گلابگيري براي حفظ خود نيازمند تغيير نگرش از سنتي به علمي است

به گزارش روز یكشنبه ایرنا، كشور ایران از دو هزار و 500 سال پیش مهد رویش گل محمدی بوده و اولین بار فرآوری و تقطیر بومی آن به ' ابوعلی سینا ' منتسب است.

این گل معروف ترین گونه رز در میان بیش از هفت هزار نوع رز شناخته شده در جهان است كه به نام علمی ' رزاداماسنا ' نامیده شده و شرایط مناسب منحصر به فرد محیطی موجب رویش مرغوب ترین نوع آن در منطقه ' قمصر ' كاشان شده است.

متوسط برداشت گل محمدی در بهترین شرایط، به هفت تن در هكتار رسیده و گلاب، اسانس و چند ماده با ارزش دیگر حاصل فرآوری آن بوده و درآمد ناخالص بالایی ایجاد می كند.

رییس هیات مدیره نظام صنفی كشاورزی كاشان درباره مشكلات فراروی كشت و فرآوری گل محمدی گفت: گلكاران كاشانی مشكلات عمده ای در كاشت و فرآوری گل محمدی دارند كه بالابودن هزینه های تمام شده كشت از جمله آنهاست.

' احمد حلواچی ' افزود: گرمای هوای منطقه كاشان موجب بالا بودن هزینه های كشت این محصول بوده كه مرغوبیت گل محمدی را تحت الشعاع قرار داده و توان رقابت در بازارهای داخلی و خارجی را سلب می كند.

وی وجود زمین های كشت گل بصورت خرده مالكی و رواج اسانس های تقلبی در تولید گلاب را نیز تهدید دیگری دانست كه معیشت گلكاران را نشانه گرفته است.

عضو مجمع ملی كشاورزان كشور تاكید كرد: وجود برخی واسطه ها در بازار گل نیز علاوه بر تصاحب دسترنج كشاورزان، موجب پایین آمدن كیفیت محصول تولیدی می شود.

حلواچی افزود: زمان چیدن گل محمدی بسیار مهم است؛ به طوری كه گل اول صبح، اسانس و كیفیت بالایی دارد و دلالان با انباشت گل و تحویل دیرهنگام به كارگاه و كارخانه گلابگیری از كیفیت گلاب تولیدی می كاهند.

وی مخارج بالای اخذ پروانه، مانند كاشی كردن محل گلابگیری و پرداخت برخی هزینه های جانبی گلابگیران را نیز مشكل ساز دانست و گفت: بیشتر گلكاران در كنار گلستان های خود، اقدام به برپایی دیگ و نی گلابگیری به روش سنتی می كنند كه این امر در بسیاری از موارد زمینه آلودگی گلاب ها را به وجود آورده و مسوولان بهداشتی دانشگاه علوم پزشكی موظف به جلوگیری هستند.

مسوول اداره بهبود تولیدات گیاهی جهاد كشاورزی كاشان با اشاره به راه حل مشكل گلكاران بیان كرد: با توجه به بالا بودن هزینه های تولید و الگوی نامناسب كشت در منطقه، یكپارچه سازی اراضی كشاورزی ضروری است.

'سید مصطفی قمصری' با اشاره به اینكه متوسط برداشت گل محمدی در منطقه كاشان 5/3 تن در هكتار است، تاكید كرد: اصلاح الگوی كشت و مكانیزه كردن آن، این متوسط را به دو برابر افزایش می دهد.

وی تشكیل تعاونی های كشت و تولید را برای پایین آوردن هزینه های تولید، مكانیزه كردن كشت، حذف واسطه ها و سود آوری برای گلكاران مفید دانست.

قمصری افزود: این تعاونی ها علاوه بر بهبود معیشت كشاورزان و حذف واسطه ها در بخش كشاورزی، با به كارگیری تكنولوژی در كشت و حتی فرآوری، رونق تولید داخلی را نیز به همراه خواهد داشت.

كارشناس مسوول بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشكی كاشان نیز درباره كیفیت گلاب های سنتی، گفت: این گلاب ها به صورت سنتی و طبیعی تولید شده؛ اما به دلیل تولید غیر پاستوریزه دارای آلودگی میكروبی است.

'محسن فتحی مقدم' افزود: با توجه به تعداد زیاد كارگاه های گلابگیری سنتی در كاشان كه تعداد آنها بالغ بر 950 كارگاه است، وجود آزمایشگاه های كنترل كیفی و اهرمی برای نظارت، ضروری است.

رییس پژوهشكده اسانس دانشگاه كاشان درباه وضعیت فرآوری گل محمدی گفت: مهم ترین و با ارزش ترین محصول گل محمدی، اسانس است كه در صنایع داروسازی و عطر سازی جهان جایگاه ویژه ای دارد.

'رسول ابراهیم آبادی' افزود: اما در كشور ایران بیشتر بر تولید گلاب تاكید می شود كه در برخی موارد با كیفیت پایین نیز تولید و گاه در انبار كارخانه ها انباشت شده و ظرفیت ارزشمند فرآوری گل محمدی را از بین می برد.

وی همچنین بیان كرد: اسانس محدودی كه در حال حاضر در كشور ما تولید می شود نیز مطابق با استانداردهای جهانی نبوده و قابل رقابت در بازارهای بین المللی نیست.

وی با اشاره به اینكه از سه سال قبل در دانشگاه كاشان، با همكاری معاونت فناوری رییس جمهور، كانون هماهنگی دانش و صنعت گل محمدی ایجاد شده، تاكید كرد: هم اكنون پژوهشكده اسانس این دانشگاه، اقداماتی در این زمینه انجام داده است.

این استاد دانشگاه كاشان تصریح كرد: ساخت و راه اندازی سیستم های پیشرفته فرآوری گل محمدی و تحقیق و پیگیری راه اندازی پیشرفته ترین آزمایشگاه كنترل كیفی كشور در كاشان گام هایی در مسیر افق روشن این صنعت در كشور است.

براهیم آبادی افزود: همانطور كه خاستگاه گل محمدی، ایران است و روزگاری ' ابن سینا ' دانشمند بزرگ ایرانی این محصول را فرآوری كرد، امروز با پیوند علم و صنعت، این جایگاه دیرینه به كشور سربلند ایران باز خواهد گشت.

به كاوش ریشه درد دل كشاورزان و صنعتگران كه می رسیم، راه حل بسیار ساده می نماید؛ دستان توانایی كه درهم گره شوند؛ جوانانی كه در دانشگاه دستان پینه بسته كشاورز را یاری رسانند و آزمایشگاه ها و دستگاه هایی كه در امتداد نگاه نگران سرمایه گذار قرار گیرند.

و این 'من' كه 'ما' شود، چرخ های تولید كشورمان به تناوب و سرعت می گردد و ثمره آن، شیرین و گوارا به كام صنعتگر و كشاورز می ریزد و گامی موثر در رونق تولید ملی طی می شود.

گل محمدی و صنایع وابسته به آن، اولین بار در قرن سیزدهم میلادی از ایران به اروپا و حوالی قرن 17 میلادی به كشور بلغارستان وارد شد و امروزه بلغارستان در تولید اسانس و صنایع عطرسازی و آرایشی گوی سبقت را از ایران ربوده است.

لازم به ذكر است كه شهرستان كاشان با دارا بودن سطح زیر كشت هزار و 550 هكتار اراضی گل محمدی، بیش از 10 درصد و به میزان پنج هزار تن از گل محمدی كشور را تولید می كند.

هم اكنون، استان های اصفهان، فارس، كرمان، آذربایجان غربی و شرقی را می توان مهد پرورش گل محمدی در ایران اسلامی دانست كه در این میان تولید گل محمدی در منطقه قمصر كاشان به دلیل شرایط مساعد محیطی، دارای كیفیت منحصر به فرد و برند بین المللی است.

گزارش از: ‌ژاله جندقیان

1724/7431