به گزارش خبرنگار اعزامی ایرنا، همه ساله در فصل گرما و تابستان، هزاران خانواده، راهی سواحل شمالی كشور می شوند تا از طبیعت زیبا و خدادادی این مناطق بهره مند شوند.
در این رهگذر، طرح های ویژه سالم سازی دریا با هدف حفظ جان گردشگران، نقش موثری در رضایتمندی مسافران ایفا می كند.
با نگاهی به مناطق اجرای طرح های سالم سازی دریا، مواردی مانند كمبود امكانات رفاهی، بهداشتی، وجود انواع زباله‌های خانگی و پزشكی، ورود پساب فاضلاب‌های شهری و شیمیایی كارخانه ها به دریا و ساخت و سازهای بلند و غیرمجاز در كنار طرح‌های سالم سازی دریا برای مسافران تابستانی این خطه سرسبز از كشورمان مشكلاتی را ایجاد كرده است.
مطلوب نبودن طرح های سالم سازی دریا با توجه به گستردگی سواحل شمالی خزر و نداشتن مهارت امدادگران اورژانس و هلال احمر و همچنین ناجیان غریق در مواجهه با افراد غریق، از جمله مشكلات طرح های سالم سازی دریا است.
یك مسافر، گرانی غیرمتعارف خدمات ساحلی شامل استفاده از قایق های تفریجی و جت اسكی را از مشكلات این طرح ذكر كرد و افزود: نبود امنیت اخلاقی و اجتماعی در مناطق طرح های سالم سازی دریا از مشكلات دیگر این طرح ها است.
مسافر دیگری نیز می گوید: رعایت نكردن بهداشت محیط و مراقبت بهداشتی از مسافران با احداث سرویس های بهداشتی و دوش های استحمام پس از شنا، عدم نظارت بر خدمات دهندگان و فروشندگان ساحلی و همچنین عدم ساماندهی و هماهنگی فعالان و خدمات دهندگان بخش های خصوصی و دولتی در ساحل، باعث نارضایتی مسافران سواحل خزر شده است.
در یك دهه گذشته، آمار تلفات غرق شدگی در سواحل دریای خزر، آن چنان افزایش یافته كه زنگ‌های خطر به صدا درآمده است تا جایی كه مسوولان تصمیم گرفتند، با اجرای طرحی با عنوان' طرح سالم سازی دریا'، از وقوع چنین حوادث ناگواری جلوگیری كنند.
طرح سالم سازی دریا در سواحل شمالی خزر و در استان های مازندران، گیلان و گلستان در حال حاضر در یك محدوده چند متری بدون هیچ گونه جذابیت و قابلیت ویژه‌ای محصور شده و همه امكانات آن تنها به نصب چند جایگاه دوش آب معیوب و تعدادی سرویس بهداشتی بدون شیر آب محدود شده است.
نبود امكانات رفاهی، تفریحی و بهداشتی نظیر دوش مناسب و سرویس بهداشتی سبب شده تا مسافران سواحل شمالی تمایزی میان محدوده‌های سالم سازی شده دریا و غیر حفاظت شده و خطرناك آن قائل نشوند.
بیش از 700 كیلومتر از نوار ساحلی دریای خزر در حاشیه استان های شمالی كشور قرار دارد، از اینرو به اعتقاد جمعی از مسوولان و كارشناسان، باید طرحی جامع و اصولی برای بهره مندی از این جاذبه طبیعی برای گردشگران و مسافران تابستانی ارایه شود.
سالانه، حدود 90 درصد مسافران و گردشگران برای استفاده از دریا به شهرهای شمالی واقع در استان های یاد شده، سفر می كنند،بنابراین به تاكید كارشناسان و صاحب نظران، باید برای توسعه طرح های سالم سازی دریا در این مناطق تلاش بیشتری شود.
به باور كارشناسان و صاحب نظران این حوزه، در ارگانهای مختلف مانند هلال احمر، اورژانس، سازمان پزشكی قانونی و سازمان مدیریت بحران، ضرورت تسریع در آزاد سازی حریم قانونی دریا، ساماندهی مدیریت بر سواحل، تامین امكانات رفاهی، ایجاد و تجهیز پست ها و پایگاه های ثابت و موقت امداد و نجات ساحلی و دریایی و همچنین راه اندازی گروه های مدیریت شناسایی اجساد افراد در طرح های یاد شده، باید مورد توجه برنامه ریزان قرار گیرد.
یك كارشناس امداد و نجات در این زمینه در گفت و گو با خبرنگار اجتماعی ایرنا، مشكلات مالی، نبود بسترهای مناسب، كمبود امكانات، كم بودن شمار ناجیان غریق و نبود متولی مشخص را از جمله مشكلات و تنگناهای فراروی طرح های سالم سازی دریا در شمال كشور عنوان كرد.
'حسام لهراسبی' افزود: كم بودن شمار عوامل اجرایی مانند متولیان نظارتی و پاسخگو در طرح های یاد شده، از جمله مشكلات طرح های سالم سازی دریا در استان های شمالی كشور است.
وی اضافه كرد: بخشی از مشكلات موجود به بهره برداران و بخشی نیز به گردشگران برمی گردد، از این رو، اطلاع رسانی و آموزش در این زمینه ضروری و حائز اهمیت است.
این نجاتگر و متخصص عملیات امداد و نجات اظهار داشت: بررسی ها نشان می دهد كه بیشترین شمار غرق شدگان در خارج از طرح های سالم سازی است و این بیانگر آن است كه طرح های سالم سازی دریا در حال حاضر به دلیل كمبود امكانات، پاسخگوی نیازهای شناگران و گردشگران خزر نیست.
لهراسبی یاد آور شد: طرح های سالم سازی دریا، ظرفیت محدودی دارند و برای توسعه آنها باید برنامه ریزی مناسب و كارشناسی صورت پذیرد.
این كارشناس امداد و نجات ادامه داد: متولی طرح های سالم سازی دریا در سواحل شمالی كشور، باید مشخص شود و زیرساخت ها و بسترهای مورد نیاز برای پذیرش و كاهش غریق در این دریا را باید فراهم كرد.
این كارشناس مسایل امداد و نجات اظهار داشت: بودجه سالانه طرح های سالم سازی دریای شمال بسیار اندك و ناچیز است، این در حالی است كه یك طرح سالم سازی دریا مناسب بدون احتساب زمین، سالانه بیش از دو میلیارد ریال هزینه دارد.
'آرزو دهقانی' كارشناس آموزش مركز حوادث و فوریت های پزشكی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی نیز در گفت و گو با خبرنگار اجتماعی ایرنا افزود: مطالعه جامع برای اجرای طرح های سالم سازی دریا در استان های گیلان، مازندران و گلستان ضروری و حتمی است.
وی اظهار داشت: متاسفانه برخی از طرح های سالم سازی دریا، فاقد راه های دسترسی مناسب به توفقگاه خودرو، استراحتگاه مناسب و ایمن برای مسافران و گردشگران است.
دهقانی بیان داشت: ارتقاء سطح كیفی محل شنای مجزا، تامین امكانات رفاهی و تفریحی در طرح های سالم سازی دریا در استان های شمالی و ساحلی خزر ضروری است.
طبق آمار، از 78 درصد ساخت و سازها در طول نوار ساحلی 338 كیلومتری دریای خزر در مازندران، 28 درصد مربوط به بخش های دولتی، 44 درصد بخش خصوصی و بقیه به مراكز نظامی، صنعتی و آموزشی اختصاص دارند.
'حسین درخشان' سخنگوی سازمان امداد و نجات جمعیت هلال احمر گفت: طرح های سالم سازی دریا، فعال در شمال كشور به الگوی مناسب نیاز دارد.
وی افزود: این امر باید در راستای توسعه گردشگری و رونق هرچه بیشتر اقتصادی در شمال كشور اجرا شود.
مدیرروابط عمومی سازمان امداد و نجات جمعیت هلال احمراظهار داشت: بیشتر طرح های سالم سازی دریا در شمال، مناسب نیستند و برای بهینه سازی آنها باید از تجربه طرح های سالم سازی دریا در سایر كشورهای موفق استفاده شود.
به گفته درخشان، هدف اصلی بهینه سازی طرح های سالم سازی دریا در شمال، تكریم گردشگران و مسافران ورودی به استان های شمالی كشور است و برای اجرای مطلوب این طرحها به توجه ملی نیاز است.
'حسین سلیمی' یكی از شهروندان تنكابنی در گفت و گو با خبرنگار اجتماعی ایرنا، افزود: با گذری سر زده به طرح های سالم سازی دریا در استانهای شمالی كشور خصوصا استان مازندران، می‌توان بررسی كرد كه این طرحها از مطلوبیت خاصی برخوردار نیستند.
وی گفت: طرح مكانیزه سالم سازی دریا از حدود سال های 83-82 به طور جدی تر در استان های ساحلی خزر مطرح شد و هر سال تعدادی از مسوولان پیرامون نحوه و چگونگی اجرای آن صحبت كردند، اما اگر یك طرح مكانیزه به معنای مستدل و واقعی آن در سواحل خزر سراغ دارید، نشانی آن را هم به ما بدهید.
این شهروند تنكابنی ادامه داد: چرایی عدم رضایت شهروندان و گردشگران از طرح‌های سالم سازی دریا موضوع اصلی صحبت جوانان و نوجوانان این خطه از كشور است و این در شرایطی است كه همین جوانان و نوجوانان و قریب به اتفاق اهالی مازندران نمی‌دانند كه چقدر شنا در آب های آلوده خزر ضرر دارد و به صلاح نیست؛ امری كه كمتر مسوول و كارشناسی تن به اقرار درباره آن می‌دهد.
دریای خزربزرگترین دریاچه بسته جهان است كه از مجموع شش هزار و 400 كیلومتر نوار ساحلی آن، 740 كیلومتر در حاشیه سه استان شمالی ایران، مازندران، گیلان و گلستان قرار دارد.
جایگاه صنعت گردشگری و لزوم حفظ محیط زیست سالم و مزیت سواحل شمال در ارتقای صنعت گردشگری موجب شد تا در برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی كشور، بهره‌برداری همگانی و سالم از سواحل مورد توجه و بازنگری قرار گیرد.
طبق ماده 63 این قانون، دولت موظف شد تا پایان سال اول برنامه چهارم توسعه، طرح ساماندهی سواحل را تهیه و تا پایان این برنامه، 40 متر از حریم دریا را آزاد كند.
در اجرای طرح آزادسازی سواحل، بایستی سازمان های دولتی كه مجتمع های رفاهی و خدماتی دارند، شرایط را برای استفاده عموم مهیا می‌كردند! امری كه اكنون تقریباً هیچ رنگی از واقعیت به خود نگرفته است.
'مرتضی نصرالهی' كه با خانواده‌اش از تهران راهی مازندران شده و پس از گذران یك عصر نسبتاً گرم تابستانی در ساحل می‌گوید: امروز كه به دلیل مواج بودن دریا، نتوانستیم شنا كنیم. دو فرزند 14 و 9 ساله به شوق شنا در دریا به شمال آمده‌اند كه امیدواریم فردا با بهتر شدن هوا بتوانیم شنا كنیم.
این مسافر درباره امكانات طرحها می‌گوید: طرح سالم سازی كه امروز دیدیم تفاوت چندانی با سال گذشته ندارد، فقط فكر می‌كنم یك مقدار سرویس بهداشتی آن بهتر شده، ولی حضور ناجیان غریق در كنار ساحل و هلال احمر اگر چه كم بود، اما برای هشدار به گردشگران جای تقدیر دارد.
حسنی با بیان اینكه امیدوارم همه مسافران و شهروندان هشدارها را جدی بگیرند و در نقاط ممنوعه شنا نكنند، گفت: به نظرم لازم است، تمام نقاط كور و غیر قابل شنا توسط دستگاه های اجرایی شناسایی و با تابلوهای راهنما مشخص شود تا كمتر شاهد اتفاقات ناگوار باشیم.
'مریم جوادیان' همسر این گردشگر تابستانی، با بیان اینكه با گذشت 33 سال از انقلاب اسلامی انتظار می رود طرح ها از امكانات بهتری از نمازخانه‌های تمیز تا سرویس‌های بهداشتی برخوردار باشد، گفت: حتی نقاطی كه به لحاظ آلودگی دارای خطرات زیادتری است، به مردم معرفی نشده است.
وی اضافه كرد: اگر می شد كه مسوولان طرح سالم سازی دریا مقدار بیشتری از ساحل را به گردشگران عمومی اختصاص می دادند و خانواده‌هایی كه قادر به استفاده از ویلاهای ساحلی نیستند، بتوانند ساعات بیشتری از نعمت دریا كه در همه ایران وجود ندارد، استفاده كنند، جای تقدیر داشت.
امسال، در حالی 180 طرح سالم سازی دریا در مازندران اجرا می شود كه تاكنون 200 نقطه كه قابلیت تبدیل به طرح‌های سالم سازی دریا دارند، مشخص شده، بیش از هزار و 300 ناجی غریق در این طرح ها مستقر شده و افزون بر 400 نقطه كور در سواحل استان شناسایی شده است.
در سال 1375 بود كه خبر اجرای طرح سالم سازی سواحل دریای خزر در رسانه‌های جمعی مطرح شد و بسیاری از مردم از جمله بانوان از شنیدن خبر اینكه بعد از سال‌ها امكان شنا كردن در سواحل ایمن شمال كشور برای آنها فراهم شده، بسیار خوشحال شدند، در آن زمان بخش محدودی از سواحل دریای خزر به طرح سالم سازی مجهز شد و همه در انتظار به ثمر نشستن این طرح در یكی دو سال آینده بودند، زیرا با استقبال فراوان مردم و بانوان، انتظار می‌رفت كه این طرح از نظر كمی و كیفی، همه ساله رشد قابل توجهی داشته باشد.
اكنون بیش از 16 سال است كه از اجرای این طرح در سواحل خزر گذشته است، اما نه تنها امكانات محدوده‌های طرح سالم سازی رشد نداشته، بلكه با سیر نزولی نیز همراه بوده است و متأسفانه با گذشت این مدت زمان طولانی وضعیت محدوده‌های مورد استفاده بانوان در طرح سالم سازی چندان مناسب نیست و احتمال ابتلا به امراض پوستی وجود دارد.
شاید به همین دلیل، شنیدن آمار بالای غرق شدگان به صورت روزانه در فصل تابستان در سواحل استانهای گیلان و مازندران و گلستان چندان عجیب نباشد و این در حالی است كه با برنامه ریزی‌های صحیح و بهینه بودجه می‌توان از این اتفاقات ناگوار به میزان قابل توجهی كاست.
در این میان، مساله‌ای كه كمتر مورد توجه مسوولان استانهای حاشیه دریای خزر قرار گرفته، ظرفیت بالقوه این سواحل برای تبدیل به قطب بزرگ گردشگری ساحلی است و این درحالی است كه كشورهای همسایه دریای خزر از این ظرفیت‌ها در ترویج فرهنگ استفاده از نقاط ایمن و طرح‌های سالم سازی دریا بهره برده‌اند و توانسته‌اند با جذب گردشگران فراوان به درآمدهای خوبی دست یابند.
این كشورها توانسته‌اند با بهره‌گیری از سواحل دریای خزر در كشور خود و با اندكی سرمایه‌گذاری، خطرهای احتمالی را كاهش داده و با جذب گردشگران داخلی و خارجی و ایجاد یك گردش مالی پر رونق، به توسعه كشور خود بپردازند و با گسترش تنوع سرگرمی‌ها و امكانات در این سواحل، تفریحاتی سالم و امن را برای گردشگران به ارمغان آورند.
وجود جریان‌های شكافنده مرگبار، آشنا نبودن با فنون شنا و شناخت محیط، مهم ترین دلایل غرق شدن شناگران در سواحل دریای خزر است و با توجه به درخواست رییس سازمان امداد و نجات جمعیت هلال احمر، متأسفانه محدوده‌های سالم سازی سواحل خزر فاقد هر گونه امكانات رفاهی استاندارد بوده و هیچ جذابیتی برای استفاده از این طرح در میان مسافران و گردشگران ایجاد نمی‌كند.
كافی است، برای یك بار هم كه شده به سواحل خزر مسافرت كنید تا با انبوه زباله‌ها و لوازم یكبار مصرف پزشكی از قبیل سرنگ و سرسوزن‌های تزریق در حاشیه دریا برخورد كنید كه به صورت ناراحت كننده‌ای، چشم آزار است و در كنار آن نیز نمی‌توان ورود فاضلاب‌های شهری و بیمارستانی را به خزر، نادیده گرفت كه زمینه ساز بروز انواع بیماری‌ها خواهد بود.
در روند طرح‌های سالم سازی به حدی وارونه عمل شده كه این بخش از سواحل و طرح‌های سالم سازی با وجود انواع آلاینده‌ها از قبیل مواد نفتی، صنعتی، شیمیایی و فاضلاب‌های خانگی و پزشكی به آلوده‌ترین بخش‌های ساحل خزر بدل شده است.
با توجه به شرایط غیر اصولی و نبود امكانات مناسب تفریحی، رفاهی و نداشتن برخی زیرساخت‌های پوششی از قبیل رختكن و امانتداری در محدوده‌های طرح‌های سالم سازی دریا، بسیاری از مسافران ترجیح می‌دهند، عطای این محدوده‌های پر از سنگ، اجسام تیز و بتونی را به لقایش بخشیده و همراه سایر اعضای خانواده در سواحل به اصطلاح غیر حفاظت شده شنا كرده و ساعت‌های پر خطری را سپری كنند.
این در حالی است كه پیشتر، 'محمود مظفر'، رییس سازمان امداد و نجات جمعیت هلال احمر با هشدار نسبت به خطرات شنا در مناطق 'شنا ممنوع' دریای خزر و خطرات احتمالی شنا در مناطق ناشناخته، به مسافران عازم مناطق شمالی كشور از آنان خواسته بود در مناطق امن و طرح‌های ایجاد شده سالم سازی دریا كه با حضور ناجیان غریق و عوامل امداد و نجات هلال احمر تجهیز شده‌اند، شنا كنند.
بر اساس آمار منتشر شده از سوی مسوولان استانهای شمالی، می‌توان مدعی شد كه سالانه، بودجه فراوانی صرف برپایی پلاژهای موقت و طرح‌های سالم سازی در حاشیه دریای خزر می‌شود كه به گفته كارشناسان به هیچ وجه استاندارد نیست و موجب جذب گردشگران نمی‌شود.
گزارش از فرهاد شرف پور
اجتمام**7029**1410**1569
تهران -طرح هاي سالم سازي دريا كه براي درامان ماندن شناگران و گردشگران درياي خزر از خطر غرق شدن پيش بيني و ايجاد شده، از ضرورياتي است كه توجه جدي تر مسوولان را طلب مي كند.
