آن هنگام كه بانگ الله اكبر مردان ، زنان ، پیران و جوانان در سرتاسر ایران طنین نداز شد و ملت پشت سر رهبر فرزانه و مرجعی عالیقدر همچون امام خمینی (ره) برای سرنگونی رژیم طاغوت كمر همت بست برخی نقاط همچون ستاره ای در آسمان انقلاب درخشید كه یك نقطه مهم آن مشهد مقدس بود.
مردم این شهر مقدس با حضور تاثیر گذار خود در صحنه دفاع از ارزشهای اسلامی در طول تاریخ مردانه در برابر ددمنشی های عمال پهلوی ایستادگی كردند و در عمل این شعار كه تا خون در رگ ماست خمینی رهبر ماست را ثابت كردند و به دفاع از اسلام و ارزشهای اسلامی پرداختند.
مخالفت و تحصن مردم مشهد در اعتراض به كشف حجاب در مسجد گوهرشاد حرم مطهر امام رضا (ع) و شهادت تعداد زیادی از آنان به دست مزدوران پهلوی از اقدامهای شاخص مردم این شهر در دفاع از ارزشهای اسلامی است، فعالیت هایی كه با آغاز نهضت انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی (ره) عینیت خاصی یافت.
به گزارش ایرنا بعد از كودتای 28 مرداد 1332 و تعطیلی احزاب ملی و جمعیت‌های اسلامی، چند تن از مبارزان و روشنفكران مشهد دستگیر و به زندان قزل قلعه تهران منتقل شدند و با این وجود، جمعیت‌های سیاسی و اسلامی مشهد به صورت غیر علنی فعالیت داشتند و با پخش اعلامیه‌های مخفی، مرحله جدیدی از مبارزات خود را علیه رژیم پهلوی آغاز كردند.
در عاشورای سال 1340 مردم مشهد به دعوت كانون نشر حقایق اسلامی، در خیابانهای شهر و صحن عتیق (صحن انقلاب) حرم مطهر امام رضا (ع) تجمع كرده و روحانیون مشهد از جمله آیت‌الله میلانی و آیت‌الله قمی نیز به دنبال تشكیل دولت حسنعلی منصور، اعلامیه‌هایی علیه دولت وی صادر كردند.
علما و حوزویان مشهدی از جمله مقام معظم رهبری ، آیت الله واعظ طبسی تولیت فعلی آستان قدس رضوی، حجت الاسلام 'محمود روحانی'، مرحوم 'میزا جواد آقاتهرانی' ، شهید هاشمی نژاد، مرحوم آیت الله شیرازی و غیره در انسجام بخشی حضور گسترده مردم در تظاهرات دوران ستم شاهی نقش بسزایی داشت.
این حضور در دیماه 57 ابعاد دیگری یافت و به عنوان مكمل تظاهرات مردم در سایر نقاط كشورمان به رهبری امام خمینی (ره) زمینه تسریع در پیروزی انقلاب و سرنگونی رژیم منفور پهلوی را فراهم كرد.
در پاییز و زمستان سال 1357 در همه شهر ها و حتی روستاهای كشورمان حال و هوای متفاوتی حكمفرما بود و همدلی و همبستگی و وحدت ملی برای پایان دادن به تاریخ دو هزار و 500 ساله ستمشاهی به اوج خود رسیده بود.
در دوران شكوهمند انقلاب برخی از قیامها و مقاطع از جلوه خاصی برخوردار بودند و در این میان دیماه هر سال یاد آور رشادتها و حضور گسترده مردم مشهد در صحنه مبارزات علیه رژیم منفور ستمشاهی است.
بدنبال به شهادت رساندن تعداد زیادی از مردم قم در 19 دیماه 56 ، تظاهرات مختلفی در تعدادی از نقاط كشور از جمله تبریز، كرمان، مشهد و غیره به راه افتاد، قیامهایی كه هر یك در چهلم شهدای منطقه قبلی به تدریج زمینه سرنگونی رژیم منفور پهلوی را فراهم كرد.
جرقه های نهایی قیام مردم مشهد از آذرماه سال 57 آغاز شد و دیماه آن سال از جمله نهم و دهم دی بسیار پر رنگ و تاثیر گذار بود و در كنار قیامهای سایر نقاط كشور بتدریج زمینه سقوط رژیم منفور پهلوی را فراهم كرد.
خاطرات مبارزات انقلابی مردم مشهد در دی ماه سال 1357 به خصوص روزهای دوم، پنجم، نهم این ماه و مهمتر از همه دهم دی ماه كه 'یكشنبه خونین ' نام گرفت هیچگاه از یاد و خاطره مردم و حافظه تاریخی كشور محو نمی شود.
سال 57 در همه نقاط كشور و از جمله این شهر سال حضور گسترده و تاثیر گذار مردمی در صحنه مبارزه با رژیم سفاك پهلوی بود و آحاد مردم در راهپیمایی ها یكصدا فریاد مرگ بر شاه، سرنگونی رژیم پهلوی و درود بر خمینی را سرداده و حمایت خود را از ارزشها به اثبات رساندند.
تعدادی از شهروندان مشهدی در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری جمهوری اسلامی ضمن بیان خاطرات خود از حضور مردم این شهر در راهپیمایی ها و مبارزات دوران ستمشاهی بر انتقال و تبیین ارزشهای انقلاب اسلامی بین مردم و از جمله نسل جوان و نوجوان تاكید كردند.
'محمد مرادی' یكی از سكنه خیابان بهار مشهد گفت: مشهد از نقاط بسیار تاثیر گذار در دوران مبارزات مردمی علیه عمال پهلوی بود و وحدت و همدلی و شور خاصی بین آحاد مردم برای سرنگونی رژیم منفور پهلوی موج می زد.
وی خاطر نشان كرد: حضور مردم این شهر در راهپیمایی ها و مبارزات دوران ستمشاهی از آذرماه سال 1357 آغاز شده و در دیماه و به خصوص نهم و دهم این ماه به اوج خود رسید.
یكی از طلاب حوزه علمیه مشهد هم گفت: مردم مشهد با هدایت علما و حوزویان شاخص این شهر به خصوص رهبر معظم انقلاب، آیت الله واعظ طبسی، شهید هاشمی نژاد، آیت الله شیرازی با حضور گسترده خود در راهپیمایی ها صحنه هایی بی بدیل در دفاع از آرمانهای انقلاب را به نمایش گذاردند.
حجت الاسلام 'محمد رضا سماواتی' گفت: وحدت و همدلی بین مردم مشهد علیه ددمنشی های رژیم منفور پهلوی موج می زد و این یكپارچگی و استحكام تحت رهبری های حكمیمانه امام راحل زمینه سرنگونی رژیم ستم شاهی و پیروزی انقلاب را فراهم كرد.
او اظهار داشت: شهروندان مشهدی در این زمان هر چه در توان داشتند را در طبق اخلاص گذاردند و حتی از جان و مال خود برای استمرار مبارزات و تداوم قیام مردمی و برگزاری باشكوه تظاهرات دریغ نمی كردند.
یكی از كسبه خیابان رازی مشهد، گفت: یكی از مصادیق بارز حضور مردم در صحنه مبارزات دوران ستمشاهی راهپیمایی دوم دی ماه 1357 بود تعدادی زیادی از مردم در این روز بر علیه سیاستهای خصمانه رژیم پهلوی از میدان شهدا و خیابان آیت الله شیرازی به سمت چهار راه شهدا و حرم مطهر امام رضا (ع) تظاهرات كردند.
'علیرضا حافظی' اضافه كرد: عمال پهلوی در این روز با حمله به صفوف راهپیمایی تعدادی از مردم را شهید و مجروح كردند.
وی خاطر نشان كرد: بدنبال برگزاری مجلس یادبود هفتم شهدای دوم دی ماه مشهد در مسجد جامع گوهرشاد حرم مطهر امام رضا (ع)، امام خمینی (ره) با صدور بیانیه‌ای ضمن ابراز همدری با بازماندگان واقعه دوم دی ماه این شهر،روز هفتم شهدای این روز را عزای عمومی اعلام كردند.
این شهروند مشهدی بیان كرد: تظاهرات مردم مشهد در پنجم ، نهم و دهم دیماه 1357 در برخی دیگر از نقاط شهر به خصوص خیابان بهار، میدان دهم دی و چهار راه لشگر با شكوه خاصی ادامه یافت.
'علی محمد حشمتی' از كسبه خیابان فداییان اسلام مشهد نیز می گوید: بدنبال كشتار مردم در 17 شهریورماه 57 در تهران تعدادی از مردم مشهد در 23 آذرماه آن سال اقدام به تعویض تابلو و نام بیمارستان ششم بهمن مشهد به 17 شهریور كردند.
او گفت: بدنبال این اقدام مزدوران رژیم پهلوی به سمت كادر پزشكی و درمانی این بیمارستان حمله و تعداد زیادی از مردم و علمای مشهد برای اعلام اعتراض نسبت به این اقدام در مقابل بیمارستان امام رضا (ع) این شهر تحصن كردند و در میان متحصنین در این بیمارستان حضرت آیت الله خامنه ای، آیت‌الله واعظ طبسی، شهید هاشمی نژاد و مرحوم میرزا جواد آقا تهرانی نیز حضور داشتند.
وی خاطر نشان كرد: تعدادی از اساتید دانشگاه علوم پزشكی مشهد و پزشكان بیمارستانهای قائم (عج) و امام رضا(ع) با این تحصن اعلام همبستگی كردند كه این امر موجب خشم و كینه مزدوران شاه و چماقداران وابسته به آنان شد.
او اضافه كرد: عمال منفور ستم شاهی با حمله گسترده به بیمارستان امام رضا(ع) و تخریب بخشهای اطفال، داخلی و همچنین تیراندازی بسوی بیماران، پزشكان، پرستاران و مردم داخل بیمارستان تعدادی از مردم و بیماران و پزشكان را مجروح و چند كودك را به شهادت رساندند.
'فاطمه صمدی' یكی از فرهنگیان بازنشسته نیز در بیان خاطرات خود از رشادتهای مردم در راهپیمایی دیماه 57 گفت: سفاكی و جنایات عمال ستمشاهی در سركوب و كشتار مردم در نهم و دهم دیماه 57 به حدی بود كه تعدادی از آنان رای در امان ماندن از گلوله های عمال سفاك پهلوی در درون جوی كنار خیابانها پناه بردند.
او افزود: ماموران شاه در روز دهم دیماه 57 به هیچكس رحم نمی‌كردند و علاوه برتیراندازی به سمت مردم با شدت به سمت آنان حركت كردند كه در جریان این امر تعدادی از مردم و از جمله خانم های شركت‌كننده در راهپیمایی زیر چرخ و زنجیرهای آهنین تانك ها و نفربرها به فیض عظمای شهادت نایل شدند.
وی گفت: با حركت دسته دوم تانك ها از سمت میدان تقی آباد به قصد كشتار مردم، روحانیون سر شناس و در راس آنان رهبر معظم انقلاب كه هدایت مردم را در دست داشتند برای جلوگیری از پیشآمدهای بعدی آنان را از استانداری خارج كردند.
وی افزود: ماموران شاه در این روز هر انسانی را در خیابانهای محدوده راهپیمایی می‌دیدند به گلوله می‌بستند و برایشان كوچك، بزرگ، مرد یا زن مهم نبود و حتی به افرادی كه در صف نانوایی و نفت ایستاده بودند نیز رحم نكرده و از وحشیگری خود ، آنها را در امان نگذاشتند.
وی اظهارداشت: سكنه خیابانها و كوچه های اطراف دربهای منازل خود را برای پناه دادن مردمی كه تحت تعقیب ساواك و نیروهای نظامی قرار داشتند، نیمه باز گذارده بودند.
حجت الاسلام 'حیدر صفری' كه در سال 1357در حوزه های علمیه مشهد به تحصیل اشتغال داشته هم از خاطرات خود از این دوران گفت: مردم این شهر به مناسبت سالگرد شهدای دیماه 56 در قم و چهلمین روز فاجعه هجوم عمال ستمشاهی به حرم مطهر امام رضا (ع) روز نهم دیماه به راهپیمایی گسترده ای دست زدند.
وی بیان كرد: آنان با هدایت علما با شركت در یك راهپیمایی پرشور حدفاصل چهار راه شهدا و خیابان بهار، خیابانهای رازی، چهارراه لشگر و غیره خشم و انزجار خود را از جنایات رژیم پهلوی اعلام كردند و نقطه اوج این تظاهرات در خیابان بهار و در مقابل استانداری خراسان بود.
وی خاطر نشان كرد: در این زمان تعدادی از خودروهای نظامی و تانك و نفربر ارتشی وارد محوطه استانداری شدند و تعدادی از مردم به گمان اینكه ارتشیان نیز به آنان پیوسته اند سوار بر تانكها شده و شعار مرگ بر شاه و درود بر خمینی(ره) را سردادند.
حجت الاسلام صفری گفت: ولی در این زمان تانكها به سمت مردم شلیك كرده و به هیچكسی اعم از زن ، مرد، پیر و جوان و حتی كودك نیز رحم نمی كردند و تعدادی زیادی از مردم بی دفاع در این راهپیمایی كه تا چهار راه لشگر ادامه داشت را به خاك و خون كشیدند.
انعكاس خبر واقعه نهم و دهم دی مشهد باعث شد بختیار نخست وزیر غیرقانونی وقت در اقدامی ظاهرسازانه به احترام شهدای مشهد و قزوین روز 17 دی ماه را عزای عمومی اعلام كند اما امام راحل به دلیل همدردی با خانواده‌های شهدا و مخالفت با دولت بختیار 18 دی ماه را عزای عمومی اعلام كردند.
در پی این واقعه، استاندار وقت خراسان در14 دی ماه 57 مجبور به استعفا شد و مشهد را ترك كرد.
شهر مقدس مشهد در دوران انقلاب نقش مهم و تاثیر گذاری را در كارنامه خود دارد و از چنین شهر مقدس به واقع چنین انتظاری بود كه بركت وجود بارگاه ملكوتی ثامن الحجج حضرت علی ابن موسی الرضا (ع) ، مردم این دیار به همراه هموطنان خود دین خدا را یاری دادند و اسلام را سربلند كردند.
دورود و سلام به ارواح طیبه همه خونین كفنان خطه خراسان كه تا اسلام ، ایران و ایرانی است نام شهدای این خطه پهناور و همه جغرافیای ایران بر پهنه گیتی می درخشد و نور افشانی می كند، روحشان شاد./4
7490/659
مشهد- همه ملت ايران به نوبه خود در پيروزي انقلاب نقش تاثير گذاري داشتند اما در اين ميان برخي نقاط از جمله مشهد مقدس از نقاط محوري و پيشگام و داراي سابقه ديرينه در مبارزات دوران ستمشاهي محسوب مي شود.
