بازار كاغذ از مهر ماه به تعادل مي رسد

به گزارش روز دوشنبه خبرنگار فرهنگی ایرنا، برنامه گفت وگوی ویژه خبری شبكه دو سیما شب گذشته(یكشنبه) با حضور 'محمدجعفر محمدزاده' معاون امور مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و 'علی اكبر تورانیان' عضو هیات مدیره انجمن ناشران كتاب های دانشگاهی، اختصاص به بررسی موضوع مشكلات بازار كاغذ داشت.

طی ماه های اخیر قیمت كاغذ افزایشی 200 تا 300 درصدی داشته و بسیاری علل این اتفاق را در نوسانات قیمت ارز، نبود واردات كافی در مقاطع مختلف سال و نقش پررنگ دلالان در این عرصه می دانند.

مشروح گفت وگوی محمدجعفر محمدزاده معاون امور مطبوعاتی وزیر ارشاد و علی اكبر تورانیان عضو هیات مدیره انجمن ناشران كتاب های دانشگاهی در برنامه گفت وگوی ویژه خبری شبكه دو سیما بدین شرح است:



** احتكار كاغذ واقعیت دارد

معاون امور مطبوعاتی وزیر ارشاد در پاسخ به سووال مجری مبنی بر وجود آشفتگی در بازار كاغذ، گفت: باید بپذیریم شرایط و وضعیت اقتصادی كشور متاثر از یكسری سیاست‌های كلان نظام است. مباحثی اقتصادی كه از ناحیه قدرت‌های بزرگ تحمیل می‌شود، فشارهایی بر اجزای مختلف كشور وارد می‌ كند و كاغذ به عنوان یك كالای ضروری و استراتژیك در حوزه فرهنگ نیز در این مورد قابل استثنا نیست.

وی افزود: تولیدات داخلی كفاف كاغذ مورد نیاز را نمی‌دهد. اگر تمام ظرفیت‌ خود را به كار اندازیم و كارخانه‌های تعطیل و نیمه تعطیل را راه اندازی كنیم، حدود 130 هزار تا 150 هزار تن در سال می‌توانیم كاغذ تولید كنیم.

محمدزاده نیاز سالیانه كشور به كاغذ را بین 300 تا 350 هزار تن عنوان كرد و گفت: بخش عمده ای از این كاغذ به روزنامه ها و حوزه نشر اختصاص دارد.

وی ادامه داد: حدود 30 تا 40 درصد كاغذ كشور در داخل تولید می شود و این تمام ظرفیت بالقوه كشور است. آنچه كه واقعیت دارد آن است كه اكنون یكی دو كارخانه تولید كاغذ در كشور فعال هستند، كارخانه چوب و كاغذ مازندران كه حدود 18 درصد كاغذ مورد نیاز داخل را تامین می‌كند و یكی دو كارخانه دیگر نیز با درصد جزیی این نیاز را تامین می كنند.

محمدزاده با تاكید بر آنكه باقی نیاز كشور به كاغذ باید از محل واردات تامین شود، گفت: برای تامین این نیاز دو راه بیشتر وجود ندارد؛ نخست تكیه بر تولید داخل و تلاش برای افزایش آن و دیگری واردات.

وی اضافه كرد: ابتدا باید تكلیف تولید داخل را مشخص كنیم، بخش عمده‌ای از كارخانه‌ها یا راه‌اندازی نشده اند و یا كهنه هستند و بازدهی ندارند و نیازمند نوسازی‌اند، كه باید مورد حمایت قرار گیرند. بطور یقین دولت كمك‌هایی را در این زمینه انجام داده است، اما امروز نیازی ضروری و جدی به كاغذ وجود دارد كه آسیبی در حال وارد شدن به حوزه فرهنگ است.

معاون امور مطبوعاتی وزیر ارشاد در زمینه واردات كاغد گفت: تا چند ماه پیش، ارز مرجع در كشور وجود داشت - 1226 تومان - كه این ارز با ثبت سفارش از وزارت صنعت، معدن وتجارت در اختیار واردكنندگان كاغذ قرار می‌گرفت و واردكنندگان پس از آن، اقدام به واردات كاغذ، و متناسب با نیاز آن را توزیع می كردند. بازار هم براساس قاعده عرضه و تقاضا خود را تنظیم می‌كرد. به خاطر وجود مسایل ارزی، در كشور وقفه‌ای ایجاد شد كه باید مسوولان وزارت صنعت، معدن و تجارت و بانك مركزی توضیح كارشناسی در این زمینه ارائه دهند.

وی گفت: وزارت ارشاد بهره‌بردار و مصرف‌كننده در این حوزه است. وقفه ایجاد شده، بر روی تمام بازار كاغذ اثر گذاشت و بازار كاغذ به خاطر مسایل ارزی و وجود سودجویان متاثر شد.

محمدزاده افزود: سه ماه است كه تكلیف ارز برای وارد كننده روشن نیست كه آیا ارز مرجع داده خواهد شد یا نه؟ یك مصوبه ای نیز در دولت داریم و اولویت‌بندی‌هایی صورت گرفته و كاغذ را دراولویت پنجم معرفی كرده است. وقتی دارو در اولویت اول است، اولویت پنجم به كاغذ می‌رسد.

وی افزود: به فرض آنكه ارز مرجعی وجود ندارد، معتقدم به عنوان بهره‌بردار و مصرف كننده در این حوزه، حتی اگر با ارز رایج بازار بخواهیم كاغذ با نرخ جهانی وارد كنیم، ( كاغذ روزنامه 48 گرمی در بازارهای جهانی 700 تا 720 دلار است)، یعنی اگر آن را با ارز آزاد وارد كنیم نباید قیمت این میزان شود. این مساله نشان می‌دهد حباب و خلایی در جایی ایجاد شده كه نیازمند كارشناسی است تا به قیمت واقعی برسیم.

محمدزاده افزود: اكنون مشكل، گرانی كاغذ نیست. مصرف كننده نظیر سایر اقلام، خود را با گرانی تطبیق می‌دهد اما یك ناامنی از جهت روانی در فضای فرهنگی كشور و نشر و مطبوعات وجود دارد. روزنامه‌نگار و مدیرمسوول و ناشری كه باید بر تولید محتوا تمركز كنند، به فكر كاغذ و داشتن آن در روزهای آینده هستند. این مساله آسیبی جدی به حوزه فرهنگ وارد می‌كند.



** تورانیان: بحران كاغذ خارج از تعارفات، یك واقعیت است

در ادامه این برنامه، عضو هیات مدیره انجمن ناشران دانشگاهی در مورد وضعیت بازار كاغذ گفت: بحث بحران كاغذ خارج از تعارفات، یك واقعیت است. امروز گرانی كاغذ و وضعیت نابسامان بازار، بر روی همه چیز تاثیر گذاشته است. باید ببینیم چرا وضعیت كاغذ به این شكل درآمده است؟

تورانیان افزود: كاغذی كه چند ماه قبل بین 25 تا 27 هزار تومان بود، اكنون به سه برابر افزایش یافته و هیچ كنترلی بر آن نیست. مشكل تنها گرانی نیست. كل فرهنگ كشور در حال فلج شدن است به شكلی كه ما به گرانی به عنوان دغدغه نگاه نمی كنیم. بسیاری از تولیدات ناشران روی زمین مانده و ناشران توانایی تولید كتاب را از دست داده و بخش عظیمی از ناشران نیز در حال تعطیلی هستند زیرا نمی‌توانند برای تامین چاپ كتاب ها، كاغذ تهیه و اثری منتشر كنند.

وی ادامه داد: كاغذ در انبارها موجود است، اما بحث این است كه كاغذی كه با قیمت ارز مرجع وارد كشور شده و تا دو سه ماه پیش هم به همین شكل بود، چگونه با قیمت سرسام‌ آور و بدون نظارت و مدیریت مرجعی روند افزایشی خود را ادامه می دهد.

عضو هیات ‌مدیره انجمن ناشران دانشگاهی افزود: وزارت ارشاد متولی فرهنگی جامعه است و باید دغدغه این موضوع را داشته باشد. همانگونه كه رهبر معظم انقلاب در بازدید از نمایشگاه بین المللی كتاب امسال، هوشمندانه وضعیت كاغذ را خطاب به وزارت ارشاد هم اعلام كردند كه وزارت ارشاد به منظور توسعه كتابخوانی باید كاغذ را با قیمت ارزان در اختیار ناشران قرار دهد اما این مهم رها شد و كسی این دغدغه را دنبال نكرد.

وی گفت: در این مدت كاغذ وارد كشور شد، اما چه كسی بر آن نظارت كرد. باید بر بازار كاغذ نظارت و كنترل انجام می‌شد، تا افراد سودجو و فرصت طلب میدانی برای كار نداشته باشند؛ وزارت ارشاد باید به منویات رهبر معظم انقلاب توجه می كرد و كارگروه های تشكیل می داد و با همكاری با وزارت صنعت كار را هدایت می‌كردند.



** محمدزاده: وزارت ارشاد متولی واردات و ثبت سفارشات نیست، متولی فرهنگ است

محمدزاده نیز در ادامه این گفت وگو افزود: وزارت ارشاد متولی واردات و ثبت سفارشات نیست، بلكه متولی فرهنگ است؛ یكی از فضاهایی كه ورود پیدا كردیم همین موضوع است. ما مسوول واردات كاغذ نیستیم اما بار كمبود كاغذ بر دوش ما قرار دارد. همكاران ما در مطبوعات و نشر در فشار هستند. در هیچ كجای قانون گفته نشده وظیفه نظارت بر قیمت كاغذ برعهده وزارت ارشاد است. وظیفه نظارت بر قیمت و كنترل و عرضه و تقاضا بر عهده دیگر دستگاه‌ها است.

معاون امور مطبوعاتی وزیر ارشاد گفت: باید بخشی از كاغذ را از محل واردات تامین كنیم. یكی از موانعی كه در حوزه واردات وجود داشت، تعرفه‌های وارداتی بود. سال‌های قبل به خاطر آنكه تولید داخلی حمایت و تقویت شود، تعرفه‌ای روی واردات كاغذهای خارجی گذاشته شد، ابتدا چهار درصد، سپس شش درصد دیگر و بعد به 10 درصد رسید. این یك مانع بود. پس از جلساتی با رییس جمهوری و معاون رییس جمهوری، به این نتیجه رسیدیم كه این مانع، نقطه آسیب است. وقتی كاغذی وارد گمرك می شود 10 درصد تعرفه به آن تعلق می گیرد. درخواست كردیم با تصویب دولت و ابلاغ معاون اول رییس جمهوری در سی ام شهریور ماه این تعرفه لغو شد.

وی افزود: جلسات متعددی با واردكنندگان كاغذ داشتیم. یكی از دلایل وضعیت كاغذ و ترس واردكنندگان این است كه اگر امروز با ارز آزاد كاغذ وارد می‌كنند فردا ارز مرجع به آنها داده می شود یا نه؟

محمدزاده تاكید كرد: در این جلسات به وارد كنندگان اطمینان دادیم كه شما كاغذ وارد كنید، حتی اگر ارزی پایین‌تر از خرید شما داده شد ما خرید كاغذ شما را تضمین می‌كنیم.

وی به برپایی جلساتی با تولیدكنندگان داخلی كاغذ اشاره كرد و گفت: با مدیرعامل كارخانه چوب و كاغذ مازندران نیز جلساتی داشتیم و مشكلات مطرح شد. با رایزنی های صورت گرفته قرار شد بخشی از كمك‌ها را انجام دهیم و در مقابل از آنها كاغذ گرفته و وارد تنظیم بازار شویم و آن را در اختیار مطبوعات و ناشران قرار دهیم.

به گفته محمدزاده، تشكیل كارگروه برعهده وزارت ارشاد نبود، اما دغدغه و احساس و ورود به آن را لازم دانستیم.

وی افزود: ایكاش دوستان ما از وزارت صنعت و معدن بودند كه در این مورد توضیح می دادند. وزارت ارشاد مصرف كننده است اما دغدغه فرهنگی هم دارد.



** تورانیان: با شرایط جدید، كاغذی وارد كشور نشده است

عضو هیات مدیره انجمن ناشران كتاب های دانشگاهی نیز گفت: تمام این مباحث برای گذشته است. به عنوان ناشر همواره تعامل خوبی با ارشاد داشتیم، اما چرا وزارت ارشاد در این ماجرا وارد نشده‌ است؟ ارشاد متولی فرهنگ كشور است اما وزارت صنعت در جای خود باید پاسخگو باشد اگر كاغذ امروز بندی بیش از 90 هزار تومان را تجربه می‌كند باید مورد توجه قرار گیرد.

تورانیان با انتقاد از آنكه چرا كاغذ نباید جزو پنج اولویت اول قرار گیرد، افزود: توقع داریم وزارت ارشاد در هیات دولت از این موضوع دفاع می كرد. كاغذ نباید در ردیف اولویت با آدامس، ‌پفك و بیسكویت باشد زیرا در شان فرهنگ كشور نیست.

وی با تاكید بر آنكه باید بدنبال راهكار بود، گفت: باید شرایطی باشد كه وضعیت ارز مرجع مشخص شود. ما مدعی انقلاب فرهنگی در دنیا هستیم و باید این رفتار را با فرهنگ و كتاب گسترش دهیم.



** محمدزاده: جایگاه اولویت پنجم برای كاغذ منطقی است

معاون امور مطبوعاتی وزیر ارشاد درمورد بحث اولویت‌بندی كاغذ گفت: شرایط دولت و شرایط تحریم و فشارهای اقتصادی را باید در نظر گرفت. دولت می خواهد با این شرایط وضعیت كشور را تنظیم كند. جایگاه پنجم برای كاغذ منطقی است. قرار دادن كاغذ در ردیف آدامس و پفك بی انصافی است.

محمدزاده گفت: اگر آقای تورانیان می گویند كتاب بر روی دست ناشر مانده، ما به عنوان وزارت ارشاد فكر می‌كنیم كتاب كشور روی دست ما مانده است، ایشان از موضع یك یا چند ناشر صحبت می‌كند ما از وضعیت كل كشور یعنی پنج هزار مطبوعات و نشریه نگرانیم. فشارها مستقیم و به ساعت به ما وارد می شود. ما به روز قیمت كاغذ را به مراجع ذیصلاح اعلام می كنیم.



** تورانیان: اگر كاغذ مدیریت می شد، وضع به این گونه نبود

عضو هیات مدیره انجمن ناشران كتاب های دانشگاهی در ادامه با بیان آنكه اجحاف زیادی درحق نشر كشور و مصرف كننده در زمینه قیمت كاغذ ایجاد شده، افزود: مبنا و ورود كاغذ مشخص است، اما چرا این اتفاق افتاد ما بی‌تدبیری را موضوع اصلی می دانیم. اگر كار مدیریت شده بود شرایط اینگونه نمی‌شد.

تورانیان افزود: هیچ صدایی در چند ماه اخیر در مورد این موضوع بلند نشده است. دو كالا باید به عنوان كالاهای اساسی یعنی گندم به عنوان قوت مردم و كاغذ به عنوان فرهنگ مردم معرفی و در اولویت های اول قرار گیرد.

وی قیمت كاغذ را در حد انفجار دانست و گفت: اینجا مساله شخصی مطرح نیست. این اتفاق، بیكاری چاپخانه ها را بدنبال دارد. برخی كتاب ها در آستانه سال تحصیلی منتشر نشده است. تمام پیشرفت های كشور مرهون همین كتاب ها است و اكنون دست ما خالی است. خلا ایجاد شده را چگونه می توان جبران كرد. باید بپذیریم در این زمینه قصور شده است.

وی نظارت جدی دولت را در این عرصه مهم دانست و گفت: ما در این عرصه راهكار كوتاه مدت و درازمدت داریم. ورود كاغذ باید كنترل و نظارت شود. دولت باید اتحادیه ها و تشكل‌های نشر را مسوول كند تا كاغذ نشر كشور را تامین سازند. در بحث بلندمدت نیز كارخانه ها سرمایه ملی هستند كه باید توجه ویژه ای به آن صورت گیرد. ناشران می توانند به عنوان سهامدار كارخانه وارد این عرصه شوند.



** محمدزاده: تكلیف ارز باید مشخص شود

معاون امور مطبوعاتی وزیر ارشاد نیز با تاكید بر آنكه ‌باید تكلیف ارز مشخص شود، افزود: دستگاه‌های سیاستگذار در حوزه ارز تكلیف را برای وارد كننده مشخص كنند.

وی با یادآوری آنكه باید ظرفیت داخلی را به كار گرفت، ادامه داد: با بكارگیری این ظرفیت می توان به 130 هزار تن تولید سالیانه رسید. در این راستا می توان به برخی كارخانجات با كمك ارزی برای واردات مواد اولیه، نوسازی و دادن تسهیلات كمك كرد.

محمدزاده تاكید كرد: دستگاه‌های نظارتی نیز در این راستا باید كار خود را انجام دهند. احتكار كاغذ واقعیت است اما همه در این مسیر مسوولیت دارند. از قوه قضاییه تا سازمان بازرسی و تعزیرات باید وارد این موضوع شوند.

وی در مورد بازه زمانی كاهش قیمت كاغذ گفت: در مهر ماه شاهد تحولی در این حوزه خواهیم بود. محموله های خریداری شده 30 هزار تنی و 70 هزار تنی ثبت سفارش شده و وارد بازار خواهند شد. كاهش قیمت چیزی نیست كه ما تعیین كنیم بلكه تابع عرضه و تقاضا است.

محمدزاده افزود: این كاغذها از روسیه، هند، فرانسه و چین وارد كشور می شود، اما برای وارد كردن آنها زمان لازم است.

فراهنگ ** 1630 ** 1071