قیام مردم تهران در روز 17 شهریور سال 57 لكه ننگینی بود بر رژیم منحوس پهلوی كه به «جمعه سیاه» معروف شد.
17 شهریور به واقعه كشتار تظاهركنندگان در محلات فقیر نشین جنوب تهران و همچنین میدان ژاله، توسط نیروهای نظامی ارتش شاهنشاهی گفته میشود كه در این روز و در جریان ناآرامی هایی كه به پیروزی انقلاب ایران در این سال انجامید، منجر شد.
تنها چند روز پس از واقعه آتشسوزی سینما ركس آبادان در 28 مرداد 1357، دولت جمشید آموزگار كه با شعار دولت فضای باز سیاسی روی كار آمده بود، مجبور به استعفا شد و در روز 4 شهریور، محمدرضا پهلوی از جعفر شریف امامی كه فرزند روحانی و رئیس مجلس سنا بود و به برخی مخالفتها با دولت هویدا مشهور بود، دستور داد تا دولتی با شعار آشتی ملی تشكیل دهد.
اندكی بعد و در روز 13 شهریور، راهپیمایی بزرگ عید فطر در تپههای قیطریه تهران، تبدیل به تظاهرات بر ضد حكومت شاهنشاهی شد. به دنبال این تظاهرات، ناآرامیهای دیگری نیز تا روز 16 شهریور به وقوع پیوست.
دعوت كننده اصلی راهپیمایی روز هفده شهریور روحانیای به نام علامه یحیی نوری بود. این فرد از مبارزین برضد نظام شاهنشاهی بود كه به صورت انفرادی عمل میكرد و ساكن اطراف میدان ژاله بود.
در زمان وقوع فاجعه 17 شهریور 12 ساله بودم و در كنار خانواده ام در منزلی واقع در خیابان پیروزی كه تا میدان شهدای امروز (ژاله سابق ) فاصله كمی داشت زندگی می كردم به یاد دارم كه در آن روز مردم از صبح زود به خیابان ها آمدند و علیه شاه شعار می دادند و با آن شعارها تنفر خود را از رژیم پهلوی اعلام می كردند .
صبح زود صدای اعتراض مردم شنیده می شود تا اینكه در آن هنگام فرماندهان نظامی ابتدا چندبار با بلندگو از مردم خواستند كه متفرق شوند و وقتی با بیتفاوتی مردم روبهرو شدند، به سوی آنان آتش گشودند و با گلولهباران نظامیان، عده زیادی از مردم شهید و بسیاری نیز مجروح شدند.
خیابان 17 شهریور در آن روز با خون شهیدان رنگین شد و ملت ایران با گذشتن از خون خود در آن روز نمایی كامل از متحد بودن و با هم بودن را به جهانیان نشان دادند.
به همین جهت ما هر ساله در روز 17 شهریور یاد شهیدان آن واقعه خونین را گرامی می داریم.
میدان ژاله كه در روز 17 شهریور سال 57 پرپرشدن گل های ایران را دید، از آن روز به بعد 'میدان شهدا' نامیده شد و این نامگذاری یاد آور شجاعت تمام مردم ایران است كه در آن تعداد زیادی از مردم اعم از زن و مرد ؛ پیر ، جوان وكودك شهید شدند.
حمایت های سران به اصطلاح دموكرات آمریكا از رژیم پهلوی در سركوب مبارزین در آن ایام باعث شد تا ادعاهای به اصطلاح حقوق بشری و دموكراتیك آن ها در بین مردم رنگ ببازد و ماهیت اصلی آنان برای مردم ایران هرچه بیشتر نمایان شود.
در مجموع باید گفت قیام خونین 17 شهریور عاملی مؤثر در تشدید مبارزات مردمی و تسریع در سقوط رژیم پهلوی به شمار می رود و بدون تردید، قیام مردم در این روز را می توان به عنوان یكی از نقاط عطف مبارزات ملت مسلمان ایران علیه رژیم پهلوی و تاریخ ساز در طول حیات انقلاب اسلامی دانست.
1194/699
شهرري - فاجعه 17 شهريور 57 را مي توان فجيع ترين جنايت عليه ملت ايران دانست كه باعث شد شمارش معكوس سقوط رژيم جنايت كار پهلوي آغاز شود.