لوريس چكناواريان؛ موسيقيداني كه از عشق الهام مي گيرد

هموطنان ارامنه از دیرباز تاكنون نقش انكارناپذیری در عرصه هنری كشور داشته اند و در زمینه های مختلف 'پدیده' های را به جامعه هنری كشور معرفی كرده اند.

با گذر از مرحوم 'ساموئل خاچیكیان' كه توانست سبك خاصی در سینمایی وحشت خلق كند، در عرصه موسیقی اكنون ستاره درخشانی بر صحنه می درخشد كه آثار فاخر وی در عرصه موسیقی اركسترال می تواند، سالیان طولانی الهام بخش هنرمندان جوان باشد.

لوریس چكناواریان یكم آبان سال 1316 در شهر بروجرد متولد شد و تمایل به آموختن موسیقی، سبب شد این هنرمند به سمت سرنوشت محتوم خود كشانده شود.

وی تحصیلات موسیقی خود را از سال 1332 در هنرستان عالی موسیقی آغاز كرد.

علاقه به فراگیری هنر موسیقی، او را عازم وین كرد و تا سال 1340 در فرهنگستان موسیقی این شهر به تحصیل آهنگسازی و رهبری اركستر اشتغال داشت.

سپس به ایران بازگشت و ضمن تدریس در هنرستان عالی موسیقی و ترتیب دادن نمایشگاهی از سازهای ملی در انستیتو گوته تهران، تصدی صداخانه ملی هنرهای زیبای

كشور را عهده دار شد.

چكناواریان در اواخر سال 1342 بار دیگر رهسپار اتریش شد و در سالزبورگ كار آهنگسازی را ادامه داد. دو سال بعد به آمریكا رفت و چندین سال در دانشگاه میشیگان به ادامه تحصیل در رشته‌های آهنگسازی و رهبری اركستر پرداخت.

وی در سال 1349 به ایران بازگشت و علاوه بر كنسرت‌هایی با اركستر سمفونیك تهران، اركستر مجلسی و تلویزیونی ملی ایران (به عنوان رهبر میهمان)، آثار متعددی آفرید كه اكثر آنها را در تالار رودكی به اجرا گذاشت.

چكناواریان در سال 1351 به رهبری اركستر اپرای تهران منصوب شد. چكناواریان پس از انقلاب در ارمنستان اقامت گزید و در ایروان به فعالیت‌های هنری خود ادامه ‌داد.

این هنرمند ارزنده موسیقی بیش از 75 اثر شامل سمفونی، اپرا، موسیقی مجلسی، كنسرتو برای پیانو، ویلن، گیتار، ویولن سل و پیپا(2)، موسیقی باله، آثاری برای گروه كر، یك ركوئیم، و یك اوراتوریو را در كارنامه هنری خود دارد.

چكناواریان از سال 1989 تا 2000 میلای رهبری اركستر فیلارمونیك ارمنستان را برعهده داشت و بیشتر در ارمنستان به سر می‌برد. وی به مدت سه سال (93-1991) نیز برای اجراهای خیریه با این اركستر در وین بود.

همكاری وی با بهروز غریب پور كارگردان نمایش عروسكی اپرای 'رستم و سهراب'، در ساخت موسیقی این اثر كه برگرفته ار منظومه فاخر و حماسی شاهنامه بود، زیبایی این اثر نمایشی را دو چندان كرد.

غریب پور در گفت وگو با خبرنگار ایرنا، لوریس چكناواریان را نمادی از هنرمندی متعهد و خلاق در عرصه موسیقی توصیف كرده و همكاری با او را افتخاری بزرگ برای خود می داند.

وی می گوید: بدون شك چكناوارین از بزرگان موسیقی ایران است كه تاثیرگذاری و رصد اقدامات او در تعالی هنر موسیقی كشور بوی‍ژه در زمینه تولید آثار به معنای واقعی 'فاخر'، كاری بسیار مهم و ارزشمند است.

وی ادامه می دهد: تخصص این هنرمند در ساخت آثار موسیقایی نو و بكر و خلاقانه در زمینه اپرا، ‌باله و موسیقی فیلم از نخستین سال های انقلاب نه تنها آهنگسازی را در كشور یك گام فراتر برد بلكه سنگ محكی برای سایر جوانانی شد كه پا به این عرصه در زمینه تولید آثار حرفه ای گذاشته اند.

كارگردان نمایش عروسكی 'اپرای مولوی'، همكاری با چكناواریان برای تولید نخستین اپرای ایرانی به نام 'رستم و سهراب' را افتخار بزرگی برای خود دانسته و می گوید: هر چند نخستین اقدامات برای ساخت آهنگ این اپرا پیش از انقلاب صورت گرفته بود، اما چهره كامل شده این اپرا پس از پیروزی انقلاب اسلامی شكل واقعی به خود گرفت و در یك همكاری مشترك به بار نشست.

وی ادامه می دهد: لوریس چكناواریان نماد هنرمندی متعهد و خلاق در عرصه موسیقی است و اكنون بهترین الگو برای هنرمندانی است كه قصد دارند در مسیر آهنگسازی كارهای فاخر را برای زندگی حرفه ای خود طی كنند.

كارگردان نمایش عروسكی اپرای 'عاشورا' با تاكید بر صلابت، ‌جدیت و قدرت ذهنی بالای چكناواریان در ساخت آثار موسیقایی همزمان با فرارسیدن تولید این هنرمند در جمله ای كوتاه خطاب به لوریس می گوید: آقای چكناواریان چه بخواهی چه نخواهی دوستت دارم.

وی همچنین ساخت موسیقی بیش از 45 موسیقی فیلم سینمایی را در كارنامه خود دارد

كه 'بشارت منجی' به كارگردانی نادر طالب زاده از جمله آثار این موسیقیدان است.

نگاه جهانشمول موسیقایی 'لوریس چكناواریان'، همواره مورد تقدیر قرار گرفته است. اهدا نشان درجه یك ملی جمهوری ارمنستان به وی در اوایل مهر ماه از جمله افتخارات وی محسوب می شود.

آخرین فعالیت موسیقایی چكناوریان به اجرای اركستر مجلس ارمنستان در خرداد ماه باز می گردد.

وی در این اجرا به مدت 14 شب آثاری از آرام خاچاطوریان، هایدن، چایكوفسكی، ساراسات، دورژاك، موتزارت، باخ، چكناواریان، هوشنگ كامكار، ارسلان كامكار، شاهین فرهت، محمد میرزمانی، ویوالدی، هرمز فرهت، گریك، بیزه و اشتراوس را در تالار وحدت طنین انداز كرد.

لوریس در جشن تولد نمادینی كه در حاشیه اجرای اركستر مجلسی ارمنستان در تالار وحدت، برای وی برگزار شد، این چنین گفت: 'این 75 سال مثل 75 ثانیه سپری شد. نفهمیدم كی شروع شد و چگونه به اینجا رسید. از این دنیا و عمری كه پشت سرگذاشته‌ام، فقط یك چیز را بلدم و آن ‌هم عشق است.'

به راستی لوریس چكناواریان ستاره درخشان هنر موسیقی، هنرمندی قابل احترام است كه باید گفت كه از عشق الهام گرفته است.

فراهنگ(6) ** 1071