این طرح نامی غیر آشنا نیست زیرا پیشینه قدمت پزشك خانواده در ایران به یك هزار و 200 سال پیش و به دوران طبابت 'حكیم زكریای رازی' نسبت داده می شود.
از زكریای رازی نقل شده است: 'مردم باید از میان اطبای مورد اعتماد به یك طبیب اكتفا كنند زیرا كسی كه نزد پزشكان متعددی برود بسیار احتمال دارد كه در معرض خطای هر یك از آنها واقع شود'.
به گفته كارشناسان، نظام سلامت تمامی كشورهای پیشرفته در قالب طرح پزشك خانواده پایه ریزی شده است و ارائه خدمات پزشكی و ویزیت بیماران در چارچوب نظام سطح بندی و فعالیت شبكه ای از پزشكان عمومی، متخصص و فوق تخصص صورت می گیرد.
در این راستا وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشكی كشور تنها راه برون رفت از بن بست چالشهای سیستم بهداشتی و درمانی در ایران را استقرار سیستم ارجاع و اجرای طرح پزشك خانواده در تمامی مناطق كشور می داند.
طبق تازه ترین سخنان دكتر مرضیه وحید دستجردی كه در رسانه ها مطرح شد: هم اینك حدود 55 درصد از هزینه های درمانی مردم از جیب آنان پرداخت می شود در حالی كه این رقم در سایر كشورها 18 درصد است.
عملیاتی شدن طرح پزشك خانواده در تمامی شهرهای كشور یكی از چشم اندازهای مهم دولت نهم و دهم به شمار می رود، بطوری كه اجرای این طرح به مثابه ایجاد تحول در نظام سلامت كشور و به لحاظ اهمیت همطراز با طرح هدفمندی یارانه ها عنوان شده است.
این در حالی است كه طرح پزشك خانواده روستایی با تحت پوشش داشتن 23 میلیون نفر جمعیت از سال 84 در تمامی روستاهای ایران و شهرهای زیر 20 هزار نفر جمعیت در حال اجراست.
طبق پیش بینی ها و برنامه ریزی های انجام شده از سوی وزارت بهداشت ، بناست طرح پزشك خانواده شهری تا پایان سال 92 در تمامی شهرهای كشور اجرایی شود و بدین طریق افزون بر 53 میلیون نفر در سطح كشور تحت پوشش این طرح قرار گیرند.
عدالت در سلامت، كاهش هزینه های درمانی از سوی مردم، افزایش سطح دسترسی به خدمات بهداشتی و درمانی و از همه مهم تر توجه به ابعاد مختلف سلامتی اعم از جسمی، روحی و اجتماعی از مزایای این طرح بزرگ به شمار می رود.
به گفته مسوولان، با اجرای طرح پزشك خانواده شهری كلیه خدمات دارو و درمان در سطح یك یعنی مراجعه به پزشك خانواده، رایگان است و در سطوح بعدی یعنی مراجعه به متخصص و فوق تخصص كه با ارجاع پزشك خانواده صورت می گیرد، بخش اعظمی از هزینه های درمانی بیماران توسط دولت پرداخت می شود.
خراسان رضوی یكی از استان های پیشرو در اجرای طرح پزشك خانواده اعم از روستایی و شهری شناخته شده است.
دراین راستا كنگره سراسری نقش پزشك خانواده در نظام سلامت با حضور پزشكان عمومی و متخصص و سایر كارشناسان پزشكی از سراسر كشور ، خرداد ماه امسال به منظور بررسی موانع و رفع چالشهای این طرح در مشهد برگزار شد.
بنابر اعلام رسمی مسوولان دانشگاه علوم پزشكی مشهد، بناست طرح پزشك خانواده شهری همزمان با نیمه شعبان در تمامی شهرهای بالای 50 هزار نفر جمعیت خراسان رضوی اجرا شود.
عملیاتی شدن طرح پزشك خانواده در كلانشهر مشهد با افزون بر سه میلیون نفر جمعیت همزمان با عید فطر امسال برنامه ریزی شده است.
قائم مقام وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشكی در خراسان رضوی در این خصوص گفت: هم اكنون دانشكده ها و دانشگاههای علوم پزشكی در شهرهای سبزوار، گناباد، نیشابور و تربت حیدریه استان برای اجرای طرح پزشك خانواده شهری در آمادگی كامل هستند.
دكتر محمود شبستری افزود:طرح پزشك خانواده شهری حدود چهار میلیون نفر جمعیت را در خراسان رضوی تحت پوشش قرار می دهد و درحال حاضر تمامی زیر ساختهای لازم برای اجرای مناسب و مطلوب طرح پزشك خانواده شهری در استان آماده است.
رییس دانشگاه علوم پزشكی مشهد در ادامه خاطر نشان كرد: طرح پزشك خانواده شهری در كلانشهر مشهد همزمان با عید سعید فطر در آخر مرداد ماه امسال عملیاتی خواهد شد.
دكتر شبستری از آمادگی كامل بیمه های درمانی در استان خراسان رضوی برای اجرای طرح پزشك خانواده خبر داد و افزود: منابع اعتباری مورد نیاز برای طرح پزشك خانواده شهری تخصیص داده شده است و اكنون هیچ مشكل اعتباری برای اجرای این برنامه در استان وجود ندارد.
به گفته وی طبق جلسات برگزار شده با حضور مسوولان بیمه های درمانی در استان خراسان رضوی هم اكنون قراردادهای مورد نیاز میان پزشكان خانواده، بیمه های درمانی و دانشگاه از سوی وزارت تعاون، كار و رفاه اجتماعی ارسال شده است و بزودی شرایط برای عقد قرارداد با پزشكان فراهم می شود.
دبیر ستاد اجرایی طرح پزشك خانواده شهری در استان خراسان رضوی گفت: در این برنامه ، یك پزشك خانواده مسوول سلامت جمعیت تحت پوشش خود است كه بین 500 تا دو هزار و 500 نفر را شامل می شود.
به گفته دكتر رضا سعیدی، در این طرح پزشكان تنها مسوول درمان بیماران نیستند و به عبارت دیگر از افراد سالم نام نویسی كرده و آنها را تحت پوشش خدمات بهداشتی و درمانی و مشاوره قرار می دهند.
وی خاطر نشان كرد: در این برنامه كل اعضای خانواده تحت نظر یك فرد به عنوان پزشك خانواده قرار می گیرند و به ابعاد جسمی و روحی سلامت افراد نیز توجه می شود.
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشكی مشهد، افزود: در این راستا پزشك خانواده شهری موظف است با در اختیار قراردادن شماره تماس خود، پاسخگوی تماس های تلفنی تمام افراد زیر پوشش خود در ساعات مقرر باشد.
سعیدی گفت: هر پایگاه پزشك خانواده كه متشكل از پزشك، پرستار و یا ماما و همچنین منشی است در دو نوبت صبح و بعدازظهر دایر خواهد بود.
او گفت: در این طرح تمام خدمات درمانی و دارویی در 'سطح یك' یعنی مراجعه بیماران به پزشك خانواده رایگان است و با ارجاع بیمار از این طریق به پزشك متخصص نیز بخش اعظمی از خدمات پزشكی تخصصی رایگان خواهد بود.
وی اظهار داشت: اگر بیمار به هر دلیلی بطور مستقیم خواسته باشد به پزشك متخصص و فوق تخصص مراجعه كند می بایست هزینه خدمات را بصورت آزاد بپردازد.
مدیر گروه توسعه شبكه و ارتقای سلامت دانشگاه علوم پزشكی مشهد نیز گفت: برنامه پزشك خانواده روستایی از هفت سال گذشته تاكنون در مناطق روستایی و شهرهای زیر 20 هزار نفر استان خراسان رضوی در حال اجراست و بدین طریق یك میلیون و 500 هزار نفر تجت پوشش قرار دارند.
دكتر حسین خوبان با بیان اینكه چناران اولین شهری است كه برنامه پزشك خانواده شهری خراسان رضوی در آن اجرا می شود، افزود: هم اكنون تمامی زیر ساختهای لازم نظیر آموزش پزشكان و تهیه كامیپوتر برای اجرای این برنامه در شهرستان چناران فراهم شده است.
عضو ستاد اجرایی طرح پزشك خانواده شهری افزود: در حال حاضر ثبت نام پزشكان و گروههای درمانی برای شركت در طرح پزشك خانواده شهری در استان خراسان رضوی درحال انجام است.
وی خاطر نشان كرد:برای اجرای طرح پزشك خانواده شهری در شهرهای زیرپوشش دانشگاه علوم پزشكی مشهد حدود یك هزار و 400 پزشك عمومی مورد نیاز است و در كنار هر پزشك خانواده یك پرستار و یا ماما نیز فعالیت دارند.
خوبان افزود: در طرح پزشك خانواده شهری به ازای هر 10 هزار نفر جمعیت یك تیم سلامت شامل 15 تا 17 نفر متشكل از پزشك عمومی، پرستار، ماما، روانشناس بالینی، كارشناس بهداشت خانواده و بهداشت محیط تشكیل می شود.
رییس ستاد اجرایی برنامه پزشك خانواده وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشكی گفت: در حال حاضر بی عدالتی، فقدان پوشش مناسب بیمه، بیمارستان محوری، تجاری سازی در طب، تخصص گرایی و افزایش سهم پرداخت مردم تا بیش از 55 درصد خدمات درمانی از جمله مشكلات و چالش های نظام سلامت كشور است.
دكتر محمد شریعتی افزود: اجرای طرح پزشك خانواده شهری دارای مزایای زیادی از جمله افزایش دسترسی به خدمات بهداشتی و درمانی، كاهش پرداخت ها از جیب مردم، ارتقای سطح سلامت مردم و رضایتمندی از خدمات است.
وی با بیان اینكه افزون بر 53 میلیون نفر در سطح كشور زیر پوشش طرح پزشك خانواده شهری قرار می گیرند، افزود: با اجرای این طرح بیماران هیچ مبلغی بابت ویزیت و دارو در مراجعه به پزشك خانواده پرداخت نخواهند كرد.
وی اظهار داشت: با اجرای این طرح در صورت تشخیص پزشك خانواده، بیمار به پزشك متخصص ارجاع داده می شود و از سوی دیگر میزان پرداختی بیماران به پزشك متخصص و حتی بابت بستری در بیمارستان نیز به طور چشمگیری كاهش می یابد.
وی بیان كرد: در قالب سیستم ارجاع، بیمار 10 درصد مبلغ ویزیت پزشك متخصص را می پردازد و بیمه ها 90 درصد ویزیت پزشكان متخصص به علاوه یك ویزیت كامل آنان در بخش خصوصی را پرداخت می كنند.
به گفته وی، این امر باعث می شود كه پزشك متخصص بر اساس استانداردهای جهانی برای تشخیص و درمان یك بیمار وقت بگذارد و پزشكان متخصص در صورتی كه استانداردهای ویزیت را رعایت كنند، این رقم را دریافت می كنند.
شریعتی خاطرنشان كرد: از سوی دیگر، پرداختی پزشكان خانواده با مكانیسم سرانه ای از طرف بیمه ها انجام می شود یعنی هر پزشكی كه جمعیت تحت پوشش آن بیشتر باشد با احتساب نوع جمعیت تحت پوشش نظیر مادران باردار، سرانه بیشتری را دریافت می كند.
وی با بیان اینكه ایران جزء اولین كشورها درمنطقه است كه طرح پزشك خانواده شهری را اجرا می كند، افزود: سیستم ارجاع و یا طرح پزشك خانواده در دنیا دارای سابقه 70 ساله است و تمامی كشورهای پیشرفته این سیستم را اجرا كرده اند.
وی با بیان اینكه هم اكنون 23 هزار پزشك عمومی در كشور مطب دارند، افزود: برای اجرای طرح پزشك خانواده شهری نیازمند حداقل 30 هزار پزشك خانواده هستیم كه هفت هزار پزشك مورد نیاز جذب طرح پزشك خانواده خواهند شد.
معاون بهداشتی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشكی نیز گفت: ارتقای سلامت تك تك مردم از اهداف بزرگ طرح پزشك خانواده شهری است .
دكتر علیرضا مصداقی نیا افزود: در سیستم فعلی، ما منتظر می مانیم تا مردم بیمار شوند و بعد آنها را درمان می كنیم بلكه در طرح پزشك خانواده شهری، پزشك خانواده وظایفی متعدد و گسترده نظیر درمان، مشاوره، آموزش و كنترل بیماریها را برعهده دارد.
وی خاطر نشان كرد: ما اگر پزشك خانواده ای داشته باشیم كه تنها مریض ببیند، تحول زیادی در سیستم بهداشت و درمانی ایجاد نخواهیم كرد بلكه باید به دنبال ارتقای سلامت جامعه از طریق ارتقای خدمات پیشگیری، بهداشتی و درمانی باشیم.
وی گفت: هم اكنون نام نویسی از پزشكان برای حضور در طرح پزشك خانواده شهری در استان های مختلف كشور در حال انجام است و بر اساس قانون برنامه پنجم توسعه و با تاكید رییس جمهور، این طرح ظرف دو سال در كشور اجرایی خواهد شد.
در عین حال مدیر اجرایی سازمان نظام پزشكی مشهد معتقد است: تاخیر در پرداخت صورت حساب پزشكان از سوی بیمه ها و مشكلات مربوطه یكی از دغدغه ها و چالش های طرح پزشك خانواده شهری است.
دكتر هادی بیژن نژاد افزود: در حال حاضر بسیاری از پزشكان متحمل مشكلات زیادی به دلیل تاخیرهای طولانی مدت از سوی بیمه ها جهت دریافت صورت حساب های خود هستند.
وی با اشاره به جلسات توجیهی پزشكان برای اجرای طرح پزشك خانواده شهری در مشهد، گفت: خوش بین نبودن بسیاری از پزشكان به پرداخت های بموقع از سوی بیمه ها یكی از مهم ترین مباحثی است كه مطرح می شود.
وی گفت: منابع مالی اجرای طرح پزشك خانواده می بایست بصورت اصولی و اساسی روشن شود چرا كه اگر این چالش رفع نشود نمی توان استمرار اجرای موفق این طرح را شاهد بود.
وی خاطر نشان كرد: در طرح پزشك خانواده شهری، در مراجعه به پزشك عمومی تمامی خدمات ویزیت و دارو رایگان است و بیمه ها تامین منابع مالی این طرح را بر عهده دارند و اگر نتوانند بموقع پاسخگو باشند، خدمات پزشكان با چالش مواجه خواهد شد.
7487/659 / 1449
مشهد- طرح پزشك خانواده كه بزودي در خراسان رضوي آغاز مي شود به گفته دست اندركاران راهكاري براي برون رفت از چالشهاي حوزه سلامت در كشور و اين خطه به شمار مي رود.
