"درنای"سیبری در مازندران امسال تنها ماند و سال دیگر.....هیچ!
.............................................................
ساری ، خبرگزاری جمهوری اسلامی 08/12/86
داخلی.اجتماعی.محیط زیست.درنا.مازندران.
" درنا" سیبری با پرهای سفید ، پاهای بلند و گردن کشیده و با آوا و
رقص با شکوهش نمادی از زیبایی و نگین تالاب ها وزیستگاه پرندگان است که
نگاه آدمی را به خود جلب می کند.
به گزارش خبرنگار ایرنا، اداره کل محیط زیست مازندران امروز(چهارشنبه )
مراسمی به عنوان سومین سال جشن روز "درنا" را در محل سالن شهداآموزش
پرورش واقع در روستای ازباران فریدونکنار مازندران برگزار کردکه طبیعی
است در چنین مراسمی آدم به یاد تنهایی این زیبای مهاجر بیفتد.
سالهاست که این زیبای دوست داشتنی با شروع فصل سرما وآغاز مهاجرت
پرندگان از عرض های بالاتر و سرد به محدوده جغرافیایی ایران وارد می شود و
به اصطلاح زمستان را درایران می گذارند.
بررسی آماری نشان می دهد که درسال 1375 ده قطعه ازاین نوع پرنده زیبا
به تالاب فریدونکنار مازندران آمدند و سال گذشته این تعداد به یک جفت رسید
و امسال تنها یک درنا همزمان با دیگر پرندگان به این تالاب پرکشید و شاید
سال آینده ، دیگر هیج !
درنای سیبری امسال به تنهایی بازگشت و آیا می توانیم امیدوار باشیم که
این پرنده زیبا و نگین تالاب مازندران سلامت بماند و یا در آینده با جفتش
بازگردد و دیگر همنوعانش که همچنان شاهد رقص این پرنده زیبا در تالاب
"ازباران" و " سرخرود " فریدونکنار مازندران باشیم !
به راستی درنای سفید سیبری که از پرندگان نادر و تحت حفاظت محیط زیست
جهانی است چرا چنین سرنوشتی در تالابهای ما پیدا کرده است و از 200 قطعه
که سال های گذشته به محدوده جغرافیایی ما وارد می شدند در سال 75 به 10
قطعه رسید و با روند نزولی نهایتا اکنون به یک قطعه رسید و آیا تنها قطعه
درنای سیبری امسال به سلامت به زادگاه خود باز می گردد؟
شاید درنای سفید سیبری برای زنده کردن خاطرات به تالاب پنج هزارو 400
هکتاری فریدونکنار بازگشته و دیگر خود او هم امیدی برای بازگشت نداشته
باشد و همانند همتایان دیگرش در این سرزمین هدف تیرجفای یک شکارچی خلاف
کارو یا سرنوشتی نامعلوم دچار شود.
درنای سیبری یکی از گونه های در معرض خطر انقراض است که در نواحی سیبری
وآسیا زیست می کند و دارای سه جمعیت غربی ، شرقی و مرکزی مستقل هستند که
هر ساله با فرارسیدن فصل پاییز ونامساعد شدن هوا درنواحی سرد سیبری راهی
عرض های جغرافیایی پایین تر و زیستگاههای زمستان گذرانی می شوند.
درنای سیبری یکی از گونه های منحصر بفرد و در معرض خطر انقراض است که
سه جمعیت شرقی، غربی و مرکزی مستقل از همه دارند.
جمعیت غربی درنای سیبری مهاجر به ایران در گذشته ای نه چندان دور به
بیش از 200 قطعه می رسید که متاسفانه به دلایل مختلف این تعداد در دهه گذشته
به 10 قطعه کاهش یافته است.
جمعیت شرقی درنای سیبری هزاران کیلومتر دورتر و در شمال شرقی سیبری
بدون هیج ارتباطی با دوگونه از جمعیت غربی و مرکزی زادآوری داشته و مناطق
زمستان گذرانی این جمعیت نیز در عرض های جنوبی تر و در مسیر شمال به جنوب
دریاچه "پویانگ" چین است.
جمعیت مرکزی درنای سیبری نیز در تالاب "کلادو" هند زمستان گذرانی می کنند.
براساس آمار کارشناسان محیط زیست استان مازندران جمعیت غربی درنای
سیبری از منطقه " کناوات" روسیه واقع در غرب کوههای اورال و با طی پنج
هزار کیلومتر به منطقه فریدونکنار مازندران مهاجرت می کنند.
درنای سیبری به طور نسبی همه چیز خوار است و با استفاده از منقار بلند
و خمیده قادر به بیرون آوردن کرم و لارو حشرات و حتی ریشه و غده گیاهان
آبزی است و معمولا علاقه شدید برای استراحت در اراضی غرقابی دارد.
کرم و لارو حشرات به عنوان مهمترین غذای مورد نیاز ومصرف درنای سیبری در
مرحله پس از خروج تخم می باشد و جوجه درناهای سیبری نیز همزمان با خروج
کرم لارو حشرات به تغذیه از آنها می پردازند.
درناها از جمله پرندگانی هستند که با توجه به قاعده کلی درشتی اندام و
تعداد تخم از گونه های با تعداد اندک (دو تا پنج تخم ) در لانه ونرخ زادآوری
کم به شمار می روند و در بین آنها درنای سیبری با حداکثر دو تخم و تبدیل
تنها یک تخم به جوجه پایین ترین نرخ رشد را در بین پرندگان دارا هستند.
براساس نتایج مطالعات درنای سیبری در سه سالگی جفتی برای خود برگزیده و
در چهار و پنج سالگی قادر به تولید مثل خواهد بود.
درنای سیبری پس از انتخاب جفت ،آشیانه مناسبی بر روی زمین شناسایی و
ساخته و در فاصله سه روز تا پنج روز دو تخم می گذارد و با خروج اولین جوجه
ازتخم به همراه جوجه لانه را ترک و جوجه دوم را رها می کنند به همین خاطر
است که درنای سیبری همیشه یک جوجه به همراه دارد.
درنای سیبری از جمله پرندگانی است که پس از انتخاب جفت تا پایان عمر به
هم وفادار و در کنار هم باقی می مانند و از آنها به اصطلاح خانواده یاد می
شود.
درناها به هنگام زادآوری به شدت قلمرو طلب بوده و رفتارهای آمیزشی را
نیز در پایان دوره زیستگاه زمستان گذرانی با رقص و آوای منحصری شروع می
کنند.
به گزارش ایرنا بنیاد بین المللی درنا ( F.C.I )در اجرای پروژه حفاظت
از درنای سیبری تشکیل شده و در این راستا برای حفظ و افزایش تعداد این
نوع پرندگان برنامه هایی را طراحی کرده است.
بنیاد درنای سیبری (ICF) یکی از مجامع بین المللی است که همه ساله بر
مهاجرت و مسیر حرکت این پرنده کمیاب و وضعیت زیستی آن نظارت می کند.
با همکاری بنیاد بین المللی درنا اولین مرکز تحقیقات و حفاظت از درنای
سیبری با احیای جنگل "اوجاکله" در منطقه فریدونکار مازندران در سال 84به
منظور حفاظت از درنای سیبری ایجاد شد.
دراین مرکز استخدام و بکارگیری همیاران محلی در منطقه تیراندازی ممنوع
فریدونکنار و برگزاری دوره آموزشی محیط بانی به منظور حفاظت از درنای
سیبری انجام شده است.
همچنین در این مرکز برنامه پایش درنای سیبری ، طرح مدیریتی تالاب و
برنامه مشارکت جوامع محلی برای حفاظت از درنای سیبری تهیه وانجام شده است.
به گزارش ایرنا ، فعالیتهای پروژه بین المللی حفاظت از درنای سیبری در
سه سطح انجام شد که در سطح اول تهیه واجرای طرحهای مدیریتی ،حفاظت قانونی
، مشارکت مردم محلی ، ظرفیت سازی ، اجرای برنامه های تنویر افکار عمومی و
برنامه های معیشتی جایگزین بوده است .
سطح دوم، سطح ملی است که شامل حمایت از حفاظت سایت ، اقدامات وسیعتر
برای حفاظت از تالابها و پرندگان آبزی از طریق بهبود قوانین و سیاستها،
لحاظ نمودن مسایل تنوع زیستی در برنامه ریزی های منطقه ای است.
سطح سوم بین المللی و در رابطه با مسیر پروازی است که شامل ایجاد مرکز
هماهنگی مسیر مهاجرتی، هماهنگی مسیر پروازی غربی پیش بینی فعالیتهای
حفاظتی مسیر پروازی و هماهنگی با سایر برنامه های مسیر پروازی است.
همنچنین در این مرکز تحقیقات مشخص منطقه ای مانند نصب فرستنده های
ماهواره ای روی درنای سیبری از مهمترین فعالیتهایی است که این پروژه برای
حفاظت از درنای سیبری انجام داده است.
بنیاد بین المللی درنا با هدف احیا و افزایش جمعیت گونه نادر درنای سفید
سیبری برای اولین بار در سال 74 دو جوجه درنا از " ویسکانسن" آمریکا به
منطقه فریدونکنارمنتقل و با همکاری محیط زیست مازندران عملیات رهاسازی
انجام گرفت.
"محمدرضا بطحائی" کارشناس امور حیات وحش و آبزیان حفاظت محیط زیست
مازندران دراین باره به خبرنگار ایرنا گفت : جوجه درناها پس از رهاسازی
در کنار درنای وحشی هنگام بازگشت به دلیل ناتوانی درپرواز قادر به همراهی
نشده و یکی از آنان پس از عملیات زنده گیری به پارک پردیسان تهران منتقل
شده است.
به گفته بطحایی در همین راستا بنیاد بین المللی درنا ICF در سال 1381
تعداد معدودی درنای سیبری دست آموز را از طریق هواپیمای سبک گلایدر در
زیستگاه فریدونکنار رها کرد.
وی تصریح کرد: باتوجه به نتایج این اقدام در سال های گذشته در سال 1381
دو قطعه جوجه با نصب ردیاب رها شد و با مراقبت های ویژه پس از انس و
پرورش چندماهه در کنار درناهای وحشی به همراه آنان به مناطق شمالی کوچ
کردند که متاسفانه ردیاب تنها تا مرز کشور داغستان فعال بود و پس از آن
به علت نامعلومی رد پرنده گم شد.
وی اظهارداشت: رهاسازی جوجه درنا در سال 1382 نیز صورت گرفته است که پس
از عملیات مراقبت های ویژه تا پایان فصل زمستان گذرانی یکی از جوجه های
دارای ردیاب در شروع مهاجرت از ادامه مسیر بازماند و دراستان گیلان فرود
آمد واز جوجه دوم که بدون ردیاب بود بی اطلاع بودیم.
"بطحایی" کارشناس امور حیات وحش محیط زیست مازندران که مسوولیت رهاسازی
جوجه درناها را در استان دارد ، درباره علت کاهش تعداد درناهای سیبری در
مازندران گفت: به نظر من درنا درمسیر شکار و یا به دلایل نامعلومی در طی
مسیر ناپدید می شدند.
وی درباره تنها شدن درناسیبری مازندران افزود: پارسال هنگام بازگشت یکی
از درناها از منطقه مهاجرت خود را به سیبری آغاز کرده است و به نظرمی رسد
پرنده دیگر بر اساس گفته منابع محلی شکار شده است به طوری که حتی دراین
زمینه ازیک شکارچی مشکوک شکایت شده ولی به دلیل نبود مدارک کافی و مستند
تبرئه شد.
"بطحایی"درباره نظارت و پی گیری بنیاد بین المللی درنا از کاهش جمعیت
غربی درنای سیبری اشاره کرد و گفت:اکنون این بنیاد از آنچه که مدیریت ضعیف
محیط زیست استان مازندران عنوان می کند، شکایت کرده است.
سالانه یک میلیون و 800 هزار پرنده برای زمستان گذرانی وارد تالاب ها و
آببندانهای مازندران می شوند.
بر اساس گزارش محیط زیست ، نیمی از پرندگان موجود در مازندران و نزدیک
به نیمی از گونه های موجود در کشور ، در منطقه میانکاله زیست می کنند که
بیانگر شرایط زیستی مناسب و امنیت بالای این تالاب بین المللی است.
پرندگان در این فصل از سال برای زمستان گذرانی از شمال دریای خزرو منطقه
سیبری به میانکاله مهاجرت می کنند.
این پرندگان مهاجر، بیش از نیمی از سال را در مناطق شمالی دریای خزر ،
کشورهای آسیای میانه و سیبری می گذرانند که به دلیل مشکلات اقتصادی متعدد
در این مناطق ، برخی از گونه های آنها با مشکلات اکولوژیک خاص مواجه شده و
خطر انقراض ، برخی از آنها را تهدید می کند.
هم اکنون 79 گونه از پرندگان کنارآبزی ، خشکی زیان و پستانداران حاضر در
منطقه میانکاله در خطرانقراض قرار دارند و اگر همکاری لازم مردم و شکارچیان
صورت نگیرد برخی از این گونه ها مانند "گرگ" در این منطقه منقرض خواهند
شد.
"عروس غاز ، پلیکان پاخاکستری ، غاز پیشانی سفید کوچک، عقاب دریایی ،
قوی کوچک ، باکلان کوچک و گیلانشاه خالشور" برخی از گونه های در خطر انقراض
و حمایت شده منطقه میانکاله هستند که برای افزایش و خارج کردن آنها از
فهرست در خطر انقراض برنامه های خاصی را اجرا می کنیم.ک/4
506/2585/ 402
شماره 320 ساعت 14:09 تمام
