تخريب مسجد بابري در هندوستان خاطره اي تلخ براي مسلمانان

اگرچه امروز 20 سال از تخریب مسجد بابری در هند می گذرد اما این مسجد به عنوان سمبل استقامت، پایداری و حقوق برابر مسلمانان با دیگر ادیان جامعه هند تبدیل شده است.

هرچند زمان طولانی از تخریب این مسجد توسط هندوهای افراطی می گذرد اما تخریب این مسجد امروزه در قالب مطالبات مسلمانان در ابعاد سیاسی، حقوقی، مذهبی و اجتماعی در محافل قضایی، قانونگذاری و دولت هند مطرح می شود.

تخریب مسجد بابری به عنوان نماد افراطی گری حتی در بین پیروان معتدل هندو در هند مطرح بوده است.

اگرچه تخریب فیزیكی بنای این مسجد هنوز نمایان است اما این حادثه معنویت دیگری در دل مسلمانان هند به عنوان نماد صبر، مقاومت و حقوق برابر ادیان در جامعه هند ایجاد كرده است.

ششم دسامبر(16 آذر) سالروز تخریب مسجد بابری است و نگاهی به سیر تحولات قبل و پس از تخریب مسجد بابری، گواهی بر تبدیل شدن این مسجد به عنوان نمادی بزرگ از مسلمانان در هند و نقش تفرقه افكنانه استعمار پیر انگلیس در آن دارد.

مسجد بابری در شهر آیودهیا در ایالت اوتارپرادش هند كه به دست هندوهای افراطی ویران شد در زمان ظهیرالدین محمد بابر (888 ـ937) مؤسس گوركانیان هند و به دست میرباقی اصفهانی اولین حاكم دست نشانده بابر بنا شد.

مسجد بابری بر فراز تپه ای در آیودهیا، در نزدیكی فیض آباد و در یكصد كیلومتری شرق لكهنو، قرار داشته چنانچه بر سر در ورودی و دو طرف منبر آن، كتیبه هایی به شعر فارسی خودنمایی می كند.

در زمان تسلط انگلیسی ها بر شبه قارة هند و در پی سیاست تفرقه افكنانه حكام انگلیسی به منظور تحكیم تسلط خود بر هندوستان ، مسجد بابری نیز موضوع درگیریهای خونین میان هندوان و مسلمانان در آیودهیا شد و بارها منشا مصائب سیاسی و اجتماعی و كشتار مسلمانان بوده است.

در سال 1855میلادی 'نویل' افسر ارشد انگلیسی، بدون ارائه سند تاریخی، در دفتر ثبت احوال حوزه حكومت اوده نوشت كه بابر در سال 935، پس از ورود به آیودهیا و یك هفته اقامت در این محل، معبدی را كه به محل تولد رام مشهور بود ویران كرد و بر ویرانه آن مسجدی ساخت كه به نام بابر نامگذاری شد.

به عقیدة هندوها، مسجد بابری بر خرابه های معبد رام بنا شده بود و همواره در زمان استقلال هند بر سر مسجد بابری كه همواره با تفرقه افكنی استعمار پیر همراه بود كشمكش هایی وجود داشته است.

شواهد تاریخی نشان می دهد كه ادعا و جعل تاریخ توسط استعمار پیر انگلیس داستانی خیالی بوده و صحت نداشته و این مسجد همواره در اختیار مسلمانان بوده است.

دراین حال تنها سندی كه در اختیار هندوها وجود داشت همان سند افسر انگلیسی است و لاغیر .

پس از جدایی پاكستان از هند، در سراسر هند، تبلیغات گسترده ای بر ضد مسلمانان آغاز شد و عده ای از هندوهای افراطی به رهبری رام داس و با پشتیبانی قاضی فیض آباد، نیمه شب، بت رام را زیر گنبد میانی مسجد و روبروی محراب نصب كردند، اما مسلمانان با مراجعه به دادگاه و اداره پلیس گزارش واقعه را به ثبت رساندند.

دادستان فیض آباد نیز با قفل كردن در مسجد، ورود عموم را به آنجا ممنوع اعلام كرد سپس سر وزیر ایالت ، به حكم جواهر لعل نهرو، دستور داد كه بت را از مسجد بیرون آوردند اما با كارشكنی مسوولان این عبادتگاهِ تاریخی تا 1364 شمسی همچنان بسته ماند.

در 12 بهمن همان سال در پی شكایت رامش چَندرا، وكیل هندو، و حكم دادگاه فیض آباد، قفل در شكسته شد و مسجد بابری در اختیار هندوها قرار گرفت.

در سال 1366 مسلمانان به منظور بازپس گرفتن مسجد، كمیته ای مركب از سران شیعه و سنی به نام كمیته اقدام بابری مسجد تشكیل دادند. این كمیته در اولین سالگرد اشغال مسجد، اعتصاب سراسری و راهپیمایی معترضانه مسلمانان را به این عمل غیراصولی سازمان داد و در سال 1367 دولت راجیو گاندی مساله مسجد بابری را به دادگاه عالی هند ارجاع داد.

دادگاه هم موضوع را ملی تلقی كرد تا مایه اختلاف میان گروههای مذهبی نشود. در 1369 بیش از یك میلیون تن از هندوهای افراطی وارد آیودهیا شدند و سنگ بنای معبد رام را به دست روحانی معروف خود، رائو دابابا، در نود متری مسجد قرار دادند. در همین سال ادوانی رهبر حزب افراطی هندو بهارایتاجاناتا (بی .جی .پی )، با به راه انداختن راهپیمایی احساسات هندوان را نسبت به مساله مسجد بابری برانگیخت و این وقایع به درگیری های خونین جدیدی میان هندوان و مسلمانان انجامید.

چنانكه در دی ماه سال 1369 سازمان جهانی هندوها اعلام كرد كه هندوها به هیچ قیمتی از ادامه عملیات ساختمانی معبد رام دست برنمی دارند.

در پی پیشنهاد دولت مركزی ، گفتگو میان رهبران هندو و مسلمانان دربارة مسجد بابری آغاز شد، اما با قتل راجیو گاندی و پیروزی حزب بهارایتا جاناتا در ایالت اوتارپرادش، كالیان سینگ عضو حزب و سر وزیر این ایالت، برای احداث معبد در محل مسجد بابری سوگند خورد. در مرداد 1371، دولت ایالتی با تصرف تمامی زمین های وقفی اطراف مسجد، به ساختن دیواری پیرامون آن اقدام كرد و دولت رائو نخست وزیر وقت برای بررسی بحران مسجد بابری اجلاس همبستگی ملی تشكیل داد.

اما در سال 1371، هندوهای افراطی بدون حضور محسوس نیروی انتظامی مسجد بابری را ویران كردند و پس از تخریب این مسجد، وزیر اعظم ایالت اوتارپرادش استعفا كرد و رائو، كه مسلمانان او را مسوول كوتاهی در پیشگیری از تخریب مسجد می دانستند آماج انتقادات تندی قرار گرفته بود، دولت و مجلس ایالت اوتارپرادش را بركنار كرد.

امواج گسترده داخلی و خارجی برخاسته از تخریب مسجد بابری به دولت ناراسیمها رائو جسارت داد تا مانع فعالیت سازمانهای افراطی هندو شود.

او تخریب مسجد بابری را توطئه ای با طرح قبلی دانست و علاوه بر حزب بهاراتاجاناتا، سازمان راشتر یا سویام سواك (سنگ سپاه خدمت ملی ) گروه ویشواهندوپاریشاد (سازمان جهانی هندو) و باجرانگ دال گروههای قومی گرای هندو را به مدت دوسال غیرقانونی اعلام كرد و به منظور نمایش ایجاد توازن میان احزاب به اصطلاح فرقه ای ، فعالیت دو گروه مسلمان سویام سواك اسلامی (وحدت گذاری اسلامی ) و جماعت اسلامی را نیز ممنوع كرد دیوان عالی هند از دولت مركزی و دولت ایالت اوتارپرادش درباره بازسازی مسجد بابری و ساختمان معبد رام نظرخواهی كرد و همچنین خواستار آن شد تا مسئولانی كه با سهل انگاری موجب تخریب این مسجد شده اند تحت پیگرد قانونی قرار گرفته و ساختمان مسجد بی درنگ بازسازی شود.

با این حال اهمیت واقعه مسجد بابری و درگیریهای خونین میان مسلمانان و هندوها از مرزهای هند فراتر رفت و ابعاد جهانی به خود گرفت.

كشورهای اسلامی همچون ایران، پاكستان، بنگلادش، مصر و همچنین سازمان كنفرانس اسلامی، تعرض به مسجد بابری و اموال مسلمانان و كشتار آنها را محكوم كردند و از دولت هند خواستند تا مسئله را حل و فصل و از اماكن مذهبی و جان و مال مسلمانان حفاظت كند.

حضرت آیت الله خامنه ای مقام معظم رهبری آن زمان در ملاقات با ناراسیمها رائو، نخست وزیر هند، از مسجد بابری به عنوان نشانه ای از قدمت و سابقة حضور اسلام در هند یاد كردند و اظهار داشتند كه سرنوشت مسلمانان هند جزو سرنوشت ملت هند است اما، به لحاظ اشتراك در احساسات و مقدسات اسلامی، اقدام هندوهای افراطی در تخریب مسجد بابری احساسات مردم ایران و دیگر مسلمانان جهان را عمیقاً جریحه دار كرده است.

مقام معظم رهبری با تأكید بر حفظ حقوق مسلمانان هند، اهمیت بازسازی مسجد بابری را برای مسلمانان به نخست وزیر وقت هند متذكر شدند.

اما امروز در سالروز بیستمین سال تخریب مسجد بابری مسلمانان این روز را به عنوان 'روز سیاه' اعلام كرده اند.

به دنبال شكایت مسلمانان شاخه لكنوی، دادگاه عالی الله آباد حكمی را صادر كرده و دستور داد كه زمین محوطه مسجد بابری بین هندوها و مسلمانان تقسیم شود.

برخی سازمان های هندویی از این حكم دادگاه استقبال ولی سازمان های مسلمان هند به آن اعتراض كرده و گفته اند كه به دیوان عالی هند مراجعه خواهند كرد.

به نظر می رسد حساسیت موضوع مسجد بابری از آن روز تاكنون برای سال های دیگر هم ادامه داشته و دولت برای پرهیز از تنش بین مسلمانان و هندوها اجازه ساخت هیچ بنایی را در زمین این مسجد به مسلمانان و هندو ها ندهد.

اما در بیستمین سالروز تخریب این مسجد در هند امروز پنج شنبه تدابیر امنیتی در مناطق مختلف هند از جمله شهرك های 'آیودیا' و 'فیض آباد' در ایالت اوتارپرادش به مناسبت بیستمین سالگرد انهدام مسجد بابری توسط افراطیون هندوها در روز 6 دسامبر در سال 1992میلادی تشدید شد.

به گزارش خبرنگار ایرنا تدابیر امنیتی در شهرك 'فیض آباد' با توجه به اینكه اخیرا گرفتار درگیری های فرقه ای شده بود, بیش از پیش شدت یافته است.

همچنین تدابیر امنیتی در شهرهای حیدرآباد مركز ایالت 'آندراپرادش' و 'سابریمالا' شهرك ایالت 'كرالا' در منطقه جنوبی هند نیز افزایش یافته است.

این درحالی است كه برخی از سازمان های هندوها روز تخریب مسجد بابری را بعنوان 'روز شجاعت' و مسلمانان این روز را بعنوان 'یوم سیاه' یاد می كنند.

مطالبه كننده اصلی در مورد مسجد بابری و از اهالی 'آیودیا' اظهار داشت: ما انتظار نداشتیم كه این مسجد تخریب شود، اما با این همه به هر قیمت خواهان حفظ صلح و امنیت هستیم.

'هاشم انصاری' گفت: ما می خواهیم در صلح و امنیت زندگی كنیم و تا آنجا كه در مورد مسجد بابری مطرح است پرونده آن در دادگاه باز بوده و درحال پیگیری است.

همچنین 'یوگال كیشور شاران شاستری' از شخصیت مذهبی هندوها بر ضرورت نوسازی مسجد بابری تاكید كرد و گفت: تنها بازسازی مسجد بابری در آیودیا حكم عدالت و انصاف را برقرار خواهد كرد.

به هرحال آنچه مشهود است هتك حرمت مسجد بابری و وقایع مرتبط با آن در هند ادامه داشته و هیچگاه از اذهان پاك نخواهد شد.

از كورش باقی

آساق** 589**1275