جايگاه شيعيان و انديشه شيعي در مصر

یكی از شاخصه های مردم كشور مصر در بین كشورهای اسلامی ارادت و احترام مردم این سرزمین به اهل بیت عصمت و طهارت (ع) است.

در گذشته های دور، این كشور صاحب یكی از تمدن های باشكوه بود كه قرن های بعد، بر اثر ستم فرعونها آن تمدن نابود شد؛ بعد از فتح مصر توسط مسلمانان، این كشور مركز فرهنگ و علوم اسلامی شد.

اوج شكوفایی این مرحله، از زمان حكومت فاطمیان آغاز شد؛ حكومتی شبه شیعی كه برای چند قرن عدالت و شكوفایی و پیشرفت را برای مردم مصر به ارمغان آورد. یكی از هدیه های دولت فاطمی به مصر امروز، دانشگاهی بود كه به عنوان بزرگترین دانشگاه جهان اسلام شناخته می شود؛ 'دانشگاه الازهر' در زمان دولت فاطمی تأسیس شد و تاكنون به فعالیت خود ادامه داده است و هم اكنون بیش از 130 هزار دانشجو دارد.

در كنار دانشگاه الازهر، مدارس الازهر نیز فعال است و دهها هزار دانش آموز مصری در آن تحصیل می كنند.

نكته جالب و حایز اهمیت این كه نام دانشگاه الازهر از نام اقدس دخت و دردانه پیامبر اسلام(ص)، حضرت فاطمه زهرا(س) به نام 'ازهر' یا 'الازهر' برگرفته شده است.

درباره ویژگی های مصریان، می توان گفت كه آنان نزدیكترین افراد، به اهل بیت(ع) و شیعیان هستند؛ حضور شیعیان در مصر، به اندازه حضور اسلام در آن قدمت دارد.

شخصیتی به نام 'محمد حسنین هیكل'، از روزنامه نگاران معروف و مشاور جمال عبدالناصر (رییس جمهور پیشین مصر) می گوید: 'شما شیعیان به خاطر محبتی كه به اهل بیت(ع) دارید، اسم حسن و حسین را بر اولاد خود می گذارید، ما هم همین طور هستیم، اما ما هر دو اسم را یكجا برای بچه هایمان انتخاب می كنیم، حسنین.'

جمله ای زیبا و پرمعنایی، از امام علی (ع)، درباره اهل مصر، در نهج البلاغه در عهد نامه محمد بن ابوبكر هست كه میفرماید: 'تو را برای فرمانروایی، به جایی می فرستم كه نزدیكترین افراد به من هستند. آنان اهل مصرند.'

شیعیان مصر بیش از یك میلیون نفر تخمین زده می شوند ولی آمار رسمی در این زمینه منتشر نشده است در بین مردم مصر چند شخصیت مشهور وجود دارد كه درباره اهل بیت و ائمه اطهار (ع) كتابهایی را چاپ كرده اند، مثل 'دمرداش العقالی'، ،'صالح وردانی' و یا دكتر 'راسم نفیس' كه نزدیك به بیست جلد كتاب، درباره تشیع و اهل بیت (ع) نوشته است.

همچنین، دكتر 'علی ابوالخیر' كه درباره حضرت علی(ع) و پیامبر اسلام(ص) كتاب دارد.

در زمان حاكمیت سه دهه ای حسنی مبارك در مصر، وی اجازه هیچ نوع فعالیتی را به شیعیان نمی داد. رژیم مبارك به فرقه ضاله و منحرف بهاییت كه موجب دوری جوانان مصری از اسلام می شد، اجازه فعالیت می داد اما به شیعیان اجازه هیچگونه فعالیتی نمی داد.

'احمد راسم نفیس'، متفكر مصری و استاد دانشگاه، درباره شیعیان مصر می گوید: 'مردم مصر در اصل پیرو مذهب شیعه بودند و بعد به مذهب اهل تسنن گرویدند.'

وی در گفت وگو با روزنامه مصری الناصریه می افزاید: در مصر شیعیان زیادی قبل از فاطمیون وجود داشتند، اما نظام سیاسی با ورود فاطمیون به مصر شیعه شد.

به گفته این اندیشمند مصری، شیعیان مصر قبل از فاطمیون مورد ستم قرار می گرفتند. زمانی كه دولت شیعه فاطمیون در مصر روی كار آمد، اجازه داد كه دو مذهب شیعی (اسماعیلیه و امامیه) و دو مذهب سنی (شافعی و مالكی) در این كشور مطرح شوند.

این متفكر مصری، می افزاید: بسیاری از استادان بزرگ دانشگاهها، دانشمندان فاضل و پزشكان و مهندسین مصر همگی شیعه هستند كه این امر نشان از نفوذ مذهب شیعه در بین فرهیختگان و اندیشمندان مصر دارد.

همانگونه كه مقام معظم رهبری در فرمایشات بیش از یكسال پیش خود در بین جوانان و اندیشمندان جهان اسلام در خصوص بیداری اسلامی در مصر فرمودند، انتظار مسلمانان جهان از مردم مسلمان مصر بیش از این بود و انتظار می رفت كه پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، مردم مصر علیه دیكتاتور این كشور بپاخیزند كه این امر با تاخیر طولانی انجام شد.

بالاخره مردم مصر پس از تحمل سال ها رنج و تحمل وادادگی رژیم حسنی مبارك سال گذشته وی را از حكومت ساقط كردند و گروه اخوان المسلمین توانست با پیروزی در انتخابات پارلمانی و همچنین در دست گرفتن ریاست جمهوری مصر از سوی محمد مرسی وارد مرحله ای جدید در تاریخ این كشور شوند.

با روی كار آمدن دولت اخوان المسلمین در مصر و قرار گرفتن محمد مرسی بر مسند ریاست این كشور تغییر زیادی در وضعیت شیعیان حاصل نشد.

شیعیان مصر كه از انقلابیون این كشور به حساب می آیند و در براندازی حكومت دیكتاتوری حسنی مبارك نقش فعال و چشمگیری داشتند، تاكنون نتواسنتد از ثمرات انقلاب خود بهره ای ببرند.

'بهاء انور محمد' سخنگوی شیعیان مصر به تازگی برای احقاق حقوق شیعیان و در راستای تكمیل انقلاب ژانویه، در جمع شیعیان این كشور كه برای تحقق خواسته های خود در مقابل 'مسجد الحسین' و 'دوران شبرا' تجمع كرده بودند، خواهان تحقق خواسته های شیعیان از جمله مقابله با نشر تفكر بدوی در این كشور شد.

موضوع وهابیت از جمله محورهای سخنان بهاء انور بود كه وی در این باره گفت: وهابیون، خوارج عصر حاضر هستند زیرا آنها قبلا درصدد تخریب مزار مطهر پیامبر (ص) برآمدند و اگر ایستادگی مسلمان در برابرشان نبود، مرتكب این امر می شدند.

وی خاطرنشان كرد كه از شیعیان مصر، الاشراف (سادات مصر)، صوفی ها، جوانان انقلابی، قبطی ها و همه مسلمانان مصری خواسته است تا برای تكمیل انقلابی تلاش كنند.

سخنگوی شیعیان مصر تاكید كرد: درگیری در مصر میان دو گرایش جریان دارد؛ یكی دولت مدنی كه حقوق و آزادی ها را محترم می شمارد و دیگری اندیشه ای كه تمایل دارد مصر به كشوری مانند سودان، سومالی و پاكستان تبدیل شود.

متاسفانه برخی جریانهای حاكم در مصر با حمایت كشورهایی خاص تلاش گسترده ای را برای اعمال فشارهای روانی بر شیعیان در دستور كار خود قرار داده اند كه همین امر موجب واكنش های زیادی نیز شده است.

در همین راستا 'محمد الدرینی' رئیس اتحادیه آل البیت(ع) مصر و شماری از شخصیت‎های برجسته شیعی این كشور دادخواستی با موضوع 'جنایات آل‌سعود و حمایت از جریان سلفی بر ضد شیعیان مصر' را برای ارائه به شورای امنیت تنظیم كرده اند.

فعالان برجسته مصری معتقدند كه رژیم عربستان تلاش دارد تا اندیشه های افراطی وهابیت را در مصر گسترش داده و با شیعیان این كشور مقابله كند.

شبكه العربیه و دیگر شبكه های ماهواره ای وابسته به وهابیت برای تشدید موج ضدشیعی در مصر همواره اقدام به انتشار دروغ‏ و فرافكنی‏ علیه شیعیان می كنند و در ادامه سیاست های خصمانه و ضد شیعی و برای برانگیختن فتنه طائفی در میان امت اسلام، تلاش می كنند.

این شبكه ها تلاش دارند عقایدی را به شیعیان نسبت دهند كه موجب بروز اختلافات اعتقادی میان مذاهب اسلامی شده است. ‎

فعالان مسلمان مصری معتقدند كه واكنش‌های افراطی علیه مسلمانان شیعه ممكن است دامنه اعتراضات را در مصر افزایش دهد.

گزارش از مجید جعفری

ایرانم/1275/1144