محافظت چشم در مقابل نور شدید آفتاب و اشعه فرابنفش موجود در آن بسیار مهم است. استفاده از عینك آفتابی مناسب در شرایطی كه نور آفتاب شدید است، باعث بهتر شدن دید و پیشگیری از صدمه به عدسی و شبكیه چشم میشود.
اشعه ماوراء بنفش یا همان (UV) دارای سه نوع طول موج UVA ، UVB و UVC است كه اشعه «UVC» در لایه ازن جذب شده و به زمین نمی‌رسد و آن قسمتی كه برای چشم مضر است UVB است كه موجب سوختگی پوست و اثرات مضر روی چشم می شود .
دانشمندان بر این اعتقادند كه تماس زیاد با اشعه UVB می‌تواند بیماریهای چشمی نظیر : آب مروارید ، اختلال در شبكیه و دید مركزی همچنین ناخنك چشم را فراهم آورد.
عینكها باید حداقل 98 درصد از UVA و UVB را جذب كنند . زدن عینكی كه استاندارد نیست، بسیار مضرتر از نزدنش است، چون كه عینك آفتابی باعث میشود مردمك چشم باز شود و حال اگر UV را جذب نكند، تمام اشعه مضر به داخل چشم نفوذ می‌كنند لذا استفاده از عینكهای تقلبی نه تنها خاصیت های مراقبتی نداشته بلكه سبب بسیاری از اختلالات چشمی و نهایتا كاهش بینائی خواهد شد .
توصیه های لازم در مورد انتخاب عینك آفتابی:
1- افرادی كه در حال اسكی كردن و كوهنوردی در ارتفاعات هستند حتماً از عینك آفتابی استفاده كنند. برای اینگونه محیط‌ها عینك‌هایی لازم است كه فقط 12 ـ 8 درصد نور را از خود عبور دهند.
2 ـ برای افرادی كه می‌خواهند به مدت طولانی رانندگی كنند ، توصیه میشود از عینكهای قهوه ای استفاده كنند ، چرا كه این عینكها نور آبی آسمان را كاهش و حدت بینایی را افزایش میدهند،
3 -اگر پشت فرمان می‌نشینید توصیه میشود كه از عینكهای آفتابی سبز رنگ استفاده نكنید چرا كه تشخیص نور قرمز و زرد را مختل میكند و از این نظر مناسب نیستند. به عنوان یك اصل بدانید كه بهترین رنگ برای عینكهای آفتابی در وهله اول خاكستری و پس از آن قهوه ای است.
4ـ شیشه‌های عینك آفتابی باید مقاومت كافی داشته باشد.ترجیحآ از چنس پلاستیك مقاوم به خش باشند ، پلی كربنات از
همه مواد مقاوم تر است.
5 ـ قاب عینك باید بزرگ باشد تا محافظت كامل در این خصوص صورت گیرد .
6 – یك عینك آفتابی استاندارد عینكی است كه وقتی آن را در مقابل یك صفحه طرح دار تكان می‌دهیم صفحه ، موجدار ، تار یا كج و معوج دیده نشود .
7 – اگر می‌خواهید بدانید كه تیرگی عینك آفتابی شما مناسب است یا نه، در یك اتاق با نور معمولی با عینك آفتابی به آینه نگاه كنید اگر عینك آفتابی شما مناسب باشد نباید چشمان خود را ببینید .
8 – كودكانی كه برای ساعتهای طولانی در زیر نور آفتاب در حال بازی كردن هستند باید از عینكهای مخصوص خودشان استفاده كنند .
9 – اگر در محل كار خود با اشعه‌های زیاد در تماس هستید، عینك آفتابی جوابگو نخواهد بود لذا توصیه میشود عینكهای متفاوت و مخصوص استفاده نمایید (برای مثال در جوشكاری ویا كار با وسائلی كه تولید اشعه میكند عینك ویا محافظ های خاصی لازم است )
10 – افرادی كه تحت عمل آب مروارید یا لیزیك یا لازك قرار گرفته‌اند باید در مواجهه با آفتاب از عینكهای آفتابی
مجاز استفاده كنند .
11- بعضی داروها، چشمها را به نور آفتاب بیشتر میكند در صورت استفاده از این داروها ( به عنوان مثال كسانی كه از قطره های چشمی یا قرص داكسی سیكلین استفاده می‌كنند ) بایستی از عینك آفتابی استفاده كنند
12- عینكهای آفتابی با شیشه‌های رفلكس كه دارای پوشش آینه‌ای هستند برای مصارف اسكی یا كوهنوردی مناسب میباشند .
13- با توجه به هزینه‌های مختلف كه روزمره متحمل می‌شوید خرید یك عینك آفتابی استاندارد نه تنها عملی درست و به جا بلكه ضروری میباشد . بهای استفاده از عینكهای تقلبی به خطر انداختن سلامتی چشم هایتان میباشد .
14 – برای تهیه عینك آفتابی بهتر است با یك اپتومتریست مشورت كنید و از او كمك بگیرید . برای خرید آن به عینك فروشیهای معتبر مراجعه نمایید . با خرید یك عینك خوب به راحتی می‌توانید تا چند سال از آن استفاده كنید .
15- اگر دچار عیوب انكساری هستید و از عینك طبی استفاده می‌كنید چنانچه مایل بودید می‌توانید از تلق های آفتابی مخصوص كه بر روی عینك طبی قرار میگیرند استفاده نمایید { CLIP-ON }. و یا برای عینك طبی خود عدسی های فتوكروم و یا رنگی سفارش دهید .
* نحوه شناخت عینك استاندارد
نمی‌توان هر عینك گران قیمتی را استاندارد قلمداد كرد و باید تمامی آنها توسط متخصص امر و دستگاه (یووی‌متر) تست شوند.
عینكهائی كه فقط تا 40 درصد ازUV را جذب میكند یا تصاویر را تغییر میدهند برای چشمها بسیار مضر هستند .
آنچه در انتخاب عینك آفتابی مهم میباشد، این است كه باید كل چشم توسط آن پوشیده شود، بنابراین استفاده از عینكهای كوچك كه بیشتر برای زیبایی طراحی شده‌اند و هیچ پوششی ندارند، توصیه نمی‌شود.
*آیا كودكان هم به عینك آفتابی نیاز دارند ؟
كودكان به دلیل این كه ممكن است بیش از سایرین در معرض آفتاب قرار گیرند، احتیاج به عینكهای آفتابی دارند. هر قدر افراد جوانتر باشند UV بیشتر به چشم آنها صدمه خواهد زد، بهتر است كودكان و بزرگسالان در معرض آفتاب از 10 صبح تا ساعت16 زدن عینك را به هیچ وجه فراموش نكنند؛ چرا كه در این مدت زمان، حتی اگر شخص در سایه نیز قرار داشته باشد، خطر صدمه اشعه UV چشمها را تهدید میكند.
*آیا رنگ شیشه عینك هم مهم است ؟
رنگ و لایه‌های مختلف موجود در شیشه ، هر‌یك با توجه به كاربرد آن طراحی میشود مثلا رنگ خاكستری به دلیل این كه شدت نور را در تمامی رنگ‌ها به طور یكسان كم می‌كنند و كمترین اختلالی را در دید رنگی ایجاد می‌كنند، برای رانندگی و سایر كاربردهای روزمره مناسبند. عینكهای شیشه زرد، نور آبی را تا حد زیادی جذب می‌كنند، بنابراین بیشتر سطح‌ها می‌توانند آن را منعكس و منتشر كنند و به همین دلیل عینكهای اسكی بیشتر زرد هستند.
همچنین عینكهای قهوه‌ای علاوه بر جذب بهتر نور آبی و فركانس‌های بالا، اشعه ماوراءبنفش را هم بیشتر جذب می‌كنند و عینكهای سبز بخشی از نور آبی را فیلتر كرده و درخشندگی سطوح را كاهش میدهد و در نهایت عینكهای قرمز و ارغوانی كه بیشتر برای شكار و اسكی روی آب مناسبند در محیط‌های سبز و آبی استفاده میشود.
*آیا در زمستان هم احتیاج به عینك آفتابی داریم
استفاده از عینك آفتابی در زمستان، بخصوص در برف توصیه می شود . از آنجا كه برف 80 درصد ازUV را بازتاب می كند در حالیكه زمین و آب فقط 10 درصد ازUV را منعكس می‌كنند، اهمیت استفاده از عینك آفتابی در زمستان كمتر از استفاده از آن در فصل تابستان نیست.
عیـنـك آفتابی خوب باید شرایط زیر را داشته باشد :
1- چشمان شما را در برابر اشعه ماوراء بنـقش محافظت كند.
2- چشمان شما را در برابر نور شدید خورشید محافـظت كند.
3- چـشمـان شما را در برابر نورهای زننده و خـیـره كـنـنـده محافظت كند.
4- وضوح و كنتراست را بهبود ببخشد.
*یـك عیـنـك ارزان قیـمت و بی كیفیت مـعمـولا مـزایای فـوق را در اختیار شما قرار نمی دهـند بـلكه تنها از شدت نور میكاهد ولی اشعه ماوراء بنفش را حذف نمی كنـد. از ایـن رو مردمك چـشمـها بـواسطـه كـاهش شـدت نـور منبسط تـر و بازتر شده و اجازه می دهد اشـعـه مـاوراء بنـفـش بیـشتری به داخل چشم برسد كه سبب آسیب به شبكیه چشم ، ابتلا به آب مروارید و حتی سرطان چشم می گردد. بنـابـرایـن حتما از عیـنـك هـای آفـتـابی دارای حداقل حفاظت UV-400 بـا مـارك هـای مـعـتبر استفاده كنید .
* جنس لنز (عدسی) :
1- CR-39: نـوع پلاستیكی كـه از یـك نـوع رزیـن سـاخته میشود.
2- POLYCARBONATE: پلاستیك مصنوعی سبك وزن و دارای استحكام زیاد میباشد.
3- ACRYLIC: لـنـزهـای آكــریلی ارزان قـیـمـت و سـخـت میباشد اما وضوحشان كمتر از پلی كربنات میباشد و زود خراشیده میشوند.
4- شیشه : سنگین وزنتر از لنزهای پلاستیكی بوده اما در برابر خراشیدگی مقاومت بیشتری دارند ضمن اینكه خطر شكستن و احتمال آسیب به چشم بیشتر است.
لنزهای پلاستیكی سبكتر بوده و در برابر ضربه مقاومت بیشتری دارند ، لیكن زودتر خش برداشته و كیفیت خود را از دست می دهند.
*چرا بعضی از عدسیها از عدسی های دیگر تیره تر هستند ؟
میزان تیرگی عدسی ها بستگی به محیطی دارد كه می خواهـیـد از عیـنـك استـفـاده كنید. در محیطهایی كه شدت نور شدید است مانند ورزش كـوهنـوردی و اسكی روی برف، شما نیاز به لنزی دارید كه بیشتر نور را سد كند مثلا %95 برای رانندگی و كنار دریا %90-70 نـــور را جذب كند و لنزهایی كه %20-10 نور را كاهش میدهند صرفا برای نـمایـش مد و خوش نمایی مناسب ! میباشند. نكته مهم این است كه میزان تیرگی لنز هیچ ارتباطی با میزان محافظت كنندگی آن عینك در برابر اشعه ماوراء بنفش ندارد.
*پوشش های لنز :
ultraviolet : این پوشش اشعه ماوراء بنفش را بلوكه می كند. حـتــما هنگام خرید عـیـــنكی را انتخاب كنید كه تا امواج 400 نانومتر را حذف كرده و 100 درصد امـواج مـاوراء بنفش را بلوكه كند. برخی از عینكهای آفتابی اشعه مادون قرمز را نیز حذف می كنند.
photochromic : لنزهای فتو كرومیك هنگامیكـه در معرض نور خورشید قرار میگیرند تیره می شوند. پوشش این لنـزهـا از تـركیـبـات نـقره مـانـنـد كـلرید نـقـره و هـالـید نقره میباشد. توجه داشته باشید كه فتوكرومیكها به نور مرئی واكنش نشان نمیدهند و تنها هنگامی كه در معرض اشعه ماوراء بنفش قرار میگردند تیره میشوند ، از ایـن رو در
داخـل اتومبیل بخاطر آنكه شیشه اتومبیل اشعه ماوراء بنفش را اجازه عبور نمی دهـــد، لنزهای فتوكرومیك تیره نمی شود..
anti-reflective : پوشـشـی اسـت كـه ضـریب شــكسـتــی مــابـــیـن هـوا و شـیـشـه داشـتـه و شدت نـور بـاز تـابیده از سطح داخلی و خارجی لنز یكسان میگردد. در واقــع این پوشش سبب میگـردد نـور بـیـشـتـری بــه چـشمـها رسیـده در عـیــن حال كه نور زننده را كاهش میدهـد و هــمچنین چشمـان شمـا نـمایـان تـر می گردد. لذا برای رانندگی در شب مناسب تر است.
polarization امـواج نــور خــورشـیـد و یـا مـنابع نور مصنوعی مـانند لامپ ، ارتعاش یافـتـه و در تـمـام جـهـات پخش می گـردد. در ایـن پـوششـها از مــوادی استفاده شده كه به طـور طـبـیـعی در یـك پـیـوند مـوازی در بـرابر هم ردیف شده اند. زمانی كه نور به لنـز می تـابـد مانند یك فیلتر میكروسكوپی عمل كرده و امواج نوری را كه با ردیفهای مـوازی مطابقت داشته ، جذب و به مابقی اجــــازه عـــبور میدهد.
با توجه به اینكه بیـشتـرین نـور زننده از سـطـوح افـقی حاصل می شوند ، این لنزها طوری طراحی میگردند كـه بتوانند امــواج انعكاسهای افقی را حذف كنند و بـه شـمـا اجازه میدهد كه به سطوحی مانند آب، یخ و برف به راحتی نگاه كنید.
*سخن آخر :
باید هنگام خرید عینكهای آفتابی قیمت را از معیارهای تصمیم‌گیری خود حذف كنید . خریداران به جای قیمت باید بر كیفیت عینك متمركز شوند.
مدل‌های ارزان قیمت به خاطر داشتن حداقل حفاظ UV آسیب جدی به چشم وارد می‌كنند . علاوه بر این شیشه های رنگی و تیره آنها ، موجب گشودگی بیشتر مردمك چشم شده و این امر چشم را در برابر اشعه‌های UV آسیب‌پذیرتر خواهد كرد ، پر واضح است استفاده طولانی مدت از این عینكها می‌تواند موجب بروز بیماریهای چشمی و سایر اختلالات بینائی گردد .
ما عینك‌هایی را توصیه می‌كنیم كه دستكم دارای حفاظ UV-400 باشند تا جلوی همه طول موج‌های خطرناك را بگیرد و همچنین سایر معیارهای استاندارد بودن آن توسط متخصصین بینائی سنجی بررسی و مورد تایید قرار گرفته باشند .
تهیه و تنظیم : محمد معیت كارشناس ارشد بینائی سنجی
7117/530
مشگين شهر ، اردبيل - امروزه استفاده از عينك‌هاي آفتابي به عنوان يك ضرورت براي حفظ سلامت چشمها مطرح .
