درختان دیر زیست، گنجینه طبیعی ماندگار ، ذخایر ژنتیک گیاهی
..........................................................
نوشهر ، خبرگزاری جمهوری اسلامی 21/09/86
داخلی.اقتصادی.منابع طبیعی.درختان دیرزیست.
به اعتقاد کارشناسان، درختان دیر زیست و کهنسال، میراث و گنجینه ماندگار
و ذخایر ژنتیک گیاهی هر کشور به شمار می آیند که حفاظت از آنها از نظر ملی
وتاریخی طبیعی اهمیت بسزایی دارد.
این درختان علاوه بر زیبایی و سر سبزی محیط ، جز میراث ملی و حتی مقدس
ایرانیان محسوب می شود و وجود درختان کهنسال، نشان دهنده ویژگی های قدسی
طبیعت در ایران است.
جمعی از کارشناسان جنگل و استادان منابع طبیعی در غرب مازندران در گفت
و گو با خبرگزاری جمهوری اسلامی نوشهر بر تدوین برنامه و قوانین جامع، ثبت
درختان کهنسال در فهرست آثار ملی طبیعی ، حفاظت علمی و دقیق، شناسنامه دار
شدن و ایجاد مدیریت منسجم برای صیانت از این گونه های ارزشمند را ضروری
دانستند.
به باور این عده نبود قوانین قاطع ، ایجاد جاده ، سوزاندن ، قطع درخت ،
و تخریب از جمله عوامل انسانی است که این گونه ارزشمند را تهدید می کند.
عامل سن ، قطر، ارتفاع ، فرم و گستردگی تاج از جمله معیارهای سنجش
درختان دیرزیست است.
سرو ابرکوه ، اروس سمنان ، سرو منجیل و هردبیل ، بلوط ویسر کجور نوشهر،
چنار کتلی ، لول هرمزگان از جمله گونه های درختی دیر زیست شناسایی شده در
ایران است.
قدمت برخی از این گونه های درختی نظیر سرو ابرکوه و بلوط ویسر کجور بیش
از چند هزار سال گزارش شده است.
برآیند بررسی ها نشان می دهد که درختان دیرزی در جذب گردشگر تاثیرزیادی
دارد ، از اینرو باید برنامه جامعی برای حفاظت از این گونه ارزشمند ارایه
شود.
طرح شناسایی درختان دیرزی ایران از سال 82 در موسسه تحقیقات جنگل ها و
مراتع کشور به صورت مرحله ای آغاز شد و تاکنون برخی از درختان کهنسال
استان های یزد، گیلان ، چهار محال و بختیاری و قزوین شناسایی شده است.
عضو هیات علمی موسسه تحقیقات سازمان جنگل هاو مرتع، آبخیزداری کشورگفت:
حفاظت از گونه درختان دیرزی در کشور امری ضروری است.
"مصطفی خوش نویس" در گفت و گو با ایرنا در نوشهر افزود: عوامل انسانی
مانند تخریب و کنده کاری اطراف ریشه برخی از درختان دیرزی سبب تخریب آن
می شود.
وی اظهار داشت: متاسفانه برخی از افراد سودجو برای یافتن گنج ، ریشه
تعدادی از درختان کهنسال را قطع کرده اند در حالی که این درختان سرمایه های
ملی به شمار می آیند.
خوش نویس به شمار زیاد درختان دیرزی در کشور اشاره و اضافه کرد: استان
خراسان شمالی از سرآمدترین استان ها در زمینه وجود درختان کهنسال است.
به گفته او قطورترین درخت کهنسال کشور به نام " لول " یا انجیز معابد
در روستای نصیرآبی هرمزگان قرار دارد که محیط آن 34 متر و پوشش تاج آن
بسیار وسیع است.
این عضو موسسه تحققات سازمان جنگلها و مراتع ادامه داد : از نظر قدمت
گونه درختی سرو ابرکوه بیش از پنج هزار سال قبل تخمین زده شد و ارس ابرسیج
و اروس شهرستانک دره چالوس نیز قدمتی چند هزار ساله دارد.
وی از درختان کهنسال به عنوان میراث ژنتیک گیاهی کشور نام برد و گفت :
این گونه درختی نمودی ازتداوم حیات در طول تاریخ هستند زیرا برخی از دیگر
گونه ها در گذر زمان از بین رفتند.
خوش نویس تصریح کرد : این گونه های دیرزی حامل ژنهای خوبی بوده بنابراین
وظیفه ما است که در حفظ این درختان تلاش کنیم.
به گفته او طرح شناسایی درختان کهنسال دوباره تصویب شد و سازمان محیط
زیست نیز این طرح را تایید کرد.
به گفته او باید اعتبار مورد نیاز این طرح ملی از سوی سازمان های مسوول
تامین شود.
وی بیان داشت : ثبت درختان دیرزی به عنوان اثرهای ملی و طبیعی ، شمار
آسیب به این گونه های طبیعی را کاهش می دهد.
استادیار رشته ژنتیک جنگل دانشگاه تهران به ایرنا گفت : تخریب و تبدیل
عرصه های طبیعی و ساخت مسکن از جمله عواملی است که درختان کهنسال کشور را
تهدید می کند.
"انوشیروان شیروانی" گفت : آنچه که اکنون در شمال کشور برای درختان
کهنسال، خطر به شمار می آید، هجوم و تجاوز به عرصه های جنگلی و قطع این
درختان است.
وی اظهار داشت: حضور دام در جنگل نیز موجب صدمه زدن به برخی از گونه های
درختی ارزشمند شده است.
وی افزود: متاسفانه برخی از طرحهای تدوین شده گذشته در عرصه جنگل ها،
امروز با حفاظت از گونه های دیر زی منافات دارد.
این استاد دانشگاه تهران گفت : به عنوان مثال بهره برداری بیش از حد از
جنگل منطقه " لو" که بلوط زیادی دارد، انقراض این گونه درختی شده است.
وی ادامه داد : وجود گونه های درختی قدیمی مانند سرو هردبیل که در
سفرنامه ناصر خسرو از آن یادشده از مهمترین آثار طبیعی و ملی ایران است.
شیروانی بیان داشت : باید شرایطی فراهم کرد تا درختان دیرزی در فهرست
آثار طبیعی و ملی کشور ثبت شوند.
استادیار رشته ژنتیک دانشگاه تهران با بیان این که برخی از گونه های
دیرزی نظیر چنار که در مناطق غربی کشور، تهران و یزد وجود دارد، گفت :
اکنون بر اثر آسیبهای انسانی تنه این درختان خالی شده است.
وی یادآور شد : برای حفاظت و حمایت از درختان کهنسال باید استراتژی خاص
تدوین شود.
به تاکید شیروانی وجود متولی خاص و تخصیص بودجه برای حراست از گونه های
ارزشمند ملی و طبیعی ضروری است.
این استادیار دانشگاه تهران گفت : برخی از درختان نظیر چنار ، سرو،
نارون در محوطه و مجاور بناهای مذهبی و بقاع متبرکه قرار دارند که باورها
و اعتقادات مذهبی مردم موجب حفظ آنها شده است.
به گفته او بیشترین مشکل برای حفاظت از درختانی است که در خارج محوطه
بقاع متبرکه و اماکن مذهبی هستند اگر اقدامی عاجل برای جمایت از گونه های
ارزشمند قدیمی نشود، شمار زیادی از این درختان که ریشه در تاریخ دارد ،
منقرض می شوند.
بنابراین کارشناسان تاکید دارند که گونه های درختان دیرزی جنگل های شمال
نیز باید به طور اصولی شناسایی و شناسنامه دار و معرفی شوند.
معاون آموزشی دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی دانشگاه تربیت مدرس
واقع در شهرستان نور گفت : حفاظت و حمایت از درختان کهنسال و دیرزی موجود
در شمال کشور به مدیریت واحد و منسجم نیاز دارد.
"سیدمحسن حسینی" در گفت و گو با خبرگزاری جمهوری اسلامی افزود:درختان
کهنسال زیادی نظیر بلوط و سردار با بیش از سه هزار سال قدمت در مناطق
جنگلی و غیرجنگلی کشور و به ویژه شمال وجود دارد.
وی اضافه کرد : برخی از این گونه های ارزشمند به دلیل ژن های موجود درآن،
گنجینه های ارزشمند و ماندگار به شمال می آیند.
وی ادامه داد: این گونه درختی از نظر دانش دیرینه شناسی درخت اهمیت دارد
زیرا با بررسی بر روی آنها می توان درک کرد که در دوره های گذشته چه وقایع
طبیعی از نظر خشکسالی و غیره در محیط پیرامون درخت اتفاق افتاده است.
استاد دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تربیت مدرس یادآور شد: اکنون به دلیل
واقع شدن این گونه های درختی در اماکن مختلف نظیر جنگل ، شهر و روستا،
محوطه بقاع مدیریت های مختلفی بر آن حاکم است که باید این مدیریتها منسجم
و واحد شوند.
حسینی تصریح کرد: متاسفانه برخی از آسیبهای انسانی مانند نوشتن یادگاری
بر روی تنه درخت، کندن، سوزاندن و محصور کردن، این گنیجنه های طبیعی را در
معرض نابودی قرار دارند.
وی تدوین شناسنامه برای درختان کهنسال و دیر زیست کشوررا که ارزش بالایی
دارند، ضروری دانست.
یک درصد جنگل های خزری شمال به صورت ذخیره گاه اداره می شود.
90 گونه درختی و 211 گونه درختچه ای در جنگلهای 8/1 میلیون هکتاری شمال
کشور وجود دارد.ک/4
7516/621/508
شماره 092 ساعت 11:09 تمام
