محمد عبدالله زاده ثانی روز پنجشنبه در گفت و گو با ایرنا اظهار كرد: بر اساس كاوش های باستانی شناسی، مناره خسروگرد میل تك و منفردی است كه به منظور راهیابی كاروانیان بر سر راه جاده موسوم به ابریشم احداث شده و همچون فانوس دریایی در كویر نقش راهنمای كاروانیان را برعهده داشته است.
وی قدمت میل خسروگرد را مربوط به قرن ششم هجری قمری ذكر كرد و گفت: این میل به سال 505 هجری قمری به دستور 'تاج الدوله ابوالقاسم بن سعید' مصادف با حكومت سلجوقیان احداث شده است.
وی در مورد معماری این مناره افزود: میل خسروگرد سازه ای آجری است و ارتفاع آن 28 متر است.
وی گفت: مناره خسروگرد دارای سه جزء پایه ، بدنه و راس است كه پایه آن مستطیل شكل و محاط در یك سازه آجری نیم هشت بوده و در پخی های این هشت ضلعی چهار حجره اتاق مانند تعبیه شده است.
این كارشناس باستان شناسی با بیان اینكه بدنه میل مدور و قطر آن از سطح قاعده به سمت راس كم می شود، اظهار داشت: این بدنه دارای تزئینات آجری با آرایه های لوزی نیم بیضی است كه دور آن منقش به رشته كتیبه كوفی و اطراف آن با آجر كاری تذهیب شده است.
عبدالله زاده افزود: راس این میل بر روی تونگان یا نعلبكی قرار دارد كه بدنه آن دارای تزئینات آجر كاری موسوم به مئاندر (دارای پیچ و خم )می باشد.
وی به جنبه زیباشناسی این میل اشاره كرد و گفت: تنها بنای قدیمی شهرستان سبزوار كه مراحل سفت كاری و نازك كاری آن همزمان اجرا شده میل خسروگرد است كه به شیوه استادانه و به سبك رازی در قرن ششم هجری قمری انجام شده است.
وی افزود: اجرای آجرهای قالب زده با تكنیك سایه روشن و كم شدن از قطر میل تا راس موجب شده در بنا ریتم و حركت ایجاد شود كه این حركت در بنا و چرخش هارمونی ناشی از تكرار و توالی نقش هندسی لوزی است تا چشم نوازی ویژه ای به رهگذران بدهد.
وی اظهار داشت: اجرای سایه روشن آجرها موجب شده گزند آفتاب كمتر به بدنه بنا برخورد كند و در نتیجه بنا در شلاق سوزان آفتاب كویر محو نشده و از فواصل دور قابل رویت باشد.
او گفت: همچنین به منظور هدایت كاروانیان به سوی آبادی در شب، متصدی میل با روشن كردن مشعلی بر بلندای مناره كاروانیان شب رو را به سوی آن فرا می خوانده و علاوه بر آن، آب انبار و حوض انبارهای كنار جاده هم كاروانیان را به سوی میل هدایت می كرده است.
وی همچنین با اشاره به وجود نقش سوستیكا به شكل (+)در قلب هر شمسه لوزی، افزود: این نقش تحت عنوان گردونه مهر در بسیاری نقاط جهان از هزاره سوم قبل از میلاد شناسایی شده كه تپه باستانی موسوم به دامغانی سبزوار و قدیمی ترین بنای تاریخی این شهرستان یعنی آتشكده آذر برزین مهر كه این نقش موجب شكل گیری حجم بنا شده از آن جمله است .
عبدالله زاده مناره خسروگرد را تنهای بنایی معرفی كرد كه در یك شهر برای خوش آمدگویی به مردمان سوای رنگ ، پوست ، نژاد ، خون ، ملیت و مرزهای جغرافیایی برپا شده و در سرما و گرما مسافران را تنها به صرف مسافر بودن به سوی آبادی هدایت می كرده است.
وی افزود: این بنا همچنین تنها بنا در استان خراسان است كه در خارج از شهر واقع شده و اكنون نیز در ورودی استان به مسافران خوش آمد می گوید.
وی مناره خسروگرد سبزوار را نمادی از مهرورزی ، دوستی و مهمان نوازی مردمان كویر دانست و گفت: این میل نشانه ای از هزاران گوهر محبت و دوستی انسان های كویراست كه عاشقانه و عالمانه به زندگی در این كویر پرداخته اند.
میل (مناره) خسرو جرد (خسروگرد) سبزوار به عنوان بلندترین سازه تاریخی استان خراسان رضوی و در شمار زیباترین مناره های تاریخی قرن ششم هجری قمری معرفی شده است.
هم اكنون بیش از 1000 آثار تاریخی شناسایی شده در سبزوار وجود دارد./4
7499 /664
سبزوار - يك باستان شناس گفت: مناره خسروگرد سبزوار نشانه اي از هزاران گوهر محبت و دوستي مردم كوير است.