مذاكرات آلماتي؛ آيا غرب از گرداب خودساخته خارج مي شود؟

جمهوری اسلامی ایران در آخرین دور مذاكرات كه اواخر خرداد ماه سال جاری در مسكو برگزار شد ، چارچوب جامع و فراگیری مشتمل بر پنج گام برای پیشبرد مذاكرات مطرح كرد كه شامل به رسمیت شناخته شدن حق غنی سازی ایران و لغو تمام تحریم ها از طرف گروه 1+5 در ازای اعلام پیگیری نكردن قطعی هر نوع طرح غیرمسالمت آمیز هسته ای ایران بر اساس فتوای رهبر معظم انقلاب و همكاری با آ‍ژانس بین المللی انرژی اتمی برای رفع نگرانی های ادعایی غرب از ابعاد احتمالی نظامی برنامه هسته ای ایران بود .

این در حالی بود كه غرب با طفره رفتن از واكنشی معقول و خردمندانه به طرح جامع ایران - كه موید وجود نیات و انگیزه های دیگری فراتر از برنامه هسته ای ایران است -راه تشدید فشارها بر ایران را در پیش گرفت و به نظر می رسد فقدان دیدگاه تحلیلی درست كشورهای غربی از واقعیت های ایران یكی از عناصر دیگر رفتار متناقض غربی در مذاكرات هسته ای بوده است.

این تحلیل نادرست كه در سیاست باصطلاح دو مسیره (dual track) دولت آمریكا بازتاب یافته ، بر این اصل استوار بوده كه با اعمال فشار از یك سو و پیگیری دیپلماسی و مذاكرات از سوی دیگر ، ملت ایران را وادار به كوتاه آمدن از حقوق خود كنند.

اما آش این سیاست ناكارآمد آنقدر شور شده كه صدای برخی تحلیلگران غربی را نیز در آورده است. 'ولی نصر' كارشناس آمریكایی كه دو سال سابقه همكاری با دولت اوباما را نیز در كارنامه دارد ، می گوید: در واقع آمریكا یك مسیر را بیشتر دنبال نكرده و آن هم مسیر اعمال فشار بوده است و ظاهرا اعمال فشار در سیاست غرب به یك هدف تبدیل شده است! 'شوشنك جوشی' تحلیلگر انگلیسی نیز ابراز عقیده كرده كه مذاكره كنندگان غربی باید پیش از هر چیز به اشتباه رویكرد خود اذعان كنند تا راه برای پیشرفت مذاكرات هموار شود. همچنین 'یوسف بات' دانشمند اتمی آمریكا با انتقاد صریح از رویكرد مذاكراتی غرب با ایران می گوید: غربی ها از یك سو از برنامه هسته ای ایران ابراز نگرانی می كنند و از سوی دیگر در مذاكرات وقت كشی می كنند كه این امر حاكی از یك ناهنجاری معرفتی و شناختی است.

در این میان دست دولت های غربی در برابر عزم و اراده ملی ایرانیان چنان از اهرم خالی شده كه این كشورها به زعم خود تلاش كرده اند از وقفه هشت ماهه مذاكرات برای اهرم سازی علیه ایران استفاده كنند . ایجاد محدودیت بر داد وستد طلا و فلزات گرانبها یكی از تحریم های یكجانبه غرب در ماههای گذشته بوده و اكنون در آستانه مذاكرات آلماتی خبرگزاری رویترز به نقل از مقام های غربی گزارش داد كه كشورهای غربی در نظر دارند پیشنهادی را مطرح كنند كه بر اساس آن به گمان خود در ازای اقدام ایران برای تعطیلی تاسیسات هسته ای 'فوردو' ، محدودیت تجارت طلا را كاهش دهند. چنین تاكتیك هایی برای اعمال فشار و امتیازگیری در برابر جمهوری اسلامی و ملت ایران نشانه اوج اشتباه محاسباتی غرب در برابر ایران و برنامه هسته ای آن است.

البته جمهوری اسلامی ایران نیز بیكار ننشسته و با دست پر به پشت میز مذاكرات هسته ای آلماتی می رود . اعلام پیشرفت های جدید هسته ای از جمله آغاز نصب سانتریفوژهای پیشرفته تر (IR-2m) در تاسیسات غنی سازی نطنز (كه البته خبر آن از طریق آژانس به رسانه های غربی درز كرده است) و پیشرفت های جدید در رآكتور تحقیقاتی اراك و نیز كشف ذخایر جدید اورانیوم و شناسایی سایت هایی برای احداث 16 نیروگاه هسته ای جدید حاكی از عزم ایران برای دفاع و صیانت از حقوق هسته ای ملت ایران در چارچوب مقررات معاهده منع اشاعه هسته ای (ان.پی.تی) است ، ضمن اینكه ایران همچنان در انتظار عبرت گرفتن غرب از شكست سیاست های گذشته خود و بازگشت به مسیر عقلانیت و پاسخ 1+5 به پیشنهادهای جامع ایران در مذاكرات مسكو است. 'مصطفی دولتیار' یك عضو تیم مذاكره كننده هسته ای ایران گفته است: در قزاقستان ما شنونده هستیم ؛ ما حرف‌هایمان را قبلا زده ایم و بر اساس آنچه به ما ارایه خواهند كرد، پاسخشان را خواهیم داد.

مذاكرات امروز آلماتی قزاقستان پس از وقفه ای هشت ماهه فرصتی برای گروه 1+5 بخصوص اعضای غربی این گروه و نیز اتحادیه اروپا است تا در گفتگوی رودررو با مذاكره كنندگان ایرانی ، بازخورد فشارها و تحریم های اخیر خود را دریافت كنند و از بی نتیجه بودن سیاست اعمال فشار علیه ایران بیش از پیش آگاه شوند و بدانند كه ایران به تعبیر سعید جلیلی دبیر شورای عالی امنیت ملی اجازه فتح خاكریز هسته ای را به غرب نخواهد داد. این آگاهی مضاعف شاید به غربی ها كمك كند تا به اصلاح 'ناهنجاری معرفتی' خود نسبت به ایران اقدام كنند و با یاری تعامل سازنده و مثبت جمهوری اسلامی ایران وارد مسیر خروجی آبرومندانه از گرداب خودساخته بر سر برنامه هسته ای مسالمت آمیز جمهوری اسلامی ایران شوند.

از :‌ بابك جعفری

اروپام**1078**