مرکز اسناد ملی شمالغرب کشور، مخزن اسرار 400 ساله منطقه
#
تبریز، خبرگزاری جمهوری اسلامی 15/11/85
داخلی.فرهنگی.تاریخی.اسناد.
مرکز اسناد و کتابخانه ملی منطقه شمال غرب کشور درتبریز، مخزن اسرار این
خطه از ایران در طول نزدیک به 400 سال گذشته است.
معماری ساختمان این مرکز خود حکایتی دیگر دارد و سبک زیبای اواخر
قاجاریه آن، تداعی کننده بناهای متعدد و زیبای تاریخی تبریز در دوره
نزدیک به بیش از یک سده ولیعهدنشینی این کلان شهر در زمان حکومت قاجاریه
است.
پنجره های اروسی رنگی و مشبک بنا همراه با تزیینات خارجی و داخلی آن ،
نشان از تاریخ طولانی آن و مشاهده رویدادهای تاریخ معاصر کشور در این خطه
دارد.
ساختمان مرکز اسناد وکتابخانه ملی منطقه شمال غرب در تبریز که در یکی از
بافت های تاریخی و ولیعهدنشین این شهر در زمان های گذشته واقع شده ،از جمله
جاذبه های تاریخی و گردشگری این شهر نیز محسوب می شود.
تامل در معماری و زوایای این ساختمان به تنهایی ، انبوهی از رخدادهای
تاریخی دارالسلطنه تبریز در انقلاب مشروطه،قیام شیخ محمد خیابانی و بسیاری
اتفاقات سرنوشت ساز دیگر همچون قیام مردم تبریز در 29 بهمن سال 1356 را به
تصویر می کشد.
بر اساس اسناد موجود ، ساختمان مرکز اسناد و کتابخانه ملی منطقه شمال
غرب کشور در تبریز در حدود هشت دهه قبل ، محل کنسولگری کشور عراق بوده و
در لشکرکشی های روسیه به آذربایجان نیز شاهد درگیری ها و تیراندازی هایی به
خود بوده است.
همجواری بنا با دیگر بناهای تاریخی تبریز از قبیل مدرسه رشدیه، اولین
مدرسه نوین نظام آموزشی ایران و نزدیکی به محله " مقصودیه " به عنوان یکی
از بافت های تاریخی بسیار غنی این کلان شهر از جمله نکات بارز ساختمان مرکز
اسناد و کتابخانه ملی منطقه شمال غرب کشور است.
ساختمان این بنای تاریخی که به یکی از خانواده های قدیمی و متنفذ تبریز
اختصاص داشته در دهه های گذشته و به دلیل عدم رسیدگی در حال تخریب بوده که
در میانه دهه 1370مرمت شده و به مرکزاسناد منطقه شمال غرب که عنوانی متناسب
با شان آن است ، تبدیل شد.
البته زیبایی و جاذبه اصلی این ساختمان در محتوای آن و اسناد و عکس هایی
است که بخشی از هویت تاریخی وایرانی ساکنان منطقه شمال غرب کشور را تشکیل
می دهد.
بنچاق 500ساله یکی از روستاهای آذربایجان و آلبوم عکس نفیس تئاتر تبریز
به عنوان پایه واساس هنر تئاتر کشور از ابتدای ایجاد آن در سال 1298 شمسی
در کنار هزاران سند و عکس تاریخی دیگر به غنای این مرکز تاریخی و فرهنگی
بیشتر می افزاید.
دستخط آیت الله میرزای شیرازی به علما و روحانیون تبریز در نهضت تنباکو
همراه با اسناد و تصاویر مربوط به قیام مردم تبریز در سال های قبل و حین
پیروزی انقلاب اسلامی نیز شناسنامه مرکز اسناد ملی شمال غرب کشور در تاریخ
معاصر ایران محسوب می شوند.
تصاویر بیشمار از انقلاب مشروطه که تعدادی از آنها همچون عکس باسکرویل ،
معلم آمریکایی مدارس تبریز در زمان مشروطه و شهید راه ایران در دفاع مقابل
جنایات روس هابر دیوارهای مرکز آویزان است،از سابقه طولانی تبریزو آذربایجان
در دفاع از حریم دین و خاک در برابر تجاوزات بیگانگان خبر می دهد.
سرپرست مرکز اسناد و کتابخانه ملی منطقه شمال غرب کشور در این خصوص به
خبرنگار ایرنا می گوید: اسناد موجود در خطه آذربایجان به دلیل جایگاه ویژه
آن در تاریخ ایران زمین نسبت به بسیاری از نقاط دیگر ، چشمگیرتر است.
سیدمسعود نقیب می افزاید: از آغاز فعالیت مرکز در سال 1371تاکنون 736
میلیون و 489 هزار و 768 برک سند توسط کارشناسان مرکز بررسی شده و از این
تعداد 730 میلیون و 619 هزار و 113 برک سند امحا شده است.
به گفته وی در این مدت پنج میلیون و 870 هزار و 655 برک سند برای بررسی
و طبقه بندی به آرشیو مرکز اسناد ملی و کتابخانه منطقه شمال غرب کشور منتقل
شده است.
وی اظهارداشت: از اسناد موجود در آرشیو مرکز تاکنون 500 هزارو 439 مورد
ثبت شده و برای دسترسی پژوهشگران و محققان به رایانه های مرکز منتقل شده
است.
نقیب، اقبال مردم به مرکز را مهمترین ابزار کار آن دانست و گفت: در این
راستا تاکنون 30 هزار و 757 فقره عکس و سند توسط شهروندان به مرکز اهدا
شده است.
وی تشریح کرد: به عنوان مثال در هفته جاری یکی از فرهیختگان تبریز60 برک
سند ارزشمند مربوط به انقلاب اسلامی را به مرکز اسناد ملی منطقه شمال غرب
اهدا کرد.
وی از اهدای 300 برک سند خانوادگی به مرکز توسط خانمی از خانواده های
معتبر تبریزی به عنوان نمونه ای از توجه مردم به فعالیت های مرکز در زمینه
ثبت و نگهداری اسناد تاریخی یاد کرد.
وی افزود: مرکز برای اهداکنندگان اسناد تاریخی ، فایل ویژه باز کرده و
با ارایه تقدیرنامه و اعطای کارت عضویت افتخاری از توجه ویژه آنان
قدردانی می کند.
سرپرست کتابخانه و مرکز اسناد ملی منطقه شمال غرب کشور در تبریز، استقبال
محققین ار خدمات مرکز را نیز مناسب خواند وگفت: تاکنون حدود 14 هزار برک
سند به این قشر برای استفاده در فعالیت های تحقیقاتی ، ارایه شده است.
وی خاطرنشان کرد: یکهزار و 500 محقق نیز از آرشیو و کتابخانه مرکز که
حاوی شش هزار جلد کتاب مرجع و تاریخی است ، استفاده کرده اند.
وی ، رسیدگی به اسناد سازمان ها،نهادها و ادارات دولتی را از جمله وظایف
اصلی مرکز دانست و یادآور شد: براساس قانون ، ادارات موظف هستند که اسناد
بالای 40 سال سابقه خود را برای بررسی و بایگانی کردن به کارشناسان مرکز
ارایه دهند.
نقیب ، برگزاری 45 نمایشگاه به مناسبت های مختلف را از جمله فعالیت های
فرهنگی جالب توجه مرکز دانست و افزود: در هفته جاری نیز با توجه به تقارن
محرم و دهه فجر ، نمایشگاهی به این مناسبت در ساختمان مرکز برپا شده است.
وی اضافه کرد: در این نمایشگاه 40 فقره سند و عکس مربوط به موضوعات یاد
شده در معرض دید علاقه مندان قرار گرفته است.
محدوده فعالیت کتابخانه و مرکز اسناد ملی منطقه شمال غرب کشور در تبریز
استان های آذربایجان شرقی ، آذربایجان غربی و اردبیل می باشد.
518/586/587
