حق همه كودكان است كه از تغذیه خوب، محیط مناسب و مراقبت های بهداشتی اساسی برخوردار باشند تا در مقابل بیماری محافظت شده و ضمن رشد و تكامل مناسب با برخورداری از سلامت در بزرگسالی زمینه توسعه پایدار در كشور را نیز فراهم سازند.
اما شاید بسیاری از والدین با شیوه تغذیه صحیح كودك آشنا نباشند، بسیار دیده ایم مادرانی را كه از بی‌اشتهایی كودكان خود شكایت می كنند و همیشه این سوال را مطرح می كنند كه كودك ما به چـه غـذاهـایی نیاز دارد و چه كنیم تا بد غذا نشوند.
كارشناس مسوول واحد بهبود تغذیه معاونت بهداشتی خوزستان در این خصوص با اشاره به اینكه به كار بردن نكات ایمنی در تغذیه كودك بسیار حایز اهمیت است اظهارداشت:: كودكان در برابر بیماری‌ها به ویژه بیماری‌های ناشی از غذا آسیب‌پذیرترند، زیرا دستگاه ایمنی آن ها هنوز تكامل نیافته و معده آنها اسید كمتری تولید می‌كند كه این مـساله باعث تسهیل ورود میكروب‌ها به دستگاه گوارش آن ها و در نهایت بیمار شدن آنها می‌شود.
'عبدالصاحب باقری افزود: همان طور كه می دانید آموزش تغذیه صحیح به كودك یكی از حساس ترین مراحل زندگی برای شكل گیری عادت های تغذیه ای مناسب و پیشگیری از بیماری های غیرواگیردار در دوران كودكی است.
وی افزود: بسترسازی رفتارهای تغذیه ای صحیح در خانواده باعث خواهد شد تا در صورت برخورد كودك با روش و رفتارهای تغذیه ای نامطلوب همسالان خود در محیط هایی چون مهد كودك یا دبستان، تحت تاثیر قرار نگیرد و چرخش رفتاری نامناسب در وی ایجاد نشود.
باقری تصریح كرد: در رفتار با كودك سعی كنید بشقاب و لوازم غذا خوردن كودك از جنس نشكن باشدتا در صورت شكستن ظرف كودك احساس یاس نكند و یا والدین عصبانی نشوند، كه موجب ناامنی برای كودك و یا دلزدگی از غذا كه از عواقب این امر است نشود.
باقری با بیان اینكه برای غذا خوردن راحت تر كودك باید دقت شود كه قاشق زیاد گود نباشد ادامه داد: لیوان نیز باید به اندازه ای باشد كه كودك به راحتی آن را بگیرد.
كارشناس مسوول واحد بهبود تغذیه معاونت بهداشتی خوزستان گفت: رنگ مواد غذایی می تواند در اشتهای كودك و علاقه او به غذا تاثیر بگذارد و خوردن غذاهایی با رنگ های سبز، نارنجی و زرد برای كودك بسیار جالب است.
وی با اشاره به اینكه دادن وقت كافی به كودك برای زمان صرف غذا بسیار حائز اهمیت است اضافه كرد: از شتاب و عجله در هنگام غذا خوردن كودك باید جدا خودداری كرد.
باقری با بیان اینكه غذا خوردن در یك ساعت معین می تواند باعث ایجاد حالت شرطی و تحریك اشتهای كودك شود، اظهار داشت: خستگی كودك یكی از علت های كم اشتهایی در كودكان است كه بهتر است پس از استراحت به كودك غذا داده شود و هیچ گاه كودك را در هنگام خواب مجبور به خوردن غذا نكنید.
این كارشناس تغذیه با بیان اینكه كودك در یك محیط آرام بهتر غذا می خورد، تاكید كرد: مشاجره، بلند كردن صدای رادیو ، تلویزیون و همچنین رفت و آمد زیاد حواس كودك را پرت می كند و تمایل او به غذا خوردن نیز كم می شود.
وی با اشاره به اینكه هنگامی كه رفتار كودك غلط است عكس العمل ثابتی از خود نشان دهید، افزود: به طور مثال اگر بشقاب یا قاشق یا غذا را پرت كرد نباید گاهی اوقات خندید و گاهی تنبیه كرد بلكه بهتر است رفتاری را در پیش گرفت كه كودك احساس كند كار خوبی انجام نداده است.
باقری در ادامه به نكات مهم رفتار با كودك یك تا سه ساله اشاره و گفت: در صورتی كه كودك مایل است خود غذا بخورد ممانعت نكنید، بلكه برای تقویت احساس استقلال یك قاشق به دست كودك داده و با قاشق دیگر به او غذا داده شود.
كارشناس مسوول واحد بهبود تغذیه معاونت بهداشتی خوزستان افزود: اجرای برنامه ثابت غذا خوردن سبب آرامش كودك می شود و اشتهای كودك مانند خلق و خوی او متغیر است كه بهتر است روزی كه كودك اشتهای كمتری دارد و غذا كم می خورد به وی اصرار نكنیم كه حتماً باید غذای بشقابش را تمام كند.
وی با بیان اینكه قدرت تقلید كودك در این سن زیاد است و رفتارهای اعضای خانواده را تقلید می كند ادامه داد: نباید اعضای خانواده رفتار نامناسب در هنگام غذا خوردن (مانند استفاده از نمكدان در سر سفره، مصرف غذاهای پرچرب و سرخ كردنی یا مصرف نوشابه)داشته باشند.
باقری با اشاره به اینكه كودك دوست دارد با غذا بازی كرده و ریخت و پاش كند، تصریح كرد: نباید انتظار داشت كودك آداب غذا خوردن را رعایت كند و البته كودك نوپا فقط 5 تا 10دقیقه حالت نشستن را تحمل می كند و به طور معمول قبل از اتمام غذا، سفره را ترك می كند و به طور مجدد بر می گردد، كه بهتر است در این مواقع مادر آرامش خود را حفظ كند.
این كارشناس تغذیه با بیان اینكه رنگ و ظاهر غذا توجه كودك را به خود جلب می كند و غذا را بهتر می خورد، افزود: بهتر است از رنگ های زرد، نارنجی، قرمز و سبز ( مانند سیب زمینی، هویج، گوجه فرنگی، دلمه، جعفری و سبزی های آشی وغیره) به ویژه به صورت آب پز در غذا استفاده كرد.
كارشناس اطلاع رسانی غذایی معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشكی اهواز، نیز در این زمینه اظهارداشت: رشد و میزان فعالیت به طور وسیعی در كودكان متفاوت است ولی در مجموع اگر غذای كافی در دسترس كودك بوده وضعیت روانی محیط نیز مطلوب باشد، كودك فقط به اندازه نیاز غذا مصرف خواهد كرد.
'اعظم شمشیری' افزود: با بیان اینكه كودكان باید از سنین پایین برای دریافت رژیم به چربی كمتر عادت كنند تصریح كرد: بیماری های قلبی عروقی از همان سنین اولیه زندگی آغاز می شوند.
وی با بیان اینكه در مدت دو سال اول زندگی چربی و كلسترول در رژیم غذایی كودكان نباید محدود شود خاطرنشان كرد: در كودكان بالای دو سال نیز توصیه می شود كه میزان چربی دریافتی به 30 درصد انرژی دریافتی محدود شود.
شمشیری با اشاره به اینكه بیش از نصف انرژی كسب شده توسط كودكان از كربوهیدرات است گفت: در مقایسه با بزرگسالان در رژیم غذایی كودكان این سنین، مواد قندی درصد بیشتری از انرژی دریافتی روزانه را فراهم می كند و بهتر است این مواد از قندهای طبیعی مثل میوه ها، شیر و كربوهیدرات های پیچیده از قبیل غلات، نان ها، حبوبات تامین شود.
كارشناس اطلاع رسانی غذایی معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشكی اهواز افزود: غذاهایی كه حاوی فیبر بالا هستند اصولا حجیم بوده و ممكن است بر روی انرژی دریافتی كودكان خردسال كم اشتها اثر بگذارند، لذا باید این مواد در میان وعده مصرف شوند و بهتر است به دلیل تاثیرات مفید فیبر در پیشگیری از انواع بیماری ها كودكان از سنین پایین به مصرف مقدار كافی سبزیجات، میوه ها و دانه های گیاهی تشویق شوند.
وی با بیان اینكه پروتئین های حیوانی دارای كیفیت بالاتر نسبت به پروتئین های گیاهی هستند، تاكید كرد: خوشبختانه پروتئین های گیاهی كمبودهای یكسانی ندارند و با مصرف روزانه غذاهای متنوع مثل غلات، سبزی ها، حبوبات، آجیل ها و غیره یك غذای پروتئینی با تركیب خوب به دست می آید.
شمشیری با اشاره به ویژگی های غذای كودكان یك تا شش ساله گفت: غذاهای با قطعات كوچك كه كودكان می توانند با وسایل غذاخوری آن ها را بردارند، بیشتر مورد توجه كودكان است و بهتر است برای كودكان غذاهایی تهیه كرد كه نرم بوده و جویدنش آسان باشد، ترد بوده و در دهان صداهای جالبی داشته باشد.
كارشناس اطلاع رسانی غذایی معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشكی اهواز ادامه داد: از آنجا كه كودكان حساس هستند،شهروندان باید در انتخاب و خرید مواد غذایی برای كودكان حتما به برچسب ماده غذایی توجه كنید و محصولات دارای مجوز های بهداشتی را خریداری كنند.
وی با بیان اینكه مادران باید از خوراندن تخم مرغ عسلی به كودكان خود جدا خودداری كنند، اظهار داشت: مصرف لبنیات در كودكان توصیه شده و حتی الامكان از فرآورده های لبنی پاستوریزه یا استرلیزه استفاده كنند.
شمشیری به خانواده ها توصیه كرد: میوه و سبزیجات مصرفی كودكان باید به دقت شستشو شوند و در صورت استفاده از غذایی كه قبلا برای كودكان پخته شده حتما غذا باید داغ وسپس مصرف شود. ك/4
7161/641
اهواز- بنا به اظهار كارشناسان تغذيه، تهيه غذاي سالم و تغذيه صحيح كودكان يكي از مهم‌ترين عوامل رشد ساختار بدني و فكري كودك در اين دوران سني و بزرگسالي است كه بايد به اين موضوع بسيار توجه كرد.
