300 سال پهلوان پروري در گود جوانمردي

به گزارش ایرنا پهلوان فیله همدانی در سده هفتم هجری سرشناس ترین پهلوان ایران زمین بود.

فیله همدانی یكی از پهلوانان دوره ایلخانی در همدان بود كه توانست پهلوان بزرگ مغول كه محبوب اوگتای خان پسر سوم چنگیز خان بود را آنچنان به زمین بزند كه صدای شكسته شدن استخوان‌های او در گوش اطرافیانش نشست.

از وی به عنوان یكی از بزرگترین پهلوانان نامی ایران زمین یاد می كنند كه از محبوبیت ویژه ای نزد مردم برخوردار بود.

پهلوان علی میرزای همدانی ، پهلوان صاحب بازوبند زورخانه های محله قدیمی كولانج ، بنه بازار و شیشه گران همدان بود.

پهلوان علی كه به علت سوادی پسوند میرزا را به همراه داشت ورزش زورخانه ای را به همراه نامدارانی چون پهلوان فتحعلی و پهلوان شیر علی و پهلوان مفتون و پهلوان عبدالعلی بكتاش شروع كرد .

پهلوان علی میرزا در روزگار حیاتش با شكست پهلوانان نامی صاحب زنگ شد و در زورخانه های ایران احترام و آیین ویژه پهلوانان زنگی را برای او به جای می آوردند .

حاج سید حسن جوایجی از پیشكسوتان زورخانه ای همدان از زور بازو و نیرومندی علی میرزا خاطراتی شیرین نقل كرده است.

وی می گوید؛ روزی حریف كشتی علی میرزا در گود یكی از زورخانه های آن زمان برای نجات از بازوان نیرومند پهلوان كه به دور كمرش پیچیده بود به ستون زورخانه می چسبد و علی میرزا با فریاد یا علی حریف را با ستون زورخانه بغل گرفته باهم از جا می كند.

پهلوان علی میرزا پس از عمری دراز در سال 1310 دارفانی را وداع گفت و او را در گورستان مجاور آرامگاه باباطاهر عارف همدانی به خاك سپردند.

این نامدار در سن تقریبا شصت سالگی پهلوان ایران شد و تا هشتاد سالگی كشتی هم می گرفت و تا سن 95 سالگی ورزش باستانی را ترك نكرد و بیش از یكصد سال زندگی كرد.

او دارای منش های پهلوانی و فتوت و مروت و شجاعت بود و از آداب جوانمردان برخوردار ، پهلوان هرگز از حقوق و مستمری بازوبند پهلوانی كه حق مسلم وی بود استفاده نكرد و در همه عمر از ثمره كار و كوشش خویش امرار معاش كرد.

'عبدالله كاظمی روشن' از پیشكسوتان ورزش باستانی درباره تاریخچه این رشته در همدان می گوید: ورزش باستانی در همدان بیش از 300 سال قدمت دارد و پهلوان فیله همدانی به لحاظ شخصیت پهلوانی شهره خاص و عام بود. قدیمی ترین زورخانه همدان هم زورخانه سعادت است كه در محله پل یخچال همدان بنا شده است.

وی افزود: ورزش زورخانه ای، ورزش ملی، مذهبی و سنتی ایرانیان است و استان همدان به خاطر وجود پهلوانان بزرگی همانند علی میرزای همدانی، احمد كوهكش، فیله همدانی سرآمد است.

وی اظهار داشت: افزون براین، مرحوم پهلوان سید احمد بطحایی، حاج محمد مسچی و پهلوان قاسم بی نیاز جزو پیشكسوتان ارزنده این رشته به شمار می آیند و پهلوانانی همچون حاج سید حسن حوایجی، حاج حیدر یلفانی، حسین مسچی و حاج محمد برنایی سال ها در گود زورخانه فعالیت داشته اند.

این پیشكسوت ورزش زورخانه ای كه بیش از 18 سال ریاست این ورزش را برعهده داشته معتقد است: اگر ورزش زورخانه ای به خاطر قدمت و مذهبی بودن آن در مدارس تدریس شود، شاهد گرایش عده زیادی از جوانان به آن و دوری جستن آنان از فساد و تباهی از جمله اعتیاد خواهیم بود.

كاظمی روشن چنین حكایت می كند كه زنگ در جایگاه مرشد، زنگ خبر است و تنها برای پهلوانان و پیشكسوتان به صدا در می آید. ضرب نیز وسلیه ای است كه ورزشكاران با نوای خوش مرشد و صدای ضرب به حركات هماهنگ و زیبای خود می پردازند.

وی درخصوص فلسفه وجود 'گود' در زورخانه گفت: گود زورخانه یادآور قتلگاه حضرت 'ابی عبدالله الحسین (ع)' است و از این جهت برای ورزشكاران مكانی مقدس به حساب می آید.

وی بیان داشت: درهای كوتاه زورخانه هم علامت فروتنی است، به گونه ای كه هر ورزشكار، هنگام ورود سر خود را خم كند و ورزشكار باستای از كبر و غرور گریزان است . این شعار باستانی كاران پیشكسوت است كه: 'شاه و گدا می آید، جان من پاك بیا، منزل ناپاكان نیست'.

كاظمی روشن درباره مرشد كه در اصل گرداننده زورخانه است، می گوید: مرشد به كسی می گویند كه آوای خوشی دارد و هنگام ورزش، روی 'سردم' می نشیند و با آهنگی زیبا و خواندن اشعاری درباره منقبت مولا علی (ع) و ائمه اطهار و سپس شعرهای دیگری در مورد مردی و مردانگی، حاضران گود را برای ورزش آماده می كند.

رییس هیات ورزش پهلوانی و زورخانه ای همدان نیز به خبرنگار ایرنا گفت: هم اینك 16 زورخانه در سطح استان فعالیت دارند اما این تعداد باید بیشتر شود و نیاز به مساعدت و حمایت های همه جانبه مسوولان داریم.

سرهنگ 'مهدی پویا' افزود: این رشته ورزشی در تمامی رده های سنی فعال است و خوشبختانه با تلاش دست اندركاران ورزش زورخانه ای استان توانسته ایم مقام های متعددی را در رده های مختلف كسب كنیم و جزو برترین های كشور هستیم.

وی ادامه داد: سال ها از تاكید مقام معظم رهبری مبنی بر اهمیت ورزش زورخانه ای و باستانی و فرهنگ مذهبی عمیق آن می گذرد اما در عمل توجهات كم رنگ است.

وی اظهار داشت: نیاز است مسوولان نسبت به این امر مهم توجه كرده و این رشته ورزشی كه مروج الگوی رفتار و منش پهلوانی است را مورد حمایت همه جانبه قرار دهند و نباید بگذارند نفس این رشته ورزشی كم رمق شود.

پویا خاطرنشان كرد: متاسفانه این اندازه كه به حاشیه های ورزش های میلیاردی نظیر فوتبال اهمیت داده می شود، ورزش زورخانه ای را نادیده گرفته اند.

پویا در ادامه گفت: از بدو تاسیس زورخانه پوریای ولی دانشگاه همدان شاهد گرایش انبوه تحصیل كرده ها اعم از اساتید و دانش آموختگان مدرك دكتری و كارشناسی ارشد به این رشته ورزشی هستیم.

وی افزود: قشر زحمت كش بازاری هم در این رشته فعالیت دارند اما جای خالی مسوولان بسیار دیده می شود.

رییس هیات ورزش پهلوانی و زورخانه ای همدان تاكید می كند:ورزشكاران این رشته هیچ گاه به دنبال پول نبوده اند چرا كه بازدهی این رشته ورزشی حتی به اندازه پول عینك یك اسكی سوار هم نیست.

وی یادآور شد: زورخانه ها باید مرمت شوند و باید زمینه ای ایجاد شود تا تمام رده های سنی عاشقانه در افزایش كمی این رشته مشاركت كنند.

وی با بیان اینكه مسوولان باید قدم بردارند و نگذارند زورخانه های استان از رونق بیفتند افزود: تاكنون تمام برنامه ها را براساس تقویم سالیانه اجرا كرده ایم و قطع به یقین این تلاش همچنان پابرجا خواهد بود.

7520/576