خلف وعده آژانس باعث ممانعت ايران از بازديد ناظران آژانس از پارچين شد

به گزارش ایرنا، پایگاه اطلاع رسانی آسیا تایمز روز شنبه نوشت: تاریخ همكاری ایرانی ها با آژانس بین المللی انرژی اتمی برای بازدید از تاسیسات نظامی پارچین و توافق نامه پیشین 'برنامه كاری' آژانس و ایران حاكی از موفقیت هایی در این زمینه است.

با قضاوت در مورد مذاكرات پیشین ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی می توان گفت: ایران آماده است اجازه بازدید از تاسیسات پارچین و دیگر تاسیسات مد نظر آژانس را اعطا كند؛ اما به عنوان بخشی از توافقی كه به موجب آن آژانس از متهم كردن ایران به آزمایش های مخفی تسلیحات هسته ای صرف نظر كند.

با وجود این، سوابق بازرسی های آژانس از پارچین به روشنی نشان می دهد ایران بعد از سال 2000 می دانسته هیچ نكته مخفی در این تاسیسات وجود ندارد.

در همین حال، 'جان بولتون'، مشاور 'جرج بوش' رییس جمهوری پیشین آمریكا در زمینه ایران، در سال 2004 اعلام كرد تصاویر ماهواره ای سنگری را در پارچین نشان می دهد كه برای آزمایش های گسترده مواد منفجره مناسب است. این آزمایش ها شامل منفجر كردن بمبی می شود كه استفاده از چاشنی نیتروژنی در آن لازم است.

بولتون با شدت از آژانس خواست تحقیقات كاملی در مورد تاسیسات پارچین انجام دهد. تهران چند ماه بعد از آن با دادن اجازه به آژانس برای گزینش هر یك از پنج ساختمان پارچین و حوالی آنها به منظور نظارت آزادانه موافقت كرد.

این امر فرصتی به آژانس های امنیتی آمریكا و اسرائیل و كارشناسان آژانس بین المللی انرژی اتمی داد: آنها می توانستند تصاویر ماهواره ای از كل تاسیسات پارچین را به لحاظ آنچه احتمالا كار روی تسلیحات هسته ای می دانستند، از جمله محفظه های لازم برای آزمایش های هیدرو دینامیك به دقت بررسی كنند و به راحتی خواستار بازدید از آن ساختمان و حوالی آن شوند.

گروهی از ناظران آژانس بین المللی انرژی اتمی ژانویه سال 2005 از تاسیسات پارچین دیدار و پنج محوطه از پیش انتخاب شده را به دقت بررسی كرده و همچنین نمونه ای از محیط برداشتند؛ اما هیچ مورد مشكوكی نیافتند. ایران در ماه نوامبر 2005 (آذر 1384) نیز به انتخاب خود اجازه همین كار را در مورد پنج ساختمان دیگر تاسیسات پارچین صادر كرد.

اگر آزمایش هیدرو دینامیك در این پایگاه مخفیانه انجام شده بود، تشكیلات هسته ای و نظامی ایران هرگز با این اقدام نه یكبار بلكه دو بار موافقت نمی كردند.

مذاكرات بر سر چارچوب همكاری ایران با آژانس، مذاكرات برنامه كاری را در ماه اوت 2007 (مرداد 1386) به یاد می آورد كه هدف از آن حل مجموعه ای از مسائل بوده است كه بخش پادبان های آژانس تردید داشت با برنامه هسته ای ربط داشته باشد. مسائل شامل آزمایش هایی مربوط به استخراج پلوتونیوم 210، آزمایش های پلوتونیوم و احتمالا نظارت نظامی بر معدن اورانیوم 'گچین' در جنوب ایران است.

ایران در سال های قبل نتوانسته بود اطلاعات درستی را برای رد این تردیدها ارائه دهد. اما بعد از مذاكرات برنامه كاری این كشور مداركی را مبنی بر حل و فصل شش مسئله باقیمانده ارائه كرد.

آژانس در دو گزارش آخر 2007 و اول 2008 ( آذر 86 و اسفند 87) تایید كرد كه هر شش مساله به طرز كاربردی حل شده اند.

دلیل تغییر فراوان در همكاری های ایران و آژانس روشن است: آژانس وعده داده بود كه در ازای حل شش مساله باقی مانده در برنامه هسته ای ایران، پادبان ها در ایران به شیوه معمولی اجرا شوند. این امر به مثابه گامی چشمگیر به سوی دریافت تایید صحت برنامه هسته ای ایران توسط آژانس بود.

اما ناظران آژانس در عوض بر سوال و جواب از مدارك ادعایی در مورد ایران با منشاء نامعلوم تمركز كردند. این اطلاعات اصل و منشاء درستی نداشت و آژانس نیز آنها را مطالعات ادعایی می نامید.

مترجمام**9157** 1506