اختلالات اضطرابی، بیماری قرن اما قابل درمان
#
مشهد ، خبرگزاری جمهوری اسلامی 21/05/85
داخلی.اجتماعی.علمی.پزشکی.بهداشت روان.
گزارش از آرزو جاودانی
"اضطراب" از جمله اختلالات روحی روانی است که به دلیل شیوع و گسترش آن در
اشکال مختلف میان همه سنین، با عنوان "بیماری قرن" شناخته شده است.
دلهره و اضطراب آن چیزس که هر روزه در روابط کاری، اجتماعی، تحصیلی و
حتی در زندگی خانوادگی در ارتباط با موضوعات متفاوت تجربه می کنیم، به
عقیده روانشناسان لازمه زندگی و باعث تلاش و تکاپو در امور روزمره انسان
است.
بر همین اساس روانشناسان می گویند وجود استرس نشانه وجود فهم و شعور است
و هر موجودی که "فکر" داشته باشد با استرس و اضطراب نیز آشنا است زیرا
وجود اضطراب زیانی برای انسان ندارد بلکه این ترس از آینده و خطرهای
قریب الوقوع است که مشکلاتی را به همراه دارد.
اما در این میان نبود شناخت از شرایط و فقدان اعتماد به نفس کافی برای
افراد در مدیریت، مشکلات و مسایل مختلف در اغلب موارد منجر به بروز اضطراب
به شکل و شمایلی می شود که خواب و آرامش را از انسان ربوده و همچون آفتی
سلامت روانی و حتی جسمی را تهدید می کند.
در چارچوب تعاریف روانپزشکی: اضطراب حالتها و فشارهای روحی و روانی است
که انسان را دچار سردرگمی می کند و به نوعی احساس نگرانی او را بالا می برد.
به گفته آنان فرد مضطرب بی دلیل و بی اراده اسیر تخیلاتی است که از ترس و
تشویش ذهنی او نشاء ت گرفته است.
یک روانپزشک در این خصوص می گوید بیماریهایی از جمله استرس، وسواس،
اضطراب و انواع دیگر، فشارهای ناشی از عدم سلامت روح در انسان و بزرگنمایی
مشکلات در ذهن فرد است.
دکتر محسن اعتمادزاده گفت: "اضطراب" مادر و پایه پیدایش دیگر بیماریهای
روحی روانی و یکی از شایعترین بیماریهایی است که آثار فراوانی بر فرد و
زندگی روزمره او بر جا می گذارد.
وی افزود: ضعیف شدن قدرت تطابق فرد با محیط از جمله آثار اضطراب است و
تحمل فرد را در برابر استرسهای وارده به شدت کاهش می دهد.
او گفت: از جمله آثار عمومی اضطراب می توان به بی قراری، نگرانی، بدخوابی
و مشکلات جسمی مانند اختلال در عملکرد دستگاه گوارش و دستگاه تنفسی اشاره
کرد.
وی اظهار داشت: تفکرات و تخیلات متعدد بر سلامت روح و آرامش فرد تاثیر
می گذارند و موجب بی خوابی، بی اشتهایی و فقدان تمایل به انجام امور روزمره
در وی می شود.
دکتر اعتمادزاده افزود: همه این موارد در نهایت بر سلامت جسمی و نحوه
عملکرد ارگانهای زیستی فرد اثر منفی دارد.
وی گفت: تقریبا همه بیماریهای روحی زمینه بروز بیماریهای جسمی از جمله
بیماریهای قلبی، عروقی را فراهم می کنند، طبق آمارها علت بیش از 70 درصد
بیماریهای قلبی عروقی در ایران استرس و اضطراب شناخته شده است.
این روانپزشک افزود: شناسایی و درمان هرچه سریعتر بیماریهایی از جمله
استرس، اضطراب و افسردگی موجب جلوگیری از پیشروی بیکاری و تنهایی در فرد
و بروز عواقب جبران ناپذیر می شود.
وی اظهار داشت: آگاهی از مهارتهایی که با نام "مهارتهای زندگی" مشهورند
در جهت چگونگی مقابله با اضطراب و استرس وارده از جانب محیط بر فرد،
بسیار کار ساز می باشد لذا آموختن آنها برای هر فرد و در هر سن لازم است.
یک فوق تخصص روانپزشکی نیز "اضطراب" را دارای تعاریف متفاوتی دانست و
گفت: نخستین تعریفی که از این واژه در محدوده اختلالات روانشناسی قرار گرفت
"احساس نگرانی در مورد یک خطر قریب الوقوع" بود.
دکتر نغمه مخبر افزود: این خطر برای فرد به دو صورت شناخته شده در قالب
دلهره و تشویش و به صورت نگرانی در مورد یک خطر ناشناخته که آن را اضطراب
می نامند وجود دارد.
وی گفت: در زمینه اضطرابهای بیمارگونه دو نوع اضطراب به نامهای "اضطراب
نرمال" و "اضطراب پاتولوژیک" قابل اشاره است.
او افزود: اگر اضطراب یک محدوده نرمال داشته باشد به شکل دلهره است و
در دو حالت جسمانی و ذهنی امکان بروز می یابد، در حالت جسمانی دلهره و
اضطراب همراه با علایمی مانند تعریق و تپش قلب و سردی در انتهای اندامها
نمایان می شود.
وی گفت: اگر فرد در اضطراب تنها با حالات ذهنی دلهره مواجه باشد یعنی
فقط یک نگرانی فکری در مورد یک مساله ناشناخته داشته باشد، دیگر این حالت
اضطراب نامیده نمی شود بلکه تنها یک احساس نگرانی و دلهره است.
این روانپزشک اظهار داشت: اضطراب اگر از نظر شدت و مدت زمان با واقعه ای
که شخص منتظر آن است هماهنگی و همخوانی داشته باشد "اضطراب معمولی" تلقی
می شود.
وی افزود: این نوع از اضطراب برانگیزاننده است و فرد را برای رویارویی
با شرایط آماده می کند.
او گفت: غیر از این حالت را "اضطراب پاتولوژیک" می نامند و مرز میان این
دو نوع اضطراب را می توان با اعتمادبه نفس از یکدیگر مشخص کرد.
این متخصص اعصاب و روان در ادامه گفت: شدیدترین نوع اضطراب "اختلالات
پانیک" است که با نام "اختلال هراس" هم شناخته می شود.
وی افزود: در این چارچوب فرد حمله ها و دردهایی را دارد که کوتاه و به
شکل حاد و بدون پیش زمینه است و عموما 20 تا 30 دقیقه بیشتر طول نمی کشد و
شدت آن به اندازه ای است که احساس مرک به فرد دست می دهد و پس از مدتی
فروکش می کند.
او گفت: در فواصل بین حمله ها فرد نگران حمله های بعدی است و این مرحله
است که با اختلال هراس شناخته می شود لذا فرد به مطب پزشکان عمومی و
متخصصان قلب مراجعه می کند و کمتر کسی به این نکته توجه می کند که این
وضعیت یک اختلال اضطرابی است و نیازمند مراجعه به روانپزشک هستند.
دکتر مخبر افزود: از جمله اختلالات اضطرابی شایع ترسهای بیمارگونه یا
"فوبیا" است، این اختلال نیز دارای دسته بندیهای متفاوتی از جمله فوبیای
اختصاصی (ترس از تاریکی، بلندی و...) و "فوبیای اجتماعی" یا ترس از نحوه
قضاوت جامعه از فرد و ترس حضور یا صحبت کردن در جمع است.
دیگر متخصص اعصاب و روان نیز گفت: اختلالات اضطرابی منحصر به سن خاصی
نیست و امکان بروز اضطراب بیمارگونه از سنین کودکی تا سالمندی کاملا محتمل
است اما نوع این اختلالات و دلایل بروز آنها کاملا متفاوت خواهد بود.
دکتر محمدعلی عرفانیان افزود: مهمترین اختلال اضطرابی در دوران کودکی
"اضطراب جدایی" است که ناشی از اختلافات شدید والدین و ترس از جدایی آنان
و بی پناه ماندن کودک می باشد.
وی در مورد اختلالات اضطرابی شایع در سنین جوانی گفت: در این سن بروز
انواع اختلالات اضطرابی اعم از اختلالات فراگیر، وسواس، اجتماعی و فوبیا
محتمل است لذا حد و مرز مشخصی برای آن نمی توان قایل شد.
این روانپزشک اظهار داشت: شیوع اختلالات اضطرابی در دوران سالمندی بیش از
بالغین نیست اما در مقایسه با شیوع اختلالات اضطرابی، فوبیا و ترسهای
بیمارگونه بیشتر در این سنین دیده می شود.
وی درباره تاثیرات اضطراب بر نحوه عملکرد فرد در جامعه هم گفت: اختلالات
اضطرابی بیمارگونه همانند سایر اختلالات روانپزشکی که بر کیفیت زندگی تاثیر
می گذارند بر روند زندگی و نحوه ارتباط فرد با دنیای خارج نیز به شدت
اثر گذارند.
او افزود: لذت نبردن از زندگی و وضعیت موجود، گریزان شدن از ایجاد
ارتباط با دیگر افراد جامعه به دلیل ترس از وقوع یک خطر قریب الوقوع و عدم
اطمینان نسبت به محیط و سرخوردگی به دلیل از دست دادن تواناییهای قبل (که
به دلیل درگیری و دلهره شدید ایجاد می شود) از جمله آثار بیماری استرس و
اضطراب است.
این متخصص گفت: نکته مهم و نگران کننده در مواجه افراد با انواع اختلالات
اضطرابی "خوددرمانی" توسط داروهای مختلف و آرام بخش است، استفاده از
"بنزودیازپینها" که بدون نسخه در اختیار افراد گذاشته می شود از جمله
اقدامات شایع برای درمان اختلالات اضطرابی و استرسی است.
وی افزود: مصرف این داروها بدون نظر پزشک و به صورت خودسرانه مشکلات
متعددی را برای فرد ایجاد می کند.
او اظهار داشت: مصرف مواد مخدر برای رسیدن به آرامش از جمله دیگر راههای
درمان خودسرانه این اختلالات است که در درازمدت منجر به تشدید وخامت اختلال
و ایجاد مانع و مشکل بر سر راه درمان بیماری توسط پزشک می شود.
این متخصص اعصاب و روان با اشاره به آسیب حاصل از مصرف مواد مخدر به
قوای جسمانی فرد گفت: روانپزشک در مواجهه با این بیماران برای درمان، با
دو معضل اختلال اضطراب و وابستگی به مواد مخدر روبرو است که هر یک راه
درمانی خاص خود را می طلبد ضمن اینکه مواد مخدر موجب ایجاد مقاومت بدن
بیمار در برابر داروهای آرام بخش می شود.
وی در خصوص راههای درمان اختلالات اضطرابی افزود: اگر اضطراب در حد
اختلالات اضطرابی بارز باشد و شخص زمینه آن را از سالها قبل داشته و این
روندی است که به صورت طولانی مدت و همراه با تغییرات سیستم اعصاب مرکزی
ایجاد شده، درمان دارویی ضرورت دارد.
او در رابطه با موارد خفیفتر اختلال اضطراب اظهار داشت: در این موارد به
دلیل قابل تحمل بودن وضعیت، بدون درمان دارویی و تنها با تغییراتی که در
نگرش فرد و تعدیل و تنظیم این نگرشها از سوی روانپزشک ایجاد می شود،
می توان فیزیولوژی بدن را برای مقابله با هورمونهای استرسزا آماده کنیم.
دکتر مخبر فوق تخصص نوروسایکیتری هم با تاکید بر اینکه علاوه بر اقدامات
دارویی و روانپزشکی باید عامل اضطرابزا تعدیل شوند گفت: با درمانهای
دارویی آسیب بیولوژیکی ترمیم و با درمان روانشناختی توصیه به ورزش و رژیم
غذایی خاص که منجر به مقاومت بدن می شود، از عوامل ایجاد و تشدیدکننده
اختلال جلوگیری می شود.
وی با بیان اینکه موسیقی به دلیل هارمونی که دارد به نظم بخشی
تواناییهای انسان کمک می کند اظهار داشت: این هماهنگی را می توان به خوبی
در طبیعت مشاهده کرد بنابراین نزدیک شدن به طبیعت هم احساس خوشایندی را
بر سیستم مرکزی اعصاب القا می کند.
2721/660
