانده انتظامی استان مرکزی در این رابطه، به توزیع کنندگان و استفاده
کنندگان مواد محترقه هشدار داد و گفت: نیروی انتظامی استان، با افرادی که
در این زمینه برای مردم و جامعه ایجاد مزاحمت می کنند، برخورد جدی دارد
و از هیچ خطایی چشم پوشی نمی کند.
سردار نبی الله خیدری افزود: والدین نقش موثری در آگاهی فرزندان خود از
خطرات استفاده از مواد محترقه بر عهده دارند و باید مراقب فرزندان خود
باشند.
وی بیان کرد: هماهنگی های لازم با دادستانهای استان صورت گرفته و افرادی
که در رابطه با استفاده از مواد محترقه دستگیر شوند تا پایان تعطیلات
نوروز، بازداشت می شوند.ک/4
7108/557
شماره 063 ساعت 11:28 تمام
